Op sommige plekken in de Zaanstreek ziet het water er nu chemisch groen uit. Er is sprake van het natuurverschijnsel blauwalg. Dit komt tijdens de zomerperiode vaak voor maar dit jaar is het, net als op andere plekken in Nederland, nog een stap extremer.

Blauwalgen, ook bekend als cyanobacteriën, zijn organismen die met het blote oog niet te zien zijn. Maar wanneer er veel blauwalg aanwezig is in het water, wordt het al snel duidelijk door de groene laag. Blauwalgen waren de eerste organismen op aarde, al minimaal 2.7 miljard jaar bestaan ze. Net als planten doen ze aan fotosynthese, het proces waarbij organismen licht en koolstofdioxide om kunnen zetten in organische stoffen en zuurstof. Dit heeft ervoor gezorgd dat blauwalgen een enorme verandering aan het milieu hebben gebracht!

Zo’n 2.2 miljard jaar geleden veranderde de planeet van een vrijwel zuurstofloze wereld in een zuurstofrijke. Dit heeft ervoor gezorgd dat er andere levensvormen, die de zuurstof juist gebruiken, zich konden ontwikkelen. Uiteindelijk hebben wij ons leven dus ook te danken aan de blauwalgen. 

De meeste activiteit van blauwalg is te zien met een temperatuur tussen de 20 en 30 graden Celsius, in droge en windstille tijden. Ook moet er genoeg stikstof en fosfor aanwezig zijn in het water, waar de bacteriën zich mee voeden. Helaas is het water op veel plekken rijk met deze stoffen door de uitstoot van het verkeer, de mestgiften in de landbouw en afvalwaterlozingen. De combinatie van deze factoren zorgt voor veel blauwalg in de zomermaanden, zoals nu te zien is in Zaanstad. 

Pas op

Naast de chemische uitstraling, is blauwalg slecht voor de gezondheid. Vissen, watervogels en andere dieren kunnen bij het binnenkrijgen van blauwalg ziek worden en er zelfs aan overlijden. In de extreme tijden van blauwalg kan er hierdoor massale sterfte optreden. Voor drinkend vee en honden vormt het ook een gevaar. Voor de mens is het slecht als het wordt ingeslikt, maar ook kan contact met de groene laag al genoeg zijn om klachten te krijgen. Deze klachten variëren van hoofdpijn, zwelling van de oogleden, huidirritatie, misselijkheid tot koorts. In recreatiewateren wordt het daarom verboden om het water in te gaan bij aanwezige blauwalg. Maar te allen tijde is het goed om het water te vermijden bij het zien van dit groene verschijnsel.

De foto boven is gemaakt bij Westknollendam door Josefien Gigengack