“Hoe God verdwijnt uit Wormer” schreef VVD-gemeenteraadslid Fred Sanders op Facebook. Hij deed – met foto’s – verslag van het weghalen van het interieur uit de Doopsgezinde Vermaning in Wormer.

Dat interieur is bestemd voor een ‘nieuwe’ Vermaning die op de Zaanse Schans moet komen. Probleempje is dat de financiering van dat plan nog niet rond is. Tot zolang worden de kerkbanken en andere onderdelen opgeslagen. ‘Halverwege’ 2023 verwacht de Zaanse Schans het geld bij elkaar te hebben aldus de gemeente Wormerland.

Sanders was niet helemaal gerust op een nette onttakeling, “iets wat 200 jaar vast zit komt niet ongeschonden los” schrijft hij: “Zo vliegt de ziel van de Wormer Vermaning terug de ruimte in, en gaan planken naar Zaanstad.”

De Vermaning wordt al enige jaren niet voor diensten gebruikt. De doopsgezinde gemeente ging samen met die van Wormerveer, daar werd in januari 2020 de laatste dienst gehouden. Het kerkbestuur wil het gebouw verkopen en de gemeente gaf het pand een woonbestemming. Het pand aan de Dorpsstraat 371 is een gemeentelijk monument. Sanders:

“Maandag gaat het orgel eruit, dat zal Frentrop vast ook met vakmanschap doen. Geen goede vakman helaas, kan deze ontzieling van de Wormer historie verzachten.

Dat deze vermaning 5 meter inverdan vanaf de straat onbekend is, beschermde honderden jaren de doopsgezinden van vervolging, dat breekt het Godshuis nu op. Dank je wel Zaanstad.”

Replica

Die ‘dank’ aan Zaanstad betreft waarschijnlijk de nieuwe plek aan de Zaanse Schans. Een Vermaning stond daar al langer op het verlanglijstje. Eerst werd gedacht aan de ‘verborgen’ Vermaning achter Westzijde 181 (die oorspronkelijk uit Wormer komt) maar van die plannen is afgestapt. Er komt nu een ‘replica’ op de Zaanse Schans, op basis van de Vermaning die ooit in Krommeniedijk stond. Dat is al opmerkelijk, de panden op de Zaanse Schans zijn vrijwel allemaal origineel en verhuisd naar deze plek. Een ‘nagebouwd’ exemplaar is ongebruikelijk.

In het begin van dit jaar werd er actie gevoerd voor het behoud van de Vermaning, of toch minstens voor het behoud van het interieur. Dat heeft dus geen succes gehad.

Raadsleden Kees-Jan Kindt (PvdA), Elly Fens (GL) en Fred Sanders (VVD) stelden vragen over de zaak, maar kregen daarop geen bevredigend antwoord. In de beantwoording van de laatste vragen (november 2022) blijkt dat de demontage volgens de vergunning mogelijk is zonder dat er zekerheid is over de nieuwe plek (dus dat die Vermaning echt op de Zaanse Schans komt). Het gemeentebestuur had eerder de indruk gewekt “dat demontage en verplaatsing van het interieur zou plaatsvinden na vergunningverlening nieuwe locatie en na afronding financiering.” Dat is dus niet gebeurd. B&W van Wormerland is wel teleurgesteld en heeft z’n ‘verontrusting’ uitgesproken over de vroegtijdige demontage, maar zegt daar niets tegenin te kunnen brengen.

Fondsenwerving

De plannen op de Schans noemt Wormerland ‘zeer reëel’:

“Er zijn reeds omvangrijke financiële middelen bijeengebracht. De directie van de Zaanse Schans is al een zeer ruime periode bezig met de realisatie van dit plan, waar de nieuwe Vermaning onderdeel van uitmaakt en blijft hier met evenveel energie en commitment aan verbonden. De fondsenwerving wordt via een professionele werving ingevuld.”

Wat met ‘professioneel’ wordt bedoeld is niet duidelijk. In de eerste plannen werd er vanuit gegaan dat de replica al in 2020 op de Zaanse Schans zou staan. Nu is de ‘inschatting’ dat halverwege 2023 het geld bij elkaar is. Ondertussen worden de onderdelen in een ‘geklimatiseerde opslag’ op de Zaanse Schans bewaard. Zaanstad heeft overigens nog geen vergunning voor de bouw verleend.

Lees ook:

Het is overigens de tweede monumenten-affaire in Wormerland van portefeuillehouder burgemeester Judith Michel. Ook de sloop van pakhuis Wormerveer is begonnen zonder dat er zekerheid is over de toekomst van het pand.

(God is niet echt weg uit het dorp. Het wemelt er nog van de kerken. Maar de God van de doopsgezinden heeft er geen eigen huis meer.)

Door Piet Bakker. Foto’s van het Facebook-account van Fred Sanders. Bronnen: vragen aan en antwoorden van B&W van Wormerland over de affaire, eerder berichten op De Orkaan en het Facebook-bericht van Fred Sanders.