Architect Paul Carree noemt de sloop van de Beatrixflat een Gote Vergissing. Carree sprak in bij het Zaanstad Beraad namens erfgoedvereniging Heemschut en Zaans Erfgoed over de plannen voor de Peperstraat. Die omvatten onder meer de sloop van de Beatrixflat.

Volgens Carree is het een “prachtig gebouw op een prominente plaats en een icoon van het optimisme van de Wederopbouw.” Het nieuwbouwplan “walst over alle kwaliteiten van het gebouw heen” aldus Carree.

In de eerste plannen van architect Sjoerd Soeters zijn twee grote torens ingetekend waarmee aangetoond zou moeten worden dat alternatieven onmogelijk zijn. “We kunnen niet anders dan concluderen dat door deze werkwijze slopen doelbewust is vormgegeven. Op de plek van de Beatrixflat staat een enorme hoeveelheid woningen ingetekend waarna geconcludeerd wordt dat behoud niet haalbaar is.”

Dat klopt allemaal niet volgens Carree, ook uit rapporten die de gemeente heeft laten maken, zou volgens hem blijken dat renovatie wel degelijk ‘haalbaar’ is maar dat slopen toch ‘wenselijk’ zou zijn.

‘Tendentieus’

Er is natuurlijk wel een alternatief mogelijk volgens Carree. Dat er vooral over het aantal woningen wordt gesproken en niet over de woonoppervlakte, is volgens hem ’tendentieus’. Bestaande woningen zijn bijvoorbeeld te splitsen en de flat zou zelfs kunnen worden ‘opgetopt’: “behoud van de Beatrixflat is heel goed mogelijk”, maar is volgens hem ‘systematisch weggegumd’ uit de plannen.

Vanuit Zaans Erfgoed werd ook een lans gebroken door voorzitter Peter Tange die een visie miste op hoe het centrum van Zaandam zich zou moeten ontwikkelen, er zijn niet zoveel monumentale panden in Zaandam meer, maar “wat we hebben, daar moeten we echt zuinig op zijn”.

Vanuit de raad kwam de belangrijkste tegenwind van CDA’er Marc Wit, die ook nog zijn gram wilde halen omdat hij vanuit de erfgoedverenigingen te weinig steun voor zijn plannen voor behoud van het William Pont-kantoor kreeg. Dat de omgeving last zou gaan krijgen van de grote slagschaduw van de twee nieuwe woontorens vond hij overdreven: “vroeger stond daar een Albert Heijn-gebouw van wel tien verdiepingen”. (Dat gebouw hebben wij overigens niet kunnen vinden.)

Bestemmingsplan

Op 11 juli komt het bestemmingsplan in het Zaanstad Beraad en als het allemaal loopt zoals gepland, kan de gemeenteraad het op 18 juli goed- of afkeuren.

Het plan omvat sloop van alle bestaande bebouwing (122 woningen) en nieuwbouw van 571 woningen. De bestaande doorgaande route wordt ‘afgewaardeerd’. Er komt een parkeergarage van 334 plekken en ruimte voor winkels en horeca. Het plan wordt in twee fases ontwikkeld, eerst het stuk tussen Savornin Lohmanstraat en Gerhardstraat, daarna Beatrixtoren en de flats daarnaast en daar tegenover.

Door Piet Bakker. Foto boven Bert Versteeg, onder: Orkaan-archief (ansichtkaart).