Al achtenvijftig jaar ben ik fan van The Beatles. Nooit eerder in die achtenvijftig jaar was ik zo dicht bij The Beatles als nu, met het bekijken van de docu Get Back. Zelfs dichterbij dan op 6 juni 1964, toen ik hun optreden in de veilinghal in Blokker bijwoonde.

Ik kijk naar het derde en laatste deel van de documentaire, met beelden van hun laatste publieke optreden, en herbeleef mijn eigen Beatles-geschiedenis.

Door Martin Rep

Het einde van de Beatles-documentaire ‘Get Back’ komt in zicht. Het einde van The Beatles komt in zicht. Ze zijn hun laatste lp aan het opnemen en ze willen nog éénmaal voor publiek optreden. Ik open op de streamingdienst Disney+ het derde en laatste deel van Get Back en voel gelijk weer de spanning. Gaat het The Beatles lukken hun lp te voltooien en een live-optreden te verzorgen?

De aanwezigheid van een groep cameramensen en operators met geluidshengels is niet erg bevorderlijk voor de sfeer in de studio waar The Beatles aan het werk zijn. Het is al moeilijk genoeg voor de vier, ooit de beste vrienden, om samen te werken. Zeker nu de vriendin van John Lennon, Yoko Ono, voortdurend op zijn lip zit en in zijn oor fluistert.

Let it Be

Er wordt gefilmd omdat The Beatles contractueel verplicht zijn een derde film te maken, na A Hard Day’s Night en Help! Ze hebben daar totaal geen zin in. De makkelijkste manier om daar onderuit te komen, lijkt het maken van een documentaire waarbij het hele proces van het maken van nieuwe songs wordt vastgelegd.

Uren en uren films worden die maand, januari 1969, opgenomen. Daarvan wordt de wat bleke film Let it Be samengesteld, waarvan na het uitbrengen in 1970 niet veel meer wordt vernomen. De opnamen blijven jaren onder het stof liggen, tot Peter Jackson, de Nieuw-Zeelandse regisseur/producer van succesfilms als The Lord of the Rings, The Hobbit en de documentaire over de Eerste Wereldoorlog They Shall Not Grow Old, drie jaar geleden besluit dat oude materiaal opnieuw te bekijken om er een nieuwe film van te maken.

Dat resulteert in de driedelige, bijna zeven uur durende film Get Back. Een soort Big Brother over The Beatles. Maar boeiend van begin tot eind, als je ook maar iets met The Beatles hebt. Je ziet John, Paul, George en Ringo de ene peuk na de andere opsteken. Kibbelen. Pingelen op de gitaar, de piano, rammen op de drums. Er gebeurt niets, maar er gebeurt tegelijkertijd van alles. De kijker zit eerste rang en is er getuige van hoe de belangrijkste band uit de geschiedenis van de rock ’n roll zijn muziek creëert.

Op het dak…

Weken zijn ze bezig geweest, nu komt het einde: ze moeten hun nieuwe nummers spelen voor publiek.Voor de eerste keer in drie jaar gaan ze weer optreden. Maar: met welke nummers? “Hebben we pas zes liedjes af”, vraagt John verbaasd als ze hun productie van de laatste weken doornemen. Het wordt nu hard en serieus werken om de songs goed in de vingers te krijgen. John kent nog niet eens alle teksten uit zijn hoofd en plakt spiekbriefjes aan de microfoon.

Dan is het 30 januari 1969, de dag van het geplande concert. Ze hebben geen enkele geschikte locatie kunnen vinden. De oplossing die ze bedenken, kan alleen uit het brein van een Beatle komen. Ze gaan een ‘free concert’ geven op het dak van hun eigen kantoor, Apple Corps, Saville Row 3 in Londen. John, Paul, George, Ringo en de vijfde Beatle Billy Preston lopen de trap op en openen de deur die toegang geeft tot het dak. De wind waait door hun lange haren, het is ijskoud. De band, die de stadionconcerten heeft uitgevonden en voor vele tienduizenden fans heeft opgetreden, die nog steeds op het toppunt van zijn roem staat, gaat hier op het dak van hun kantoor in hartje Londen een lunchconcert verzorgen voor de buren en wie er maar toevallig door de straat loopt. Tot groot plezier van velen en tot grote ergernis van veel anderen.

