Twee vogels die gewoon niet mogen ontbreken in onze serie zijn de ‘doodgewone’ Pimpelmees en de Koolmees, beide geziene tuingasten in Zaanstreek.
Om te beginnen heb je nog veel meer mezen in Nederland en ook in de Zaanstreek. Eentje die je ook regelmatig in groepjes in tuinen ziet, is de staartmees. De zang gaan we niet op in, maar het is een hele gezellige verschijning…
Door: David Sluis
In vlucht lijkt hij op een prop gekleurde watten met een staart eraan. Ze zijn in het geheel niet schuw.
Verder kennen we in de Zaanstreek ook de Baardman, een redelijke zeldzaamheid. Dit is ook een schitterende verschijning, maar je moet op zoek gaan in uitgestrekte rietlanden daarvoor. Beide soorten behoren niet eens tot de familie van de ‘Echte mezen’, maar worden vaak wel in één adem ermee genoemd. De nestbouw van beide soorten is b.v. totaal anders. Echte mezen zijn n.l. holenbroeders, de andere twee maken zelf geconstrueerde nesten in de vegetatie, een markant verschil.
Koolmees
Wie kent ze niet, die prachtig getekende vogeltjes. Door het veelvuldig ophangen van nestkasten in Nederland is hij behoorlijk talrijk. De nestkast is voor de Koolmees hetzelfde als een holle boom, of verlaten spechtengat. Toch is hij ook kwetsbaar. Hij leeft van een divers dieet, maar zeker ook veel rupsjes, spinnetjes ed. Het verdelgen hiervan met pesticiden (Buxusmot-rups of Eikenprocessierups als voorbeelden) kan hem dan ook opbreken. Zeker ook als de jongen ermee gevoerd worden.
Het mannetje en vrouwtje van de Koolmees lijken hetzelfde qua tekening maar zijn het niet. Een handig geheugensteuntje is het feit dat het mannetje Koolmees een lange en dikke ‘stropdas’ heeft en het vrouwtje een dunne, en vaak ook korte. De foto’s tonen de verschillen.
Het inwendige van de broedholte wordt bekleed met mos en er ontstaat een perfect rond kommetje waarin de eitjes worden gelegd. Beide ouders zijn na uitkomen de godganse dag bezig met voedselvluchten, een zware taak. De zang van de Koolmees is best wel gevarieerd, ook tussen individuen onderling, maar een aantal ‘coupletten’ zijn heel herkenbaar. De twee meest voorkomende zijn hieronder te beluisteren.
Pimpelmees
Ook deze is veel gezien, maar net eventjes minder. Ook is hij een tikkie kleiner, waardoor de nestkast opening in de kasten ook verschilt t.o.v. een Koolmezen-nestkast (tenminste bij de juiste).
Het vrouwtje en het mannetje zijn identiek qua uiterlijk, en heel mooi getekend als je er goed voor gaat zitten. Hij leeft evenals de Koolmees van een gevarieerd dieet. Zijn snaveltje is echter kleiner en fijner, dus pikt hij waarschijnlijk gemiddeld kleinere prooien en zaden. De zang is anders en veel minder gevarieerd dan de Koolmees, en het meest in ‘het oor springend’ is het tingeltje of belletje wat hij produceert.
Groentjes!
Ingezonden door J. A. ten Napel:
Hoi Ton, leuke vraag! Ik daar zelf (helaas) ook ervaring mee, vooral met Roodborstjes. Roodborstjes gaan als 'een stier op een rode lap' als ze een soortgenoot zien, daarom wende ze vaak hun rode borst af, om geen agressie op te wekken. Echter als ze zichzelf zien in een spiegelend raam is er geen houden meer aan, aanvallen! Hier trappen ze meerdere keren in is mijn ervaring, met soms dodelijke afloop. Ik vermoed dat dit ook het geval is bij jouw mezen! Zeker rond de broedtijd zijn vogels territoriaal en hebben, de wellicht verhoogde hormoonspiegels, een verblindend effect!
Vraag voor David Sluis: Een tijd lang heeft een pimpelmees op de klink van onze achterdeur gezeten (en gescheten) en vloog dan op tegen de ruit. Later zagen we ook (dezelfde?) mees tegen een schuurraam aan fladderen. Waarom doen ze/deed hij/zij dat?