Vroeger een apotheek, van de familie Tobbe. Nu onherkenbaar aan de Lagedijk.

De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten, groen maakt plaats voor nieuwbouw. De Zaanstreek is de afgelopen decennia sterk veranderd. De Orkaan brengt dat in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…

Vandaag een foto van de beeldbank van de Zaansche Molen. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde voor de achtergrondinformatie. Vandaag: de Tobbesteeg in Zaandijk.

De Tobbesteeg, Zaandijk

Op de oude foto, gemaakt omstreeks 1905, zien we de Tobbesteeg, tegenwoordig Lagedijk 116 – 118 in Zaandijk. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden heeft het niets met een steeg te maken. De naam is afkomstig van de apothekersfamilie Tobbe die ruim 100 jaar eigenaar waren van een apotheek.

De apotheek was al vrij oud want in 1730 was Jacobus Dico al eigenaar van de apotheek. Deze Jacobus Dico zou in 1786 eigenaar worden van de naastgelegen grutterij en was ook burgemeester van Zaandijk.

De episode Tobbe begint in 1778 toen Hendrik Tobbe, die apotheker en chirurgijn was, hier een apotheek begon. Hendrik Tobbe was in 1771 vanuit Amsterdam naar Zaandijk verhuisd waar hij op de Lagedijk tegenover het Guispad een huis had betrokken maar het is onbekend of hij daar ook al een apotheek had. Hendrik bewoonde een huis met ten zuiden daarvan de apotheek die inverdan lag. Zo was er voor de apotheek een pleintje met een paar bomen (olmen) ontstaan waar de jeugd allerlei kinderspelen deden.

Hendrik werd opgevolgd door zijn zoon, die ook Hendrik heette, en deze Hendrik werd weer opgevolgd door zijn zoon die ook al Hendrik heette. Deze derde Hendrik werd op zijn beurt opgevolgd door zijn dochter Anna Maria Tobbe.

Anna Maria Tobbe, geboren op 24 september 1838, slaagde op 13 juli 1868 voor haar diploma en was daarmee de tweede vrouwelijke apotheker van Nederland. Ze trouwde op 7 mei 1880 met de bijna 20 jaar oudere apotheker Theodorus van der Roemer. Anna Maria overleed op 17 augustus 1886 waarna Theodorus de apotheek, die toen De Roemer werd genoemd, tot zijn dood in 1897 voortzette.

Het huis en de apotheek werden op een openbare verkoping op 12 augustus 1897 verkocht waarna ze in 1906 werden gesloopt. In 1907/1908 werden op deze plek twee stenen woonhuizen gebouwd door Meindert Kamphuis die zelf in één van de woningen ging wonen terwijl het andere werd bewoond door Pieter Krijt Mz. Tussen de twee woningen is een poortje waarop nog steeds de naam Tobbesteeg staat.

Pal ten noorden van de apotheek stond een rosmolen die al in 1618 bestond. Rosmolens werden in plaats van wind, door één of twee paarden aangedreven. Aan de hoofdas waren twee balken bevestigd waaraan de paarden werden gespannen die door rondjes te lopen de maalstenen aandreven. Met de rosmolen in Zaandijk werd gerst tot gort gepeld en aan deze molen dankt de Gortershoek haar naam.

Bekijk hier alle fototijdreizen.

Foto en tekst 2025: Bert Versteeg. Bronnen: Gemeentearchief Zaanstad, Zaanwiki, Zaanse Verhalen 2020, Wikipedia, Zaansche Molen