Blokker

Het gegil uit zevenduizend kelen is oorverdovend, ik duw mijn handen tegen mijn oren. Het voorprogramma van abominabele kwaliteit is op hetzelfde moment vergeten. The Beatles zwaaien naar het publiek en slaan een paar akkoorden aan. Rob Berghege en ik, op twintig, dertig meter van onze helden — we kunnen hen bijna aanraken — kijken elkaar aan. Wat spelen ze? “I saw her standing there”, brult Rob in mijn oor. We zijn in de veilinghal ‘Op hoop van zegen’ in het Noord-Hollandse dorpje Blokker, de datum is 6 juni 1964 en we behoren tot de gelukkigen die een concert van The Beatles gaan meemaken (foto boven, gemaakt door Martin Rep).

We hadden kaartjes voor het concert inclusief busreis vanaf het station Zaandam, maar die bus misten we, zodat we halsoverkop een treinkaartje naar Hoorn moesten kopen en het laatste stukje van Hoorn naar Blokker met de bus aflegden. We waren die middag wel in Amsterdam toen John, Paul, George en invaller Jimmy Nicol (drummer Ringo was ziek) hun legendarische tocht in een rondvaartboot door de Amsterdamse grachten maakten. Maar we hadden geen zin naar die rondvaart te kijken. Wij waren wel fans, maar geen gillende kinderen die zich verdrongen om een glimp van de jongens op te vangen, daar stonden wij ver boven.

Wie daar wel bij was, was verslaggever Boet Kokke van De Gelderlander. In augustus 1990 maakte ik kennis met Boet, toen ik eindredacteur werd bij die krant in Nijmegen. We werden aan elkaar voorgesteld en Boet, dertien jaar ouder dan ik, maakte een gezellig praatje. Het gesprek kwam op The Beatles. Ik vertelde hem trots dat ik ruim een kwarteeuw eerder bij hun concert in Blokker was geweest.

Rondvaartboot

Boet Kokke was daar niet alleen ook geweest, hij had ook meegevaren op de rondvaartboot, met vijftigduizend gillende fans aan de waterkant. Een paar jongens sprongen in de gracht en zwommen naar de boot toe in de hoop dichter bij hun idolen te komen. Boet stond erbij te kijken, terwijl hij een praatje maakte met Paul McCartney. Hij vertelde het me nadrukkelijk terloops, alsof het iets was dat hem als verslaggever nu eenmaal dagelijks gebeurde.

Ik voelde jaloezie opkomen. In ieder geval, bedacht ik, ben ik nu maar één handdruk van Paul McCartney verwijderd.

Vanaf begin 1964 waren er al geruchten geweest dat The Beatles naar Nederland zouden komen. Ze hadden Amerika inmiddels veroverd en het was nu tijd zich aan de rest van de wereld voor te stellen. Tal van locaties voor het Nederlandse concert werden genoemd, uiteindelijk werd het de veilinghal in het nietige Noord-Hollandse dorp Blokker, niet ver van Hoorn. Er werden vaker concerten gegeven, een maand eerder had het Engelse idool Cliff Richard er nog op de veilingkistjes gestaan. Een blind paard kon er geen kwaad doen en het podium was het goedkoopste van het goedkoopste. Groentekisten zat daar, en die werden opgestapeld tot het een echt podium leek. Ondanks onze lange en kronkelende omweg waren we dik op tijd voor het concert in de veilinghal ‘Op Hoop van Zegen’, dat om acht uur begon. The Beatles liepen de veilingkistjes pas om tien uur op. Net als wij hadden ze het hele oninteressante voorprogramma met nog een pauze daarin moeten uitzitten.

Uit het Algemeen Dagblad van 21 mei 1964.

Uit mijn dagboek:

‘Daar kwamen ze! Een oorverdovend geschreeuw. De zaal deinde naar voren. — Zitten, zei Essing voor de zoveelste maal. Men ging zitten. De Beatles sloegen een paar akkoorden aan. Iedereen stond weer. I saw her standing there! De hele zaal schreeuwde mee. De muziek zelf was nauwelijks te verstaan. […]

Ze liepen weg, zwaaiden, en verdwenen. Nu al? De zaal schreeuwde Beatles, Beatles. Ze kwamen niet terug. Het was half elf.’

