Café / Herberg De Bonte Os in het begin van de vorige eew, ooit het centrum van het uitgaansleven in Jisp…

De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten, groen maakt plaats voor nieuwbouw. De Zaanstreek is de afgelopen decennia sterk veranderd. De Orkaan brengt dat in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…

Deze ansichtkaart komt uit een serie oude foto’s die Orkaan-lezer Richard De Boer ons stuurde. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde voor de achtergrondinformatie. Vandaag: De Bonte Os in Jisp.

De Bonte