Gister schreven we over een uitzending van EenVandaag over de biomassacentrale in Zaandam. Daarin kwamen voor- en tegenstanders aan het woord.
Peter Goldstein reageerde onder het artikel: “dit project stinkt aan alle kanten” schreef hij. Maar… daarop belde hij Jaap Koppejan, directeur van Bioforte, de bouwer van de centrale, en deelde ook dat met de lezers.
Goldstein deed wat wij eigenlijk hadden moeten doen. En om dat goed te maken, plaatsten we zijn tweede reactie hieronder nogmaals.
Ik heb zojuist de stoute schoenen aangetrokken en Jaap Koppejan gebeld. Dat was een heel interessant en verhelderend gesprek en na al zijn informatie wil ik een aantal van mijn veronderstellingen alvast bijstellen. Samenvattend:
In het contract is niet alleen vastgelegd dat de houtsnippers uit Nederland gaan komen, maar ook wel degelijk dat ze NTA8080 gecertificeerd zijn.
Staatsbosbeheer mag dan wel inmiddels inderdaad uitverkocht zijn, maar hun ‘leveringscapaciteit’ is vergeleken met ander ‘producenten’ in Nederland maar klein. Bovendien exporteert Nederland nu nog altijd ca. de helft van de beschikbare hoeveelheid houtsnippers naar het buitenland. Hij verwacht dan ook niet dat we ons zorgen hoeven te maken om een tekort aan (echt) duurzame houtsnippers.
De capaciteit van de centrale was in het oorspronkelijke plan met al ca. 2 X zo groot als nodig was voor de toen beoogde afname van ca 2,4 MW. Met het afvallen van het Zaans Medisch Centrum en door de beschikbare capaciteit volledig te gaan benutten, de gasketel te vervangen door een 3e biomassaketel en dan (op gas) bij te stoken met (helaas alweer) nieuwe en grotere en op het warmtenet aangesloten gasketels in de flats kunnen alle gecontracteerde extra afnemers (de nieuwbouwwijken en de ERA flats) wel degelijk van voldoende warmte (ca 3,2 MW) worden voorzien. Dat zal wellicht inderdaad niet gelden voor de andere genoemde afnemers in de nabije toekomst (de 4 kleurenflats, het zwembad, de sporthal, de later te bouwen nieuwbouwwijken) en daarvoor zullen dus nieuwe warmtebronnen moeten worden bedacht en gevonden.
Er zijn dus ook meer houtsnippers nodig dan aanvankelijk begroot maar dat zullen nog steeds maar 1 tot hoogstens 2 (in zeer koude periodes) vrachtwagens per (maar dan wel elke) dag zijn.
Ook zou dat tot hogere uitstoot leiden. In het oorspronkelijke plan was dat voor alle stoffen al 2 X lager dan de normen en dat blijft door nóg betere technieken toe te passen ook nu het geval.
Ik heb me alvast opgegeven voor een rondleiding door in de (qua grootte vergelijkbare) biowarmtecentrale in Apeldoorn, zoals hij dat ook al aan de buurtbewoners had aangeboden. Daar was echter tot nu toe nog nauwelijks respons op gekomen, maar het aanbod staat nog steeds…
Peter Goldstein
Tot zover Koppejan in de woorden van Goldstein. Dat er in de flats met gas bijgestookt wordt om voldoende warmte te krijgen, was overigens nieuw voor ons.
Bosbeheerders moeten hun zagen wegleggen, willen 63 milieuclubs. De vraag naar hout voor ‘bio-energie’ lijkt die wens te blokkeren.
Laat bossen met rust, eisen 63 Nederlandse milieuorganisaties. Het doorlopend omhakken van klein bosareaal -nu de norm bij bosbeheer - schaadt volgens hen zowel het klimaat als biodiversiteit. Stoppen met zagen is de oplossing, bepleit de groep waar grote organisaties zoals Urgenda, WNF, Natuurmonumenten, de Vogelbescherming, Natuur&Milieu aan meedoen.
Misschien is nucleaire energie wel het beste alternatief, deze vorm van kernenergie heeft de toekomst:
Thorium als bron van nucleaire energie is schoner dan kolen en betrouwbaarder dan zon en wind. Al jaren klinkt de belofte dat deze vorm van kernenergie de toekomst heeft.
Inzetten op zon wind en blauwe energie was het, nu is Thorium voor u de oplossing. Een eenvoudige burger zoals ik is nu echt de weg kwijt. Wat wilt u nou eigenlijk?
Super idee, die thoriumkerncentrale, Jos!
