Jan Piet Bloem is afgelopen maandag 5 augustus op 72-jarige leeftijd overleden. Niet iedereen zal hem kennen, maar geloof ons als we stellen dat hij geen steen maar een rots gooide in een rivier op aarde: in de Zaan….

Toen wij het hoorden vroegen we Winnie de Wit, die met hem in meerdere besturen voor het behoud van Zaans schoon en geschiedenis zat, of zij wilde opschrijven wie hij was en wat hij betekent. Gelukkig bleek zij daartoe bereid. 


Jan Piet Bloem (Wormerveer 26 juli 1952) overleden

Hij was jarenlang bestuurslid van Vereniging Zaans Erfgoed en van Stichting Zaans Schoon, en belangrijke trekker van de werkgroep Advies, Documentatie en Meldpunt (ADM) van de Vereniging Zaans Erfgoed. Zijn immense inspanningen als vrijwilliger hebben ervoor gezorgd dat de Zaanstreek herkenbaar bleef en dat beeldbepalende, en cultuurhistorisch belangrijke panden bewaard bleven in het Zaanse straatbeeld.

Door: Winnie de Wit

Jan Piet Bloem heb ik 12 jaar mee mogen maken in beide besturen, als strijdbare, hardwerkende, immer vriendelijke en rustige collega. Maar vooral is hij dierbaar als lieve vriend.

Duizendpoot op erfgoedgebied

De energie die hij gestoken heeft in behoud van veel moois is onbetaalbaar. Niet alleen zat hij aan tafel bij het Erfgoed-team van Zaanstad, maar hij deed dat ook in de gemeente Wormerland.

Zonder zijn immense inspanning – die meer dan 40 jaar geleden begon toen hij in het bestuur van de Stichting Zaans Schoon plaatsnam – waren er aantoonbaar (veel) meer panden gesloopt geweest – en stonden daar nu moderne gebouwen.

Jan Piet wilde met iedereen door één deur: het monumentenbeleid dat de vereniging en de stichting voorstonden moest wel goed worden afgestemd met alle partijen. Overleggen waarin hij zat konden vanwege detaillering en overeenstemming een lange adem vergen. Zijn gedetailleerde kijk, bijvoorbeeld op de Zaanse Schans – hij was daar lid van de Historische Commissie – kon niet iedereen die daar een plek had bekoren, maar vanuit beide Zaangemeenten werd hij zeer gewaardeerd. En dat kan ook niet anders, wanneer je de lijst aan successen ziet die hij met zijn mede-vrijwilligers heeft weten te behalen.

Belangrijk inventarisatie-werk in het landelijk gebied

In de jaren ‘80 ging hij elke zaterdag met een gelijkgestemde maat dorpen als Westzaan en Assendelft af, om daar de boerderijen en overige interessante panden te inventariseren. Hij fotografeerde – als hij daar toestemming voor kreeg van de bewoners – ook het interieur van de woning.

De laatste jaren werd gewerkt aan de digitalisering van al dit kostbare materiaal.

De hele werkgroep ADM was altijd zeer alert op bouw- en sloopplannen, die afbreuk zouden doen aan het historische beeld. Via het Meldpunt Bedreigde Panden kreeg men vaak meldingen binnen van buurtbewoners over op handen zijnde sloop van een pand, of vernieling van een beschermd interieur. De samenwerking met de gemeente Zaanstad verliep sinds het gesloten convenant met vereniging Zaans Erfgoed (sinds 2014) veelal een stuk soepeler. Jan Piet stak daarnaast veel tijd in het adviseren van overheden of particulieren, waar het ‘t behoud van erfgoed betrof.

Behouden successen (natuurlijk niet compleet)

  • Zaanwand in Wormer
  • De Adelaar in Wormerveer
  • Veel panden aan de Padlaan in Krommenie, waaronder het Weversend
  • Zaandijker Kerk
  • Behoud status van Rijksmonument voor De Jonge Prins in Wormerveer 
  • Arbeidershuisjes begin Westzijde

… en inspanningen

Ook terugkeer in herkenbare vorm van te vervangen bruggen, zoals op het Haaldersbroek waren onderwerp van zijn gedachten. In Wijdewormer wilde het Hoogheemraadschap de beeldbepalende brug vervangen door een vaste brug: om dit teruggedraaid te krijgen ging menig vergaderuur heen. 

Zo ook in de geplande dijkophogingen in West-Knollendam door het Hoogheemraadschap: de historische landschapskenmerken daar aanwezig – dreigden totaal verloren te gaan. Jan Piet wist door zijn vasthoudendheid toch iets van de gewenste aanpassingen gedaan te krijgen.

Erfgoedkanjer in hart en nieren

Het werk van Jan Piet is niet onopgemerkt gebleven: zo kreeg hij in april 2017 een lintje opgespeld door wethouder Dick Emmer, en werd hij in november 2020 tot erelid van de vereniging Zaans Erfgoed benoemd.

En nu? Nu wordt hij node gemist – als mooi en integer mens, als verbinder en trekker. Dat geldt natuurlijk vooral voor zijn lieve familieleden, die hem zo dierbaar waren. Veel sterkte aan Marja, aan zijn kinderen en kleinkinderen.

De Zaanstreek zal het nu moeten doen zonder deze unieke en energieke voorvechter voor behoud van ‘het mooie’. 

Door: Winnie de Wit, voormalig mede-bestuurslid Zaans Erfgoed, bestuurslid Zaans Schoon