De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten en natuur wordt opgeofferd om plaats te maken voor nieuwbouw, stadsvernieuwing en bedrijventerreinen.

De Zaanstreek is de afgelopen decennia – soms zelfs onherkenbaar – veranderd. De Orkaan brengt die verandering in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…

De originele foto’s komen uit twee albums met oude Zaanse foto’s die Zaandammer Henk van Dalen op de kop tikte op een rommelmarkt. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde ook voor de achtergrondinformatie. Vandaag: de Bernhardbrug in Zaandam (vroeger: Troelstrabrug).

Troelstrabrug / Bernhardbrug, Zaandam

De Prins Bernhardbrug is gebouwd tussen 1938 en 1941 ter vervanging van de oude, krakkemikkige Hoopbrug die een paar honderd meter zuidelijker lag, ongeveer ter hoogte van de noordkant van de voormalige fabriek van Zwaardemaker, nu De Gortpeller. Deze Hoopbrug, eigenlijk Jacob de Hoopbrug, ook bekend onder de namen Magere Brug en Brug der Zuchten, was gebouwd in 1882 naar een ontwerp van gemeentearchitect J. van der Koogh en was 150 meter lang en 2 meter breed. De brug was alleen toegankelijk voor voetgangers en er werd tol geheven.

Toen op 17 januari 1910 brand uitbrak in meelmolen De Koker, die in de Oostzijde pal ten noorden van de huidige Bernhardbrug stond kwamen de spuitgasten van de brandweer met hun motorspuit uit de Westzijde aangerend maar die moesten van de overijverige brugwachter ook tol betalen waardoor de spuitgasten met hun spuit moesten omlopen naar de Noorderbrug en zo kostbare tijd verloren. De molen brandde geheel af maar omdat er meerdere brandweerploegen aanwezig waren zal de vertraging hier niet al te veel invloed hebben gehad.

Doordat het gemotoriseerde verkeer enorm was toegenomen en alleen van de in 1903 gebouwde Wilhelminabrug gebruik kon maken, werd besloten om een nieuwe brug te bouwen. De brug was ontworpen door bouwkundig opzichter van gemeentewerken Zaandam D. Voet. Het duurde nog tot 1938 voordat daadwerkelijk met de bouw werd begonnen.

De bovenbouw van de brug was voor F 79.400,- aangenomen door Machinefabriek en Constructiebedrijf Gebr. Klinkenberg en de onderbouw werd voor F 160.430-  aangenomen door NV Aannemingsmaatschappij v/h JB Vermorken Co uit Amsterdam. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in 1940 liep de bouw vertraging op maar de brug werd uiteindelijk in 1941 geopend.

Omdat er geen namen van leden van het Koninklijk Huis gebruikt mochten worden kreeg de brug de naam Troelstrabrug (naar de voormalige SDAP-voorman). Toen de oorlog was afgelopen ging de brug Prins Bernhardbrug heten en op 26 juni 1946 werd de brug officieel door Prins Bernhard geopend.

In eerste instantie verbond de brug de Westzijde met de Oostzijde want de Vincent van Goghweg en de Prins Bernhardweg moesten nog worden aangelegd. Rond 1960 werden de Vincent van Goghweg en het eerste deel van de Prins Bernhardweg aangelegd waardoor er een verbinding kwam tussen de Heijermanstraat en de Provincialeweg.

In 1966 werd het eerst stukje van de Coentunnelweg geopend, de weg liep toen tot de huidige Thorbeckeweg en veel verkeer reed via de Bernhardweg, Heijerman- Gerhard-, Keppler-, en Wibautstraat naar de Thorbeckeweg en Coentunnel.

Door het toegenomen verkeer werd de Prins Bernhardbrug in 1966 gerenoveerd. Het was tot die tijd een tweebaansweg en de brug stond 50 tot 60 keer per dag open wat tot enorme opstoppingen leidde. De brug werd verbreed naar 2*2 rijstoken, het brugwachtershuisje werd vernieuwd, er kwamen nieuwe slagbomen en een nieuwe brugrailing. Aan weerskanten van de brug kwamen fiets- en voetpaden en de kruising met de Oostzijde kwam te vervallen.

Twee jaar later zou het Prins Bernhardplein worden aangelegd en werd de Prins Bernhardweg doorgetrokken naar het net aangelegde 2e gedeelte van de Coentunnelweg.

In 2005 zou de brug helemaal vernieuwd worden, de oude brug was versleten en van 30 september t/m december 2006 was er geen verkeer mogelijk vanwege de sloop van de oude brug en de bouw van de nieuwe. Met een breedte van 32 meter en een doorvaartbreedte van 18 meter heeft de nieuwe brug één van de grootste kleppen van Nederland. De nieuwe brug die 108 meter lang is, heeft 12 miljoen euro gekost en is gebouwd door de Combinatie Prins Bernhardbrug (CPB) bestaande uit BAM Infra NW en Mercon Steel Structures.

Bekijk hier alle fototijdreizen.

Foto en tekst 2023: Bert Versteeg. Bronnen: Zaanwiki, Wikipedia, Zaanse Molenbranden (Ron Couwenhoven), GAZ.