Het Kleine Glop, een open plek aan de Oostzijde, onherkenbaar na ruim 100 jaar.

De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten en natuur wordt opgeofferd om plaats te maken voor nieuwbouw, stadsvernieuwing en bedrijventerreinen. De Zaanstreek is de afgelopen decennia – soms zelfs onherkenbaar – veranderd. De Orkaan brengt die verandering in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…

De originele foto’s komen uit twee albums met oude Zaanse foto’s die Zaandammer Henk van Dalen op de kop tikte op een rommelmarkt. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde ook voor de achtergrondinformatie. Vandaag: het Kleine Glop, Zaandam (een tijdreis van ruim 100 jaar).

Het Kleine Glop, Zaandam

Voor de fototijdreis gaan we terug naar de Oostzijde ten noorden van de Prins Bernhardbrug. Tussen het voormalige Kan Palen en de spoorbrug is een open stuk dat het Kleine Glop wordt genoemd. Een Glop is een onderbreking in een gesloten rij, dit kan bebouwing zijn maar ook bijvoorbeeld een bomenrij. De oude foto is waarschijnlijk genomen aan de oostkant van de Oostzijde. In Zaandam is ook het Grote Glop, dat is ook aan de Oostzijde maar dan tussen de brug en het mooie Monethuis ter hoogte van de Veeringstraat.

Bij de oude foto stond de tekst dat het aan de zuidkant van Hille’s Koekfabriek was en dat de foto omstreeks 1910 is genomen.

Op 2 juni 1901 richte de 22 jarige Koger bakkerszoon K. Hille een koek- en beschuitfabriek op aan de Oostzijde in Zaandam. Enkele jaren later was deze al te klein en werd in 1905 een nieuwe fabriek gebouwd ten zuiden van de spoorbrug. Hille maakte beschuit van uitstekende kwaliteit dat al snel een bekend landelijk en populair merkartikel werd, niet alleen in Nederland maar over de hele wereld. Net als Verkade bracht Hille ook plaatjesalbums uit.

In het begin was beschuit een luxe artikel omdat het in blikken bussen werd verpakt, waardoor het een relatief duur artikel was maar toen er werd overgestapt naar papieren zakjes werd het een voor iedereen betaalbaar product.

Het bedrijf floreerde tot aan de Tweede Wereldoorlog uitstekend maar na deze oorlog kwam de omzet nooit meer op het niveau van voor de oorlog. De fabriek werd in januari 1959 overgenomen door concurrent Hooijmeijer uit Barendrecht. Dit bedrijf had een groot deel van de Engelse markt in handen maar door een grote brand op 23 juni 1959 werd het bedrijf grotendeels in de as gelegd waardoor 65 procent van de productie wegviel.

Hooijmeijer kon niet meer aan de vraag vanuit Engeland voldoen en Hille werd hiervan het kind van de rekening. Het bedrijf maakte al jaren geen winst meer en Hooijmeijer besloot de fabrieken aan de Oostzijde te sluiten en de panden te verkopen. De productie en een deel van de machines verhuisden naar Barendrecht, de panden werden voor anderhalf miljoen gulden verkocht aan veembedrijf Pakhoed.

Op vrijdag 21 juli 1961 sloot de fabriek haar deuren definitief. In 1965 werden de oudste delen van het uit de negentiende eeuw stammende pand vanwege verzakking gesloopt. Pakhoed bleef tot 1975 in het pand waarna verfgroothandel Mooij B.V. de nieuwe eigenaar werd van de voormalige beschuitfabriek De Witte Olifant. Mooij Verf B.V. verkocht het pand in 2005 aan een projectontwikkelaar en zou naar Wormerveer verhuizen. In 2017 werd De Witte Olifant gesloopt en kwamen er woningen voor in de plaats.

Bekijk hier alle fototijdreizen.

Foto en tekst 2023: Bert Versteeg. Bronnen: Zaanwiki, Beeldbank Zaansche Molen, Gemeentearchief Zaanstad.