Alleen gaat het wel ietsje meer kosten en iets langer duren dan het realiseren van die biowarmtecentrale:
"Serieuze investeringen zijn nodig om thorium een kans te geven, zegt de Delftse hoogleraar. Want er zijn nog heel wat vragen die moeten worden beantwoord. Bijvoorbeeld over het agressieve zout, de extreme hitte en de intense straling. En daarvoor moet het huidige onderzoeksbudget in Europa – maximaal jaarlijks zo’n 20 miljoen euro – vertienvoudigd worden, vindt Kloosterman. „Nu is het veel te klein om hier een doorbraak te forceren.” Ook met voldoende middelen, zoals die er wel zijn in China, hoeft volgens hem niemand op een snelle doorbraak te rekenen. „Over twintig jaar heb je wellicht een demonstratiereactor staan”. Als alles goed gaat, technisch en qua draagvlak, kan er volgens Kloosterman vóór 2050 een echte reactor staan."
Rond die tijd moet Nederland de CO2-uitstoot al lang geminimaliseerd hebben. En dus is thorium geen serieuze optie voor de kortere termijn
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/05/veiligere-kernenergie-kan-maar-komt-het-er-ook-a1587297
‘een klassiek geval van te laat, te weinig, te duur’ en ‘een contraproductief rookgordijn’
https://www.vn.nl/gaat-thorium-de-wereld-redden/
De markt voor pellets en chips is aardig complex geworden. SBB heeft ondertussen het contract met Purmerend van 100.000 totn chips teruggebracht tot 50.000 ton. Omdat ze minder van eigen terreinen halen dan ze hadden ingeschat.
Maar ondertussen levert SBB ook aan veel andere centrales, vaak als een tussenhandelaar. Aan de tussenhandel valt ook te verdienen.
Vooral in het oosten van het land zijn grote verzamelbedrijven die ook over de grens handelen. Er is zijn stromen hout (chips) in alle richtingen. In Duitsland is een enorme markt voor pellets. Duidelijk is daarbij dat de vele centrales in Nederland vaak bij hun planning van dezelfde (‘regionale’) beschikbaarheid aan snoeihout uitgaan. Dat klinkt wervend: “we lossen een regionaal probleem op….).
In werkelijkheid kan de behoefte aan chips helemaal niet gedekt worden door eigen snoeihout. Erger nog, zelfs de bosomvormingen leveren daarvoor veel te weinig. Vandaar de grote importen uit verre landen.
Via de handel in chips en pellets wordt dat beeld niet echt transparant. Maar duidelijk moet zijn dat de honger van de centrales niet uit eigen bossen en lanen kan worden gedekt.
Probos geeft wel statistieken, maar die jongens hebben nog onvoldoende door dat de CO2 huishouding daarmee niet is gediend.
NTA 8080 is het toetsingssysteem van de Adviescommissie Duurzame Biomassa ( vz. Hans de Iongh, lid Gert-Jan Nabuurs..) dat in beginsel op FSC is gebaseerd.Je kunt wel over – voor klimaatdoelen - duurzaam bosbeheer spreken als er een stijgende lopende aanwas en een toename in bosareaal bestaat. Dat wordt evenmin met FSC gegarandeerd. Integendeel. Er bestaat geen duurzame biomassa !
Jos, ik deel zeker je vrees dat er onvoldoende duurzame biomassa beschikbaar blijft. Ondanks de garanties in het contract met Bio Forte...
Maar het kán wel duurzaam en aan het plaatselijke tekort kunnen we wellicht iets doen.
Heb jij enig idee hoeveel snoeihout Zaanstad "gratis" weggeeft (waarvan dus blijkbaar de helft naar voornamelijk Duitsland wordt geëxporteerd) en hoeveel schoon rest hout er uit de plaatselijke industrie en andere bedrijven, vanaf onze vuilstort en huis aan huis er wordt afgevoerd (en dus deels door HVC wordt verbrandt voor de opwekking van electriciteit en restwarmte in het warmtenet van Alkmaar?)
Ik zeg hoog tijd voor een plaatselijke (NTA8080) houtchips en (ENplus A1) -pelletfabriek!
Ik wil nog wel een alternatief bieden, die ws 99,9% niet aanstaat.
Mensen in de westerse wereld (onze) zijn buitensporig thermofiel (warmteminnend) geworden/gemaakt. Alles is/moet warm. Huizen, kantoren, kleding, auto's, scholen en ga zo maar door. Een zwembad van 21 graden wordt als veel te koud gekwalificeerd (is nu ca 27 graden). En ga zo maar door. We zijn helemaal afgeraakt van wat normaal is.
Mensen in onze breedtegraad zijn behept met mechanismen om prima met lagere temperaturen om te gaan. Alleen, we zijn zo verpest, dat die mechanismen niet meer aan staan. Ze zijn er zeker nog wel, maar zijn slapend.
