Wethouder Stephanie Onclin (VVD) van Zaanstad is één van de twee wethouders die op donderdag 26 september aan mogen schuiven bij de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer. Die commissie organiseert dan een rondetafelgesprek over de financiële positie van gemeenten.

Aanleiding zijn de aangekondigde forse bezuinigingen die gemeenten in 2026 gaan treffen. Die zouden aanvankelijk vergezeld worden van nieuwe belastingplannen zodat gemeenten de bezuinigingen zouden kunnen opvangen, maar die plannen zijn er niet terwijl de bezuinigingen wel doorgaan.

Bij de Kamercommissie wordt gepraat over hoe de gemeentefinanciën er op dit moment voorstaan, de verwachte effecten van de geplande kortingen op de lokale voorzieningen.

Deskundigen

Bij het rondetafelgesprek sluiten twee deskundigen aan: Peter Verheij, raadslid Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) en Maarten Allers, hoogleraar economie en directeur Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO).

Behalve Stephanie Onclin neemt ook Mark Teutelink, wethouder van Enschede, deel aan het gesprek. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is uitgenodigd en een vertegenwoordiger van Raden in Verzet. Namens die club – verontruste gemeenteraden – sprak raadslid Anna de Groot uit Zaanstad (SP) het VNG congres van 26 juni toe. Wie namens de raden zal deelnemen is nog niet bekend, De Groot zit in ieder geval op de publieke tribune heeft ze De Orkaan laten weten.

De bijeenkomst is op donderdag 26 september 2024 van 16.30 tot 18.45 uur in het gebouw van de Tweede Kamer en ook online te volgen. Het rondetafelgesprek is ook een voorbereiding op het
commissiedebat ‘Financiën decentrale overheden’ dat gepland staat op dinsdag 1 oktober 2024 om 16.30 – 20.00 uur. Ook die vergadering is openbaar en online te volgen.

Ravijn

Zaanstad heeft eerder aangegeven dat de Gemeentewet voorschrijft dat het rijk verplicht is gemeenten te compenseren voor de kosten van de taken die zij moeten uitvoeren. Er dreigt een ‘ravijn’ in de financiën omdat in 2026 de gemeenten minder geld krijgen (maar niet minder taken), pas ‘uiterlijk in 2028’ krijgen de gemeenten weer voldoende geld. Zaanstad (en 99 procent van de andere gemeenten) gaf tijdens het VNG-congres van juni aan dat het kabinet in 2026 en 2027 extra vergoedingen aan gemeenten moet geven om aan hun wettelijke verplichtingen te voldoen. Daarmee wordt ‘het ravijn’ afgewend.

De oproep is dus voor het nieuwe kabinet en de nieuwe Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD).

In mei van dit jaar legde wethouder Onclin uit aan De Orkaan wat het ravijnjaar inhield:

Door Piet Bakker. Bronnen: brief Tweede Kamer, informatie van Anna de Groot en eerder nieuws op De Orkaan.