Een letterproef is een manier waarop drukkerijen, uitgeverijen en lettergieterijen kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben.
Dat kan door een brochure te drukken met daarop het alfabet in meerdere lettertypen, maar soms verschijnt er een variant om je vingers bij af te likken…
In 1998 verscheen De Grote Nederlandse Letterproef, waarin 61 drukkers, leden van stichting Drukwerk in de Marge, mochten drukken dat het een kunst was. Ieder van hen kreeg een tekst van Jacob Israël de Haan, om met hun vakmanschap m/v in vrijheid van creativiteit, te vertalen naar een boekje.
Het werd omschreven als een ‘Monsterproject’, maar leverde een schoonheid op van: ‘64 boekjes in blauwlinnen, blindgestempelde overslagdoos, geschoven in een metaalkleurige, houten doos in de vorm van een loden letter –H-.’ In een oplage van slechts 90 stuks, waarvan het Gemeentearchief Zaanstad er nu beschikt over één.
Er zijn meerdere redenen waarom deze letterproef in onze streek thuishoort. En dat is niet alleen omdat de naam van Jacob Israël de Haan op de lijst met bijzondere Zaankanters staat.
Mens durf te Lezen!
De literaire salon ‘Mens durf te lezen!’ van volgende week zondag wordt gewijd aan De Haan en zijn zus Carry van Bruggen. Daar zal Geke van de Kamp van het gemeentearchief vertellen over De Grote Nederlandse Letterproef en de link met de Zaanstreek:
‘Deze cassette hoort thuis in de Zaanstreek. Een gebied dat door sommigen wordt aangeduid als het grafisch hart van Nederland . De meesten zijn in particulier bezit. Gelukkig heeft het gemeentearchief nu een exemplaar dat door iedereen is in te zien.’
Wij hopen dat we niet alleen mogen kijken, maar ook voelen. Want op de website van de Koninklijke Bibliotheek vinden we de volgende quote:
‘Een door de gelukkige bezitters van het project meer dan eens – louter voor de lol! – herhaalde handeling is de overslagdoos in het kistje laten glijden: het zuigende geluid dat hierbij zachtjes weerklinkt is van een muzikale schoonheid!’
