In 1967 maakte ik de ‘reis van mijn leven’: met zes vrienden op de bromfiets naar Parijs. In 2021 ga ik die reis opnieuw maken, maar nu met het comfort van de eigen auto en overnachtend in hotels in plaats van op campings.

Net zoals in 1967 begint ‘Retour à Paris’ bij jachtwerf De Hippert in Zaandam. Terug naar de plek waar het allemaal begon.

Door Martin Rep

Zaterdag 8 juli 1967, ’s morgens om kwart over zes, staan zeven zwaar bepakte bromfietsen klaar op het terrein van jachtwerf De Hippert aan het Weerpad in Zaandam. Het is er nog stil, een paar roeibootjes zijn uit het water getrokken en wachten op huurders, die een dagje in het Oostzijderveld willen roeien. Op het terrein staat een Panhard PL17 geparkeerd, denkelijk van een klant van de werf. Het is een beetje fris, de zon wil nog niet doorbreken.

Ik was hier als een van de laatsten gearriveerd. Na mij reed alleen nog een Berini het terrein op, met al minstens zo veel bagage als op mijn Puch.

We zijn compleet. Over een kwartiertje zullen we De Hippert in een blauwe rookwalm hullen als we allemaal starten en het terrein afrijden. Zeven Zaanse jongens op weg naar Parijs om daar de nationale feestdag, de Quatorze Juillet, te vieren.

Vierenvijftig jaar later parkeer ik mijn auto aan de overkant van het Weerpad. Ik stap uit en kijk rond. Veel is veranderd. Tweehonderd meter verderop razen auto’s met een snelheid van honderd kilometer per uur over een viaduct dat een schaduw werpt over Oostzaan, een geluidsscherm behoedt het dorp voor de ergste herrie. Het viaduct beneemt me het zicht op de toren van het hervormde kerkje van Oostzaan daarachter. In die kerk bevindt zich een grafsteen met het trotse wapen van de familie Rep. De zerken gaan echter schuil onder de houten kerkvloer en dat is maar goed ook, zo blijft dit mooie verhaal in onze familie oncontroleerbaar voortleven.

De wegsloot langs de Kerkstraat is verdwenen, maar dat was misschien ook al het geval in 1967. De werf, de steigers en de bootjes zijn alleen maar mooier en groter geworden in die halve eeuw. De belangrijkste verandering zie je pas als je goed kijkt. De werf heet niet meer De Hippert. In 1967 was Pieter van Zaane de eigenaar van de werf, hij werd opgevolgd door zijn zoons Jan en Cees. Jan stapte er al eerder uit, Cees verkocht het familiebedrijf in 2016 aan RS Watersport. Hij woont er trouwens nog steeds, dat wil zeggen: aan de overkant van het Weerpad, waar hij een groot huis in houtskeletbouw heeft laten zetten. Ik heb een afspraak met Cees om herinneringen op te halen aan onze reis naar Parijs.

Het was niet toevallig dat we in 1967 hadden gekozen voor De Hippert als vertrekpunt voor onze tocht. Om te beginnen was je dan al meteen in het uiterste puntje van Zaandam, je zat zo in Amsterdam-Noord en op de Schellingwouderbrug. Maar bovenal gebeurde bij De Hippert altijd van alles, en we kenden elkaar van de kerk. Wij waren allemaal nette gereformeerde jongens en broeder Van Zaane was gereformeerd. De Hippert was gereformeerd.

De Hippert zat nog niet zo verschrikkelijk lang hier aan het Weerpad. Tot 1963 was de werf gevestigd aan het Prinsenpad, aan de Gouw. Mijn zwager Martin Prins woonde als jongen aan de Krugerstraat in de Transvaalbuurt. Hij weet nog: “Ik liep via de Steijnstraat rechtsaf naar de Prinsenstraat, die liep ik af tot de dwarsweg, die stak ik over en vervolgens ging ik over het wat lugubere Prinsenpad. Aan het eind daarvan rechtsaf was de Hippert.”