Wat nu als we i.p.v. een kantoor/woonhuis etc temperatuur van 21/22/23 graden gaan naar gemiddeld 18 graden of lager? Wat zou dat besparen aan CO2? Ik ga het nu niet uitrekenen maar het zal gigantisch zijn!
We zijn niks meer gewend. Maar het kan in een paar maandjes gewoon weer actief worden. Ik heb de afgelopen 4 seizoenen aan ijszwemmen gedaan. Nu is dit extreem, maar geeft goed de fysiologische mogelijkheden aan van de mens. Oh ja, toen ik er aan begon, verklaarde ik iedereen voor gek. Onmogelijk wat die gasten deden. Toch niet.... het vergde wat doorzetting, maar na volhouden, liep ik in s'winters buiten in een t-shirt, en dit is geen grap. Mijn lichaam was gereset. Back to normal. De ingebouwde mechanismen waren ontwaakt. Kou deerde me niet meer. Koude is een vergeten (basale) kwaliteit. Nooit meer griep, verkouden etc.
Dus ipv technocratische oplossingen, laten we ons zelf als mens aanspreken. Koude/wartmte is relatief en bovendien emotie. Mentale slaven zijn we geworden van warmte, en ja dan jaag je CO2 en vele andere zaken over de kling.
Laten we het bij ons zelf zoeken. De behoeftige mens, die warmte eist! maar geen weet meer heeft van hoe het was en nog steeds kan.
Als afsluiter een humoristische maar realistische verhandeling over zwemmen in zee in Ierland. Het sluit goed aan bij mijn betoog.
https://loneswimmer.com/2011/12/12/introducing-a-precise-open-water-swimming-temperature-scale/
David Sluis, helemaal waar!
Zelf vind 18 graden thuis ook (al jaren) voldoende. Of 19 graden als ik 's avonds moe ben. En een fleece heb ik altijd bij de hand.
Maar als ik slaap of weg ben mag m'n huis lekker afkoelen naar zo'n 13 graden. En nog (veel) minder als ik langere tijd weg ben.
M'n pelletkachel-cv verwarmt m'n huis daarna in een paar uur weer helemaal op. En omdat hij in de woonkamer staat en 20% van de warmte daar direct als stralingswarmte afstaat, voel het al comfortabel als ie nog maar net aan het opwarmen is.
Met de e-thermostaat regel ik (desondanks) dat ie al begint te verwarmen als ik nog op weg naar huis ben. En automatisch uitgaat als ik wegga.
Met een warmtepomp - die je huis maar 2 - 3 graden per dag kan opwarmen (waardoor je huis dus ook niet meer dan 2 - 3 graden mag afkoelen) is dat allemaal onmogelijk, kost het veel meer aan energie en aan alle bijkomende maatregelen (extra isolatie, mechanische ventilatie, convectors, vloerverwarming etc.)
N.B. mochten er lezers geïnteresseerd zijn hoe ik mijn huis minder-dan-nul-op-de-meter heb gemaakt wat dat heeft gekost, op 24 april om 19:30 leg ik alles uit tijdens de energiebesparingstafels Oud-West in het Tolhuys aan de Zaan op de Westzijde...
Wij zeker niet tegen veranderingen! Maar wel tegen verandering die zeker niet duurzaam zijn en slecht voor het milieu.
Maar wat is uw alternatief? De keuze om biomassa te gebruiken, naar mijn mening een overgangsbrandstof, wordt niet zonder onderbouwing genomen.
Overgangsbrandstof ? Maar in dit geval 15 jaar voor de Biomassacentrale in Zaandam. Misschien niet hals over kop iedereen van het gas af... (minder CO2 met aardgas dan met biomassa)
Meer inzetten op Wind, zon en blauwe energie.
meer inzetten op win, zon en blauwe energie. Dat klinkt interessant. U zult hierover uitgebreid hebben nagedacht! Laten we even uitgaan van wind. Voor 3,2MW warmte met omzettingsverliezen etc zijn 2 grote windmolens van 3MW nodig om voldoende VERMOGEN te kunnen leveren. Voor de discussie zullen we het maar even niet over de momenten van productie hebben en doen alsof de molens altijd dan draaien dat er warmte gevraagd wordt. 2 grote molens in de wijk. Hoe had u dat gezien? Rondom een windmolen dient voldoende open ruimte te zijn om optimaal te produceren. Zonnepanelen dan. 6MW electrisch vermogen staat gelijk aan het nominale VERMOGEN van 20.000 zonnepanelen. Dan gaan we er maar weer vanuit dat de zonnepanelen 'op vermogen produceren' als de warmte benodigd is. 20.000 zonnepanelen in de wijk. Hoe had u dat gezien? Blauwe energie dan. Blauwe energie is energie uit zoet en zout water. In Zaanstad? waardan?