The Beatles hadden acht nummers gespeeld, elk nauwelijks drie minuten lang:

  • I Saw Her Standing There
  • All My Loving
  • I wanna hold you hand
  • She loves you
  • Twist and shout
  • Long Tall Sally
  • Roll Over Beethoven
  • Can’t buy me love

De bus terug naar Zaandam vertrok pas om twee uur. Het was een korte nacht.

‘rooftop concert’

Het rooftop concert, het allerlaatste publieke optreden van The Beatles, vond plaats 1699 dagen na hun concert in Blokker. Wat ik deed op die dag, donderdag 30 januari 1969, kan ik helaas niet meer nagaan, ik was gestopt met het bijhouden van een dagboek. Aan de Nederlandse kranten lijkt het optreden grotendeels te zijn voorbijgegaan, althans, ik kan er niets over ontdekken in de dagbladen uit die tijd die ik op krantenwebsite Delpher doorblader.

Hun laatste lp — de compact disc werd pas twaalf jaar later geïntroduceerd, in 1982 — was Let It Be, een mix van songs uit het rooftop concert plus een aantal die in de studio, een paar verdiepingen lager, werden opgenomen.  Het concert op het dak heeft 42 minuten geduurd. Toch ruim anderhalf keer zo lang als het concert in Blokker.

In de straten rondom het Apple-kantoor verzamelen zich enthousiaste voorbijgangers. De filmploeg die de opnamen in de studio heeft vastgelegd, filmt niet alleen op het dak, maar ook vanaf ’t tegenoverliggende dak, op straat en er is een verborgen camera bij de receptie. Met de camera’s op straat worden reacties vastgelegd van de verbaasde Londenaren; hun commentaren zijn meestal positief. In tegenstelling tot de buren van The Beatles, die massaal met de politie bellen. “Dertig klachten binnen een paar minuten”, zeggen de twee strenge agenten, die zich melden bij de receptie op de begane grond. De bedrijven in Saville Row en omgeving hebben heel veel last van de herrie, er kan daar niet gewerkt worden, zeggen ze, dus wilt u alstublieft stoppen?

Mal Evans, de road-manager van The Beatles, receptioniste Debbie Wellum, iedereen in het kantoor doet zijn best zo lang mogelijk te verhinderen dat de agenten The Beatles van het dak gaan halen. “U kunt naar boven gaan maar niet op het dak, het is overbelast.”

Get Back

The Beatles zingen twaalf songs, inclusief vier uitvoeringen van Get Back. Dan maken de agenten, die met de lift en de trap naar boven zijn gegaan, er een einde aan. Veel langer hadden de jongens het trouwens niet volgehouden, ondanks hun dikke winterjassen. John zegt dat hij haast geen noot meer kan aanslaan op zijn gitaar omdat zijn vingers dreigen te bevriezen.

Van hem zijn de legendarische laatste woorden, die ook te horen zijn op de lp: “Ik wil jullie namens de groep en onszelf bedanken en ik hoop dat we door de auditie zijn gekomen.”

In beeld verschijnt dan de tekst, die me rillingen op de rug en tranen in de ogen bezorgt:

‘Dit was het laatste publieke optreden van The Beatles.’

De film Get Back is tot een einde gekomen, net zoals de band ruim een jaar later tot een einde komt. Op 10 april 1970 bevestigt Paul McCartney dat hij uit The Beatles is gestapt — het definitieve einde van de band.

Wat ik die tiende april deed, weet ik ook niet meer precies. Ik weet alleen maar dat ik toen mijn vierentwintigste verjaardag vierde. In ieder geval kreeg ik niet de nieuwe lp ‘Let it be’. Die werd pas uitgebracht vier weken later, op 8 mei. De verjaardag van Rob Berghege.

Martin Rep met Beatle-jas en -kapsel, 1964.

Dit is het derde en laatste deel over de driedelige serie Get Back en de persoonlijke Beatles-story van Martin Rep. Lees ook