Om de komst van Ikea naar Zaanstad mogelijk te maken, werden de historische Bruynzeelhallen alvast gesloopt. Ikea kwam niet, maar de sloop is niet meer terug te draaien.
Wat rest is een heel klein stukje Bruynzeel met grote monumentale waarde, met zicht op een grote zandvlakte.
Even over die waarde van dit brok industriële bouwkunst: In 1920 kreeg architect Jan Wils van Bruynzeel uit Rotterdam opdracht om de fabriek te bouwen. Het werd het eerste bedrijf dat zich in het Noorzeekanaalgebied vestigde.
Wils ontwierp ook Het Olympisch Stadion, Het City Theater (Pathé City) en in Den Haag Het Papaverhof (‘Een parel aan de kroon van het Haagse wonen’). Er is veel meer over te schrijven, en dat heeft bijvoorbeeld Ger Jan Onrust ook gedaan, maar de pioniersfunctie en de ontwerper maken dat de gebouwen zowel cultuurhistorisch als architectonisch juwelen zijn die gekoesterd moeten worden.
Dat besef is er niet echt bij Zaanstad. En al zeker niet bij de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Noordzeekanaalgebied N.V. (RON). RON heeft drie aandeelhouders: Gemeente Zaanstad, het Havenbedrijf Amsterdam en de Provincie Noord-Holland. En RON ontwikkelt het Masterplan Noordzeekanaalgebied.
Goeds
Zaterdag bezochten wij interieurdesignwinkel Goeds. Zij huren de eerste verdieping van een stukje Bruynzeelpand, Stormhoek 45, naast De Machinekamer. Eigenaresse Caroline Boone leidt ons rond en ze vertelt dat ze per 1 juli vertrekt met pijn in haar hart. In 2014 kwam ze erin, maar na vier jaar werd er ruim 30% op de oude huurprijs gegooid.
De onderbouwing vanuit RON is dat het hier om een A-locatie gaat. Dat zou het zeker zijn als IKEA was gekomen, nu dat plan in het water is gevallen, lijkt het meer op een woestijn. (na de foto’s van het A-locatie-uitzicht tikken we door)
Op de website van RON worden nog altijd potentiële kopers gelokt met het verhaal dat IKEA de grote zandvlakte komt bebouwen. Misschien weten ze meer dan wij, maar IKEA heeft toch heus ‘nej’ gezegd tegen Zaanstad. Intussen wordt het monumentale pand aan de Stormhoek niet onderhouden. Het enkele glas staat zonder stopverf te trillen in de sponningen, en af en toe dondert er wat naar beneden. Als we uit het raam kijken, zien we eronder auto’s staan, waardoor dat slecht af zou kunnen lopen. (na de foto’s van betonbrokjes en raamsponning tikken we door)
Sinds kort huurt een sportschool de bovenste etage. Er wordt stevig aan Cross Fit gedaan, dat is ‘een combinatie van de meest effectieve oefeningen uit het gewichtheffen, gymnastiek, powerliften en atletiek’. Er wordt gewerkt met flinke gewichten die met een klap op de vloer belanden. Het gevolg is een betonregen op de designmeubelen van Goeds, en gevaarlijk trillende ramen op spanning. Of zoals Caroline Boone het verwoordt:
‘Het lijkt wel oorlog! Klanten schrikken ervan, brokken beton komen naar beneden. Het hele pand gaat naar de klote.’
Caroline is murwe gebeukt en zoals gemeld gaat Goeds weg. Het is afwachten met welke nieuwe huurder RON op de proppen komt. Een indoor kartbaan misschien?
Is het een mooi gebouw? Oordeel zelf…
Update: RON laat weten wel degelijk belang aan de cultuurhistorische waarde van het gebouw te hechten.
En langs het tuinpad van mijn Vader....enz Ik was een kind en wist niet beter, dan dat dat nooit voorbij zou gaan. Maar zoals alles, gaan ook de Bruynzeel gebouwen voorbij....Jules Deelder: Alles blijft,, Alles gaat voorbij,, Alles blijft voorbij gaan.
Een van de loodsen(aan waterkant) was de langste loods in Nederland...volgens mij bijna 700m lang. Jammer dat ze niet deze hebben laten staan en iets ermee hebben gedaan.
Wat een pracht was het toch al de werknemers van Bruynzeel te zien lopen op de Pieter Ghijsenlaan naar NS halte Hembrug. Ik woonde op de Hemkade, mijn vader werkte op de pont.
Als ik naar school fietste kwam ik altijd langs de garage van Bruynzeel waar alle Kromhout trucks stonden en werden geladen met deuren e.a.
Als jongetje altijd even praten met de chauffeurs en monteurs, ik was acht of iets ouder?
Later toen ik werkte voor loodgieters bedrijf W.C. Scheepers heb ik diverse klussen gedaan op vele afdelingen van Bruynzeel. Mijn oudere buurjongens werkte daar op de deuren-, fineer-, en potloden afdeling.
In de Bruynzeel-haven speelde we zomers op de boomvlotten en 's winters schaatsten we daar.
Bruynzeel en de Norit beide aan de Pieter Ghijsenlaan betekende veel voor mij in die tijd. Jammer dat er soms zaken verdwijnen waarvan wij niet begrijpen waarom . . . .
Het is nooit anders geweest in Zaandam en later Zaanstad.
Er is sinds de jaren `50 enorm veel erfgoed verdwenen omdat de stad geen dorp meer wilde zijn.
Het Havenkantoor moest wijken voor het Zaangemaal en ook het Blauw Pad en het Mr Cornelispad moesten tegen de vlakte.
Mooie panden die aan de Dubbele Buurt sronden
Ook voor de bouw van de Beatrixbrug en de aanleg van de Pepewrstraat moest veel moois verdwijnen,slechts enkele pandjes die aan de Oostzijde stonden zijn gered en staan nu op de Zaanse Schans. De oude Peperbuurt (Peperstraat, Kalverstraat, Fransestraat) was een buurtje met kleine smalle straatjes en veel oude pandjes.
Ook anno nu gaat dus de sloopwoede van de gemeente gewoon door, zoals het afgeven van een sloopvergunning aan AH Vos voor de sloop van een paar houten eind 19e eeuwse arbeiderswoningen. De inkt van de vergunning was nog toen de huisjes werden gesloopt !
Sukkels niet geplaagd door enig besef van cultureel erfgoed.
Lokale geschiedenis,ach weten zij veel? Vast niet tot die hersenpannen doorgedrongen.Alleen de banale hebzucht naar geld drijft hen.
Wat een verdrietig verhaal, over hoe er wordt omgegaan met - en aangekeken tegen - ons mooie erfgoed.
" RON beton" denkt niet aan historie. Alleen aan Eurie.....