Meneer Kerkhoven, punt van mijn betoog is dat u als politicus nu wel erg makkelijk roept dat de gekozen oplossing niet goed is. Tegelijkertijd zoeken we als samenleving naar oplossingen. Die zijn soms niet ideaal, maar datgene wat vervangen wordt is nog slechter. Een politicus kent toch wel het begrip "compromis". Op een vlak zijn we het eens, we moeten niet hals over kop van het gas af. Maar we moeten wel actie gaan ondernemen. Roep de raad op om een integraal plan voor Zaanstad op te stellen, waarin per wijk verkend wordt wat het beste past. Elektrische verwarming, warmte pompen, stadverwarming, gas enz. Dan doet de raad weer waar ze voor is, beleid (laten) vaststellen.
Maar wat is uw alternatief?
Ook gecertificeerd hout stoot te veel CO2 uit.
Het maakt niets uit of pallets, c.q. zaagsel, c.q.resthout al dan niet zijn gecertificeerd. In beide gevallen wordt bij verbranden in gelijke mate overtollig veel CO2 uitgestoten. BioForte, Wethouder Munnikendam (D66) blijven de kop in het zand steken. Zowel met hout (biomassa)als zaagsel wordt immers per opgewekte eenheid energie of warmte veel meer CO2 uitgestoten dan met aardgas of steenkool.Aardgas of steenkool moet je dan ook niet vervangen door "gecertificeerd hout"
Wel eerst je huiswerk doen, Jos!
CO2 emissiefactoren Kg CO2/eenheid (WTW):
Steenkool 2,368
Aardgas 1,890
Houtchips (NL) 0,062
...
Pellets uit (droge) industrie reststroom 0,035
Pellets uit vers hout (NL) 0,556
bron: https://www.co2emissiefactoren.nl/lijst-emissiefactoren/
Ook daarom stook ik thuis op pellets (en niet meer op aardgas).
N.B.
Blijft natuurlijk staan dat je er niet zomaar bomen voor moet kappen, die anders (heel lang) CO2 hadden kunnen OPNEMEN. Ook steenkool en aardgas zijn in de loop van miljoenenjaren gevormd uit bomen en plantenresten die dat ooit ook heel lang gedaan hebben...
Vandaar dat het immens belangrijk is dat er alleen NTA8080 gecertificeerd hout gaat worden gebruikt. Met een combinatie van rest- en snoeihout en (echt) duurzaam bosbeheer is het wel degelijk mogelijk om de CO2 uitstoot juist te verlagen, maar natuurlijk alleen zolang dat in voldoende mate voorradig is.
En daarom is het alleen voor kleinschalig gebruik te adviseren.
Dus niet in electriciteitscentrales, die tonnen per uur verstoken en waar al 70% energie verloren gaat bij het omzetten van warmte naar electriciteit (daarom is ook de warmtepomp, zolang die electriciteit nog nauwelijks duurzaam wordt opgewekt, nog steeds geen goed alternatief)
Ook niet in hoge temperatuur warmtenetten (zoals hier) waar door transportverlies gemiddeld 40% energie verloren gaat (al beweert Koppejan dat dat hier door toepassing van de modernste technieken) een stuk minder is.
Misschien ook maar niet in de Hoogovens...
Maar wel met een pelletkachel-cv of pelletketel thuis, aangesloten op de eigen cv installatie.
Of bijvoorbeeld in een flat, direct aangesloten op de al bestaande blokverwarming...
NB2
Door ook nog zonnecollectoren/zonneboilers in te zetten breng je het energiegebruik voor warmte nog eens met 1/2 to 1/3 terug. En kan de verwarming (of de biomassacentrale) na het stookseizoen gewoon uitblijven.
Waarom staan die dingen nog niet op deze flats?
En waarom eigenlijk nog niet op alle daken?
Ik wil wel een zonnecollectorinstallatie op mijn dak en een pelletskacheltje dat mijn CV warm houdt. Met een eigen woning gaat dat wel lukken. Zal je een huurhuis hebben van een grote corporatie. Geen schijntje kans, hoor.
correctie (typo):
"Door ook nog zonnecollectoren/zonneboilers in te zetten breng je het energiegebruik voor warmte nog eens met 1/4 tot 1/3 terug"
(dus niet 1/2)
Gas gaan stoken en bomen planten, waarom niet?
maar Jos, waarvoor moeten we aardgas of steenkool dan wel vervangen? Het tegen een verandering zijn is prima, maar het wordt pas echt een zinvolle discussie als er alternatieve ideeën worden aangedragen. Geothermie, elektrische verwarming, of een warmtenet.