Wie kent ze niet, die slijmerige naaktslakken die je planten opvreten en waar je als een bananenschil over kunt uitglijden?
Maar deze slakken zijn ook nuttig en hebben (bed) geheimen die je misschien niet verwacht..
Naakte slakken zijn het, want we kennen ze natuurlijk ook met huisjes. In Nederland zo’n 20-tal verschillende soorten.
Slakken behoren biologisch gezien tot de Weekdieren en zijn zelfs de enige weekdieren die ooit het land hebben gekoloniseerd. Ze bezitten geen inwendig of uitwendig skelet, zoals mensen en zoogdieren hebben om hen te beschermen, maar wel een slakkenhuis. Deze is gemaakt van kalkachtig materiaal.
De naaktslakken hebben hun schelp in de evolutie verloren, en alleen binnenin de naaktslak vind je nog een klein stukje (rudimentair) schelp terug. Weekdieren dus, maar daarmee zijn we er nog niet.
Een Octopus is ook een weekdier en die ziet er toch anders uit met zijn acht zichtbare poten (NB! Van de Zeekat, ook een inktvisachtige, spoelen regelmatig de inwendige schelpen aan op het strand. We noemen ze Sepia’s, en geven ze aan kanariepietjes. Een link naar de naaktslakken.)
Slakken behoren tot de zogenaamde buikpotigen. Natuurlijk hebben ze geen echte poten, maar door gespierde ribbels op hun buik afwisselend samen te trekken komen ze vooruit. De slijm die ze produceren helpt daarnaast de weerstand te verlagen.
Je zult je misschien wel eens afvragen waar al dat slijm vandaan komt uit zo een klein beestje, het gaat maar door, alsof ze permanent verkouden zijn. Uit hun huid scheiden ze stoffen af, die sterk water(damp) aan zich binden uit de lucht, dit zorgt er tevens voor dat ze niet uitdrogen. Ze produceren op hun buik een ander type slijm dan op hun rug. Het slijm heeft ook de functie van geurspoor. Ze kunnen slecht tegen (te) droge omstandigheden en daarom zie je ze vooral op vochtige dagen en/of plekken. In de volle zon drogen ze snel uit en gaan dood.
Naaktslakken behoren daarnaast tot de longslakken, dit in tegenstelling tot de kieuwslakken die altijd onderwater leven (zowel zoet als zout). Je kunt aan de rechterkant van de slak een holte zien, dit is de ademopening van de slak. De slak ververst de lucht in de long (het is eigenlijk een rijkelijk van bloedvaten voorziene holte) door de ruimte groter en kleiner te maken. Overigens zijn sommige zoetwaterwaterslakken, zoals de Poelslak ook longslakken. Die moeten dus bovenwater ademhalen, je kunt ze in vele sloten tegenkomen (alleen niet in te zure wateren, want kalk lost op in zuur).
Wat natuurlijk ook opvalt zijn de ogen op steeltjes. Ze kunnen waarschijnlijk niet heel goed zien, en moeten het meer hebben van hun tast- en reukvermogen. De onderste ‘steeltjes’ zijn dan ook (af) tasters.
Naaktslakken zijn nuttige dieren. De meeste zijn afvalopruimers, maar lusten, afhankelijk van de soort, ook planten en schimmels. Sommige eten ook elkaar levend op. Zelf worden ze gegeten door allerlei dieren, van vogels, reptielen en amfibieën tot zoogdieren. Het schijnt dat onze zuiderburen ook gek zijn op naaktslakken. Derhalve dit keer geen nieuwe aflevering van ‘Lekkers uit de berm’ van mijn hand.
Naaktslakken zijn hermafrodiet, oftewel tweeslachtig. Ze bezitten dus zowel mannelijke als vrouwelijk geslachtsorganen. Het is nu de tijd om voort te planten, dus ga op zoek om dit wonderlijke ritueel te bekijken, want wat je ziet is bizar…
Het begint ermee dat de slakken elkaar gaan likken (ze bezitten een raspige tong). Dit zou nog extra slijm aanmaken (extra glijmiddel van moeder natuur). Daarna stulpt er vlak onder de ademopening een ‘ding’ uit dat niet zou misstaan bij een nieuwe filmversie van Alien of The Thing. Het is een azuurblauw, half-transparant ‘geval’. Beide sekspartners ‘wokkelen’ dit ding om elkaar heen. Zodoende wordt sperma (in de vorm van pakketjes) uitgewisseld welke vervolgens wordt ingebracht (geïnsemineerd) bij elkaars eieren. Het hele ritueel kan uren duren.
Wegslakken verrichten liggend de daad. De eveneens algemene Tijgernaaktslak doet het hangend aan een slijmdraad.
Liggend kan nog rekenen op enige verbeelding die ons mensen past, maar hangend… inderdaad, ‘its a lifeform, but not as we know it’, echt te bizar om te zien! Ik heb dit zelf meerdere malen live gezien, maar kijk even dit filmpje (iets meer dan twee minuten), dan weet je wat ik bedoel:
Het Italiaanse neefje (stallion?) van de Tijgerslak, doen het ook hangend en hebben daarbij penissen van soms wel 80cm lang, heren! Na de bevruchting worden de eieren op een vochtige plek gelegd, meestal in de grond. De jonge naaktslakken komen binnen enkele weken al tevoorschijn.
Ik hoop dat je voortaan met andere ogen en respect naar deze kruipende bananenschil kijkt.
Groentjes!
Leuk Gre! Jij begrijpt het. "Nuttig" is ook een woord door mensen bedacht.
Weer een wonder! Die David!
Maar waarom moet een slak nut hebben? Het nut is misschien dat wij er wat van kunnen leren.
Misschien schoffelen we onze tuinen wel te veel! Wat? Ja, bladblazers en - zuigers zorgen voor te weinig rottende blaadjes die de slakken misschien anders zouden opruimen? Ja dan stikken ze in het voorjaar van de honger.
Verder is het nut van slakkenslijm bekend. Het slijm doet het goed tegen puistjes! En en passant ook werkzaam tegen rimpels. Nou zeg, noem dat eens niet nuttig. Hoera voor de slak. Grijp ze en laat ze over een glazen plaat wandelen. De slijm is dan gratis. Wel erbij blijven anders wandelen ze weg. En wil je er echt vanaf doe ze geen pijn. Doe ze in een plastic tas en breng ze naar een park.......daar is zat rottend blad, tenminste in Zaanstad.
David, weer een interessant artikel, ik leer elke week weer bij van jou!
Ik heb niet begrepen uit dit leuk stukje wat er nuttig is aan de nachtslak - oftewel waarom ik liever een naaktslak dan een moestuin moet hebben. Wilt u dat verder toelichten?
Ja, ik ben ook wel benieuwd naar de voordelen want op geïsoleerde plaatsen gaan ze soms echt ver met hun kaalslag. In de zomer kunnen de planten het aan, maar in de vroege lente vreten ze de tuin compleet leeg.
Een merel stikt in zo'n bruine bermslak van 20 centimeter lang (geen grap!) dus ze gaan ongestoord hun gang.
Maar buiten de stadstuin zijn ze vast nuttig om de planten te snoeien zodat deze sterker en voller worden en er plek overblijft voor andere soorten die trager groeien...
mensen zijn ook zoogdieren