Twee naoorlogse foto’s met grote verschillen, bestaande bebouwing naast het park verdween, de bomen in het park groeiden…

De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten, groen maakt plaats voor nieuwbouw. De Zaanstreek is de afgelopen decennia sterk veranderd. De Orkaan brengt dat in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…

De originele foto’s komen uit twee albums met oude Zaanse foto’s die Zaandammer Henk van Dalen op de kop tikte op een rommelmarkt. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde ook voor de achtergrondinformatie. Vandaag: het Veldpark in Zaandam.

Veldpark, Zaandam

In 1928 bleek er behoefte te zijn voor een groot groen- en wandelgebied in Zaandam. Maar pas in 1946 werd in een bestemmingsplan vastgelegd dat op de locatie van het huidige Burgemeester in ’t Veldpark een terrein werd gereserveerd waarop een park, sportterrein en woningbouw moest komen. Twee jaar later, in 1948, werd de Voorzaan uitgebaggerd en het slib werd op het terrein gestort waarna het hoofd van de beplanting van Amsterdam, de heer Koning, opdracht kreeg van de gemeente Zaandam een ontwerp te maken.

In 1953 werd met de aanleg van het 21 hectare grote park begonnen waarna het nieuwe park op 16 juli 1955 werd geopend. Het betrof hier het deel van het park dat ten westen van de Gouw lag, het oostelijk deel werd later aangelegd.

Het park werd vernoemd naar Joris In ’t Veld, burgemeester van Zaandam van 1937-1941 en van 1945-1948. Met name door zijn houding in de Tweede Wereldoorlog kreeg hij grote populariteit in Zaandam en na enkele conflicten met de Duitsers en de NSB werd hij in 1941 ontslagen als burgemeester van Zaandam en werd hij opgevolgd door NSB-burgemeester Cornelis van Ravenswaay. Direct na de Duitse capitulatie op 5 mei 1945 werd In ’t Veld uitbundig binnengehaald en direct weer als burgemeester geïnstalleerd.

In ’t Veld trouwde in 1922 en kreeg 3 kinderen, een zoon en twee dochters. Zijn zoon Jan werd vliegtuigbouwkundige en werd later een bekend hoogleraar Werktuigbouw aan de Technische Universiteit Delft. Éen van zijn dochters (Cornelie) zou trouwen met de Alkmaarse burgemeester en de latere Commissaris van de Koningin van Noord Holland Roel de Wit.

Uniek aan het park is de Heemtuin die min of meer bij toeval ontstond toen een damwand het tijdens het opspuiten van het gebouw het begaf en een hoeveelheid grond de Gouw in spoelde waardoor dit stukje terrein begroeid raakte met diverse wilde plantensoorten. In 1954-1955 werd besloten dit unieke stukje terrein van 1,3 hectare als Heemtuin te bewaren. In 2011 werd een stuk naastgelegen grasland van ca. 0,3 hectare aan de tuin toegevoegd waardoor deze nu 1,7 hectare groot is. Jaarlijks wordt de Heemtuim door ongeveer 30.000 bezoekers bezocht.

Het park is deels gebouwd op het erf van oliemolen Het Honingvat die ongeveer in het midden van het huidige park aan de Gouw stond. Deze molen was in 1685 gebouwd voor Gerrit Symonsz. Honigh die op 25 januari 1685 de windbrief kreeg. De vader van deze Gerrit Symonsz.  – Symon Jacobsz. Honigh – was koopvaardijschipper en had aandelen (parten) in het schip Het Hoonighvat waarop een andere zoon – Jacob Symonsz. – schipper was. Ook Gerrit Symonsz, Honigh had parten in het schip en het verklaart de naam van de molen.

Op 8 november 1929 brak er brand uit in Het Honingvat en de molen raakte zwaar beschadigd en werd niet meer hersteld. Ruim 11 jaar later, in januari 1941, werd de zwaar vervallen molen eindelijk gesloopt. Een paar maalstenen en een informatiebord in het park herinneren nog aan Het Honingvat.

Tegenwoordig wordt het zuidelijk deel van het park regelmatig gebruikt als evenemententerrein. Zo is er tussen Konings- en Bevrijdingsdag Kermis en zijn er muziekoptredens. Aan de Heijermansstraat is er dan ook een grote rommelmarkt en regelmatig staat er een circus in het park.

In september wordt het park omgedoopt tot Dam tot Dampark en is hier het verzamelpunt van de deelnemers. Er staan tenten en er is een groot podium waar artiesten optreden.

Het zuidelijk deel van het park is populair onder sporters die hier trainen terwijl het noordelijk deel het domein is van natuurliefhebbers en wandelaars.

Bekijk hier alle fototijdreizen.

Foto en tekst 2024: Bert Versteeg.