Dat kan toch niet waar zijn, dat bijna niemand burgemeester van Zaanstad wil worden. De Orkaan gaat zijn beste beentje voor zetten om de impasse in de benoemingsprocedure te doorbreken. Door mensen uit verschillende geledingen van de gemeente te vragen wat Zaanstad de moeite waard maakt voor een burgemeesters.

Het is een typisch Zaans trekje om kritisch te kijken naar verwachtingen en daar niet per definitie aan te voldoen. Deze bijdrage is daarvan een mooi voorbeeld. Stadsdichter Kees-Jan Sierhuis schreef geen gedicht over Zaanstad, maar een essay over zijn beleving van het politieke bedrijf: 

‘Zijn of niet zijn? Dat is natuurlijk de vraag, waarmee dichters zich moeten bezighouden. Niet of er tussen het geroeptoeter over de burgemeester van Zaanstad nieuw getoeter nodig is. In het kort. De telefoon ging. De Orkaan belde met de vraag of ik een column wilde schrijven om de positieve kanten van de Zaan te belichten. Om zo een toekomstige burgemeester over de streep te trekken. Want het blijkt voor Zaanstad moeilijk kandidaten te vinden. Publiciteitsgeil als ik ben, zeg ik eerst ja en als ik de telefoon neerleg, begin ik na te denken.

Wat zijn de feiten?
Zijn of niet zijn? Zijn er problemen om een nieuwe burgemeester naar de stad te krijgen? Of niet? Omdat de nieuwskeuze van de media al een paar jaar niet meer past bij mijn eigen kijk op de dingen, heb ik mijn interesse verloren in wat we het nieuws noemen. Laten we het erop houden dat ik genoeg heb aan mijn eigen bekrompenheid. Die van een journalist hoef ik er niet gratis bij. En dus moest ik eerst op zoek naar de berichtgeving rond het thema burgemeestersbenoeming.

Wat zijn de feiten? De huidige burgemeester stapt op, omdat ze…? Ja waarom eigenlijk? Ze stapt op, omdat ze eerder gezegd zou hebben dat ze haar termijn niet vol zou maken? Interessant. Dat is volgens mij geen reden, maar voorsorteren op gevolg. Goed, onze burgemeester stapt dus op, om voor mij onduidelijke redenen. Wel beschikte ze over een vooruitziende blik bij haar herbenoeming in 2013.
Daar kan ik niets mee.

Hoe zit het dan met het niet kunnen vinden van kandidaten voor het burgemeesterschap?
De commissaris van de koning voor Noord-Holland, een goede bekende van mevrouw Faber uit haar tijd als staatssecretaris Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, heeft de benoemingsprocedure laten opschorten. Kandidaten hebben zich teruggetrokken en nu vindt de vertrouwenscommissie dat er te weinig kandidaten over blijven om uit te kiezen. Hoeveel kandidaten zich hebben teruggetrokken en waarom, valt onder geheimhouding.

Bedreigde diersoort
Sollicitanten naar een burgemeestersfunctie zijn een bedreigde diersoort. Daarvoor is bescherming nodig. Een woordvoerder van de gemeente weet alleen zeker dat het niet met de negatieve berichtgeving van de afgelopen tijd te maken heeft, aldus de NOS.

De provincie schrijft in haar persbericht: ‘…een aantal geselecteerde kandidaten om persoonlijke redenen meerdere weken geleden heeft besloten zich terug te trekken…’

Tja, om persoonlijke redenen. Blijkbaar gaat het hier dus om een gevalletje stom toeval. Kan ik ook helemaal niets mee.

Ik heb weleens horen zeggen: ‘Als het niet is gedocumenteerd, is het een gerucht’. Volgens mij hebben we hier te maken met een gerucht. Er is niets aan de hand. Ik kan net zo goed een column schrijven over de Tempeliers in Zaanstad.

Over het burgemeesterschap zelf valt op zich genoeg te zeggen. Wil je draagvlak voor een burgemeester, dan zorg je dat deze democratisch gekozen is. De echt belangrijke thema’s worden zorgvuldig gemeden in het politieke landschap. Waarom passen we wel techniek toe om mensen de ruimte in te schieten, het menselijk lichaam te doorgronden, een zo groot mogelijke oogst te verkrijgen, maar niet om echte democratie in te voeren? Een tijd geleden had ik het erover met een wijkmanager. Zij wist het antwoord: wat het volk denkt, kan beangstigend zijn. Het wordt vaak gezegd in nettere bewoordingen maar het komt erop neer dat het volk te dom is voor democratie. Als dat zo is, verwijt je jezelf als overheid indirect dat je onderwijs niet goed is. Hup, direct de absolute democratie invoeren, anders blijven we dat onderwijs ook maar uitstellen.

Mooie kanten van Poelenburg
Natuurlijk weet ik ook wat de Zaan zo uniek maakt. Haar schoonheid is overal. Daar heb je geen nieuwe burgemeester voor nodig. Een stad gaat pas leven door de mensen die er wonen. De dorpen en wijken die de eigen identiteit weten te behouden in een stedelijke samenhang. Over de mooie kanten van Poelenburg kun je volgens mij een boek vol schrijven. Zelf kan ik er enorm van genieten dat je van waar dan ook in de Zaanstreek in tien minuten fietsen in een landelijk gebied kunt zijn. En niet te vergeten de vele gezichten van de traag stromende rivier.

Omdat er niet genoeg informatie is om iets zinnigs te schrijven over de nieuwe burgemeesterskandidaten voor Zaanstad, is het wellicht aardig om te vertellen dat in onze stad regelmatig Tempeliers achter gesloten deuren samenkomen. Wat ik dan wel weer uniek vind; bovendien ben ik gek op folklore. Wat ze doen, blijft een mysterie. Ook al. En om vooraf op uw vraag te reageren, nee ik ben geen lid en ik verwacht dat ook niet zo snel te worden.

Naast de vraag of ik geschikt ben, moet je om lid te worden eerst een aantal graden van de Zaanse Vrijmetselarij doorlopen.

De Vrijmetselaars hebben als doel alle volkeren ter wereld samen te brengen, maar vrouwen mogen geen lid worden. Als je alle volkeren wilt samenbrengen door alle vrouwen uit te sluiten, ga je volgens mij voorbij aan de helft van die wereldbevolking. Ik geloof wel in de weg van de zelfontwikkeling, maar vrouwen geven voor mij eenvoudig te veel kleur aan de wereld.

En de nieuwe burgemeester van Zaanstad?

Zijn of niet zijn? Dat is de vraag. Met groeiende verbazing kijk ik de laatste tijd naar het theater van de politiek. Ik heb niet de indruk dat de kloof met de burger kleiner wordt. Is politiek sowieso nog serieus te nemen? Soms krijg ik het idee dat politici de enigen zijn die nog in politiek geloven.’

Een bijdrage van Jaap de Jong