Wethouder René Tuijn dacht in september vorig jaar nog dat de voormalige veevoederfabriek De Pijl op het Brokking-terrein in Wormerveer behouden zou kunnen worden of teruggebouwd zou kunnen worden met behoud van de cultuurhistorische waarde van het gebouw. In het Zaanstad Beraad van gisteravond – 6 maart – moest de wethouder vertellen dat behoud van het pand ‘geen begaanbare weg’ is.

Helemaal verrassend was dat niet. Omwonenden waren in juli 2024 al op de hoogte gebracht van de nieuwe plannen die sloop en nieuwbouw inhielden. De website van ontwikkelaar De Nijs is glashelder: ‘Het huidige gebouw moet vanwege de slechte constructieve staat afgebroken worden’.

Tuijn en zijn collegegenoten deelden de ‘frustratie’ van de bewoners over de nieuwe plannen maar hoopten destijds nog dat het toch teruggebouwd zou kunnen worden. Daarover ging de wethouder in oktober ook in gesprek met de ontwikkelaar: ‘Wij hebben beloofd dat er terugkomt wat er staat’.

Maar dat gebeurt dus niet. De plannen uit 2024 worden uitgevoerd: sloop en nieuwbouw. En die nieuwbouw lijkt totaal niet op de aanvankelijke plannen.

De eerste plannen worden tien jaar geleden, in 2015, gelanceerd. In 2017 raakt architect Kathrin Hanf van het Amsterdamse bureau SeARCH betrokken bij het plan: woningbouw in de bestaande fabriek. Maar, aldus de architect: ‘op een gegeven moment kwam er stilstand in het project’ waarop ze in 2023 gevraagd werd nieuwbouwplannen te ontwikkelen. Wat er in de tussentijd gebeurde en waar de ‘stilstand’ vandaan kwam werd niet duidelijk. Wel zei ze dat ze het ‘heel erg jammer vond omdat we aan herbestemming hebben gewerkt’.

Wat ook onduidelijk bleef was waarom de oude plannen – die ze dus zelf gemaakt had – nu ‘niet haalbaar’ zouden zijn. De nieuwbouw is ook een beetje cultuurhistorisch correct volgens Hanf: ‘de referentie is het oude gebouw’.

Tijdens de bijeenkomst in september 2024 – geïnitieerd door ROSA – werd overigens duidelijk dat jarenlang nietsdoen (bewuste verkrotting noemen wij dat) tot de situatie had geleid waarin de oude fabriek niet meer te redden was.

De Pijl is een project van Ontwikkelcombinatie UBA/De Nijs. Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zn. is de beoogd aannemer aldus de projectsite. De Nijs is ook ontwikkelaar van ZaanKwartier, een project dat ook al lange tijd stilligt. En ook een project waar beloofd is een deel van de bestaande bouw te bewaren.

Lees ook onze aflevering van Zaanse Dromen over Zaans Pijl.

Zo moet het worden
Dit had het eigenlijk moeten worden

Door Piet Bakker op basis van Zaanstad Beraad van 12 september 2024 en 6 maart 2025. Extra informatie van projectsites De Pijl en Zaankwartier.