Hoe kon Trump winnen? Gisteren gaven Amerika-kenners Jan-Kees Emmer en Frank van Vliet op uitnodiging van De Maatschappij Zaanstreek- Waterland antwoord op die vraag. In Lab-44 deelden de twee Zaanse journalisten hun inzichten en analyses met het publiek. 

De zaal was goed gevuld met mensen van diverse leeftijden, van bezorgde Zaankanters tot nieuwsgierige leerlingen van het St. Michael College. Die laatsten stelden scherpe vragen, die door Emmer en Van Vliet met waardering werden beantwoord.

Deze middag was een van de belangrijkste vragen: hoe kon Trump winnen? Volgens Emmer en Van Vliet kwam dat doordat Kamala Harris in haar campagne geen alternatief bood voor Joe Biden’s beleid, terwijl Amerikanen juist verandering wilden. Door de hoge kosten van levensonderhoud, immigratie en inflatie waren veel kiezers wanhopig. Trump speelde hier slim op in met een krachtige en consistente boodschap, en gaf concrete oplossingen en beloftes die de bevolking meer geruststelden. Dat leverde hem uiteindelijk de overwinning op.

Beleid van Trump

Emmer en Van Vliet verwachten dat de VS een aantal grote veranderingen tegemoet gaat. Zo zal Trump’s “America First”-beleid een grote impact hebben op plannen over minder immigratie, minder aandacht voor klimaatmaatregelen en hogere belastingen. Dit beleid zal leiden tot een meer geïsoleerde koers, Amerika zal meer terugtrekken in zichzelf.

Buiten de VS zal Trump’s beleid ook grote gevolgen hebben, zo ook voor Nederland en Europa. Door dat Amerika zich terugtrekt uit internationale samenwerkingen worden Europese landen gedwongen meer op eigen benen te staan. Volgens Emmer komt de Verenigde staten van Europa steeds dichterbij. De globalisering gaat dan ook een terugtrekkende beweging gaan maken.

Andere mogelijke effecten van Trump’s beleid zijn minder steun voor Oekraïne en verschuivende verhoudingen met Rusland, China en Israël. Daarnaast roept zijn terughoudende houding ten opzichte van de NAVO vragen op over de stabiliteit van het bondgenootschap, wat de Europese veiligheid zou kunnen bedreigen. Gelukkig hebben we Rutte in de NAVO, die mogelijk kan helpen de schade te beperken.

Geruststelling

De lezing eindigde positief. Van Vliet wees erop dat Trump’s termijn slechts vier jaar duurt, tenzij hij de grondwet opnieuw weet te veranderen. In die tijd kan hij niet al zijn plannen realiseren. Emmer voegde toe dat na twee jaar de verkiezingsperiode begint, met tussentijdse verkiezingen voor het Congres, dit kan Trump’s macht mogelijk ook weer beïnvloeden.

Op de laatste vraag uit het publiek, waar we over vier jaar zullen staan, antwoordden de sprekers dat dit moeilijk te voorspellen is. Emmer en Van Vliet hebben natuurlijk geen glazen bol. Ze benadrukten wel dat de verkiezingen overtuigend gewonnen zijn, wat voorkomt dat er twijfel ontstaat over de legitimiteit van de uitslag. Dit helpt in ieder geval om verdere verdeeldheid onder de Amerikanen te voorkomen.

De meeste bezoekers gingen uiteindelijk met een opgelucht gevoel naar huis. De middag bood waardevolle inzichten en uitleg over deze veelbesproken uitslag.

Door: Silva Honig. Bron: Lezing Jan-Kees Emmer en Frank van Vliet. Foto’s: Bart Homburg