Het is niet zo dat de bank groot alarm slaat, maar wel meer inzet op preventie om jongeren bewust te maken van wat zij op het spel zetten als zij achteloos omgaan met hun bankpasje.

Zo’n vijf keer per maand voeren medewerkers van Rabobank Zaanstreek een indringend gesprek met jongeren over misbruik van hun bankrekening, bankpas of pincode.

André Rolloos, directeur Particulieren bij Rabobank Zaanstreek:

‘Meestal is de oorzaak naïviteit of domheid. Of ze denken op een makkelijke manier geld te kunnen verdienen. Jongeren beseffen niet de risico’s die zij hiermee lopen en welke waarde een bankpas en een pincode vertegenwoordigen. Een vriendje vraagt of hij je bankrekening mag gebruiken. Waarom zou je dat weigeren? Totdat blijkt dat het vriendje daarop geld geïncasseerd heeft voor iets dat hij via Marktplaats heeft verkocht maar niet heeft geleverd. Je bent zo maar betrokken bij fraude.’

Er wordt hard gewerkt aan een nieuw betaalmiddel voor jongeren dat het risico van misbruik aanzienlijk beperkt: een speciaal polsbandje als digitale portemonnee. Het is te vergelijken met de ‘all inclusive polsbandjes’ van pret-  en bungalowparken. Je kunt er contactloos mee betalen, maar er staat maar een klein bedrag aan zakgeld op.

Twee sanctiemogelijkheden
De bank heeft twee sanctiemogelijkheden als er sprake is van fraude met een bankpas: een vermelding in het interne register van de Rabobank of het externe register. In het eerste geval kun je gedurende acht jaar geen bankrekening meer openen bij de Rabobank. Vermelding in het externe register betekent dat je bij geen enkele bank meer kunt bankieren.

‘Dat laatste gebeurt alleen bij zeer zware gevallen van fraude. Je komt in het interne register als we tot de conclusie moeten komen dat een gesprek niet tot inkeer leidt en we herhaling niet kunnen uitsluiten.  Zo’n vermelding komt ook na die acht jaar terug als je bijvoorbeeld een hypotheek wilt afsluiten. Meestal heeft een gesprek met een jongere en de ouders het gewenste resultaat.’

De harde boodschap van André Rolloos is dat misbruik altijd aan het licht komt. Banken monitoren het betalingsverkeer van hun klanten. Afwijkingen van het gangbare patroon worden altijd gesignaleerd. Naar aanleiding van zo’n melding wordt de aard van de afwijking onderzocht en bepaald of een actie nodig is en wat die moet zijn.

‘Wat we bij een signalering altijd meteen doen, is de rekening blokkeren. Om te voorkomen dat misbruik doorgaat en het stimuleert om het gesprek met ons aan te gaan.’

Educatieve lesprogramma’s
In deze tijd is geld niet meer tastbaar en teruggebracht tot een stukje plastic en digitale transacties.

‘Als je vijftig euro in je portemonnee hebt zitten dan kun je geen zestig euro uitgeven. Die rem heb je niet als je met een pas betaalt. Dan geef je makkelijker meer uit dan je hebt. Dat is de keerzijde van het gemak van het moderne betalingsverkeer.’

Het betaalgedrag van jongeren veranderen – en ook van ouders die het goede voorbeeld zouden moeten geven – is een inspanning die een lange adem vergt Daarom zet de bank ook in op resultaten op korte termijn met voorlichting op scholen, met educatieve lesprogramma’s en workshops voor leerlingen van groep 8 en van middelbare scholen. Bankmedewerkers staan voor de klas en gaan op een speelse, maar wel serieuze manier in op betaalgedrag en de risico’s die leerlingen kunnen lopen.

‘Met gastlessen leren we kinderen omgaan met geld, zodat ze hopelijk op latere leeftijd hun geldzaken verstandig regelen. Daarvoor moet je alle mogelijkheden benutten. Daarom is het een goede zaak dat er een BKR-registratie is ingevoerd voor mobiele telefoons die je zogenaamd gratis krijgt, maar in maandelijkse termijnen aflost. Je moet goed beseffen dat je geld leent en dat je daarmee de verplichting aangaat om af te lossen. We vinden het tegenwoordig de gewoonste zaak van de wereld om niet meer te sparen voor dure spullen, maar geld te lenen.’

Als de bank in een gesprek met jonge mensen over een eerste hypotheek vraagt wat zij zelf kunnen bijdragen, wat zij gespaard hebben voor hun huis dan is hun verbazing meestal levensgroot.

‘In het buitenland is het vanzelfsprekend dat je alleen voor een hypotheek in aanmerking komt als je een bepaald percentage van de koopsom zelf kunt betalen. Dat maakt je bewust van je eigen verantwoordelijkheid voor de financiering. Het zou geen slechte zaak zijn als we dat in Nederland ook zouden invoeren.’

André Rolloos van Rabobank Zaanstreek leert kinderen omgaan met geld (foto Rabobank Zaanstreek)