Mijn lagere school, de Ds. Lindeboomschool, was daar vlakbij. Vanaf het schoolplein keek je zo op het bootjesverhuurbedrijf, dat lag ingeklemd tussen Lindeboomschool, Wilhelminaschool en Sint-Jan Ziekenhuis.
Zwager Martin kent de familie Van Zaane beter dan ik, want hij heeft later verkering gehad met Gerda, een zus van Cees. We herinneren ons beiden nog goed dat we weleens vanaf De Hippert met een bootje het Oostzijderveld zijn in geroeid. Op zondag kon dat helaas niet, want broeder Van Zaane was recht in de leer. Zoon Cees: “Het was toen nog echt zwaar gereformeerd en op zondag dicht.” Werken of geld verdienen op de dag des Heren was er niet bij, dat was immers tegen het achtste gebod.

Maar de gemeente Zaandam wilde De Hippert alleen een vergunning geven voor de nieuwe vestiging aan het Weerpad onder de voorwaarde dat er ook op zondag zou worden verhuurd. Eigenaar Pieter van Zaane had geen keus. Cees heeft nog boze brieven liggen die de Vereniging voor Zondagsheiliging aan z’n vader stuurde: ‘U mag niet op zondag verhuren!’

Cees: “Toen zijn we begonnen met op zondag verhuren maar zaterdag afspreken. Vroeger moest je dan ook eerst betalen en dan een bootje pakken. Later, toen mijn vader zich al had teruggetrokken, verhuurden we van alles, als je maar van tevoren had afgesproken.” Het ging Cees toen niet om de zondagsheiliging. Hij had de hele week hard gewerkt en hij vond dat hij op zondag lekker op z’n terras mocht zitten zonder de hele tijd huurders te woord te moeten staan. Als de nood aan de man was, bijvoorbeeld omdat een sloep pech onderweg kreeg, moesten toch de handen uit de mouwen worden gestoken. “Dan ging m’n zoon het veld in, of soms helemaal naar Amsterdam, maar dat vond-ie wel leuk.”

De jeugd van de gereformeerde kerk wist De Hippert goed te vinden. Met een hele groep huurden wij een stel jollen, brachten we een dagje door op het water en werd er gepicknickt op een van de eilandjes. Er zijn zo heel wat verkeringen ontstaan. Wie wat beter bevriend was met de familie Van Zaane kon hopen een keer te worden uitgenodigd voor een weekend met De Hippie, een motorbootje waar je aan boord kon slapen. Die voer dan bijvoorbeeld naar de Breek in Landsmeer, waar een tentje werd neergezet, muziek gemaakt, eieren gebakken of soep gewarmd. Voor een biertje gingen we naar het etablissement Robinson, als we zelf niet een tray’tje hadden meegenomen. En, uiteraard, op zondag naar de gereformeerde kerk van Landsmeer.

Het is bijzonder Cees van Zaane weer te ontmoeten na zoveel jaar. De reis van 1967 heeft op ons beiden indruk gemaakt. “Op de brommer begon het echte vrije leven”, zegt Cees. Zelf had hij niet eens een bromfiets: “Ik mocht de brommer van mijn vader lenen, een Berini.”

We praten een paar uur over de reis, en de vele andere die Cees sindsdien heeft gemaakt. Hij vindt het een leuk idee te horen dat ik nu, ruim een halve eeuw later, het traject van destijds opnieuw ga afleggen, al is het dan met de auto in plaats van met de bromfiets. Ik heb hotels en AirBnB’s gereserveerd in de plaatsen waar we destijds verbleven: Lommel, Yvoir, Laon, Parijs…

Natuurlijk gaat de reis ook beginnen op de plek waar we dat deden op 8 juli 1967: bij De Hippert, al heet het bedrijf nu niet meer zo. En natuurlijk komt er kort daarna een reünie van de reisgenoten van destijds; ze leven allemaal nog.

Dan komt Cees met het idee waarop ik al gehoopt had. “Die reünie kan best hier gehouden worden.” Hij wijst met een breed armgebaar naar de grote schuur naast zijn huis. “Ruimte zat.”

De cirkel is rond. Uiteindelijk komen we allemaal weer uit bij De Hippert. Misschien wordt het wel op een zondag.

‘Retour à Paris’

Martin Rep bereidt een boek voor over de bromfietstocht van 1967 naar Parijs. Met een uitgebreide reconstructie van die reis, interviews met de deelnemers en een uitgebreide reportage over zijn reis van 2021: ‘Retour à Paris’. Voor belangstellenden is een beperkt aantal exemplaren van deze privé-uitgave beschikbaar. Meer informatie later op deze website.