De feestdagen liggen achter ons en 2025 is van start gegaan. Veel mensen ruimen hun kerstboom op 6 januari – de dag van Driekoningen – weer op. Volgens de christelijke kalender eindigt de kerstperiode dan officieel. Kunstkerstbomen verdwijnen terug in hun doos op zolder, maar wat gebeurt er eigenlijk met de echte kerstbomen?

Diverse bouwmarkten en tuincentra in de Zaanstreek boden afgelopen weken zowel afgezaagde kerstbomen als bomen met kluit aan. Om inzicht te krijgen in het lot van kerstbomen die na de feestdagen onverkocht blijven, namen we contact op met drie grote partijen: Hornbach, Praxis en Tuincentrum Overvecht Zaandam. Helaas konden of wilden deze bedrijven geen duidelijkheid geven over het eindstation van de bomen.

Brandstapel

Bij een telefonische vraag over het lot van onverkochte kerstbomen werden we steevast doorverwezen naar hun e-mailadres. We volgden het advies op en stuurden diverse mails. Helaas bleven deze onbeantwoord. Tijdens een telefoongesprek met een medewerker van Praxis viel wel de term ‘brandstapel’, maar verder kon zij er geen uitspraak over doen. Het is opmerkelijk dat er zo weinig openheid wordt gegeven, vooral gezien de toenemende aandacht voor duurzaamheid en het milieu.

Bij gebruikte kerstbomen, dus bomen die mensen na de feestdagen wegdoen, is vaak wel bekend wat ermee gebeurt. In veel gemeenten worden deze bomen ingezameld en versnipperd. Afvalverwerker HVC is bijvoorbeeld wel transparant over wat zij doen met die kerstbomen. Zij versnipperen de bomen en de takken en naalden worden verwerkt tot compost. Op deze manier wordt het afval van de kerstbomen nuttig hergebruikt voor andere planten en bomen in tuinen.

Gif

Toch is compost van kerstbomen niet altijd even gezond en duurzaam volgens Martijn Thieme, lid van GroenZaans. Zij zetten zich in voor het behoud van bomen en benadrukken het belang van groen in stedelijke gebieden om natuur en welzijn in de Zaanstreek te beschermen.

‘Die bomen worden specifiek gekweekt voor de kerst. Daar wordt kunstmest en soms ook gif gebruikt zodat die bomen goed kunnen groeien. Vervolgens zijn de bomen groot genoeg en worden ze afgezaagd of uit de grond gehaald met een kleine kluit. De afgezaagde bomen worden versnipperd en helaas kunnen bomen met een kleine kluit nauwelijks overleven als je ze opnieuw zou planten, omdat de wortels te erg beschadigd zijn.’

Verpotten

Volgens Thieme is het beter om te beginnen met een klein boompje die over de jaren heen uit kan groeien tot een grotere boom.

‘Zelf begon ik met een boompje van zo’n 40cm hoog. Ieder jaar zet ik het kerstboompje terug in mijn tuin en verpot ik hem naar een grotere pot. Zo blijven de wortels intact en kan de boom goed groeien door de weersomstandigheden van buiten.’

Kerstbomen die met kluit worden verkocht, hebben vaak alsnog maar een kleine overlevingskans. Dit hangt af van verschillende factoren zoals een goed vochtig gehouden bodem tijdens de weken binnenshuis en minimale schade aan de wortels. Hoe groter de kerstboom, hoe meer wortels een boom nodig heeft om te overleven.

Praktisch

De reden dat veel mensen een kerstboom zonder kluit nemen heeft vaak te maken met de praktische kant. Het is namelijk een beste opgave om zo’n grote kerstboom mee te nemen als er ook nog eens een enorm worstelstelsel onder zit. Thieme begrijpt het wel, maar hoopt dat meer mensen zullen overwegen om volgend jaar een kleine kerstboom te nemen die de rest van het jaar buiten kan staan en rond de kerst weer een poosje naar binnen gehaald wordt.

Kortom, afgezaagde kerstbomen verkopen en daarna naar afvalbedrijven zoals HVC brengen is een makkelijke oplossing, maar niet erg duurzaam. Composteren is beter dan verspillen, maar er gaat nog steeds veel verloren. Thieme hoopt meer bomen en kerstbomen te kunnen planten in de Zaanstreek om het gebied groener en duurzamer te maken. Dit kan alleen met de hulp van extra vrijwilligers die meehelpen om dit doel te bereiken.

Door: Renée Koopman. Bron: Martijn Thieme en HVC. Foto: Archief Orkaan.