De natuur om ons heen zit vol verrassingen en rariteiten.

De meeste dieren maken een nest of hol om te slapen, overwinteren of om de nakomelingen groot te brengen en te beschermen. Denk bv aan vogels of muizen. Maar er zijn er ook, die heel creatief anderen het werk laten doen. Sterker nog, het zijn sommige insecten die planten dwingen om een nest te bouwen voor hun nakomelingen.

Welkom in de wereld van de plantengallen!

Plantengallen zijn woekeringen in de weefsels van planten waardoor er een soort ruimte (nest/broedkamer) ontstaat waarin de nakomelingen opgroeien. Veel van die gallen worden veroorzaakt door insecten (maar niet uitsluitend). De insecten scheiden stoffen uit die tot woekering aanzetten. Bekende galvormende insecten zijn de familie van de Galmuggen, en de Galwespen, maar er zijn ook andere. Er wordt door het betreffende insect een ei op- of in een plant gelegd (vaak na inboren). Vaak is de relatie tussen een specifieke plant en het betreffende insect heel sterk.

De plant wordt dus ongevraagd aangezet tot het maken van een gal en dat levert vaak wonderlijke vormen op. Als je een beetje opmerkzaam bent en weet waar te zoeken/kijken, kun je ze gemakkelijk vinden.  Ik noem een aantal in het oog springende gallen.

Eiken kunnen behoorlijk wat verschillende gallen bevatten, een opvallende is de zogenaamde aardappelgal. Een vreemd gezicht zo een eik die volhangt met op kleine aardappel gelijkende gallen. De gal wordt veroorzaakt door de Aardappelgalwesp, een kleine wesp die wel wat weg heeft van een mier (en dat is ook naaste familie!). Interessant is verder dat deze wesp ook gallen veroorzaakt rondom de wortels van eiken, die zien er echter geheel anders uit. Een andere veel voorkomende gal op de eik is de knikkergal, veroorzaakt door, je raadt het al, de Knikkergalwesp. Maar er zijn veel meer gallen op de eik te vinden.

In riet vinden we ook diverse gallen. Een hele bekende en makkelijk zichtbare in dood riet (van het jaar ervoor) is de sigaargal. We kennen natuurlijk allemaal de rietsigaar, maar in de stengel zit de ‘echte’ sigaar. Hij wordt veroorzaakt door een aantal soorten halmvliegen, waarvan de Grote sigaarhalmvlieg veel voorkomt. Je herkent direct de sigaarvormige verdikking in de stengel.

Nadat de insecten volgroeid zijn verlaten ze de gal, die soms weer door andere insecten worden benut. Natuurlijk heb je ook nog slimmeriken die weet hebben van de gallen en de larven die daar in leven. Die kunnen dan dienen als voedsel voor henzelf (bv door vogels), of voor hun eigen kroost. Ze leggen dan een ei erbij, die eerder uitkomt en de boel overneemt (parasiet)

Er zijn nog veel meer mooie en wonderlijke gallen in je omgeving te vinden, die bewaar ik voor een andere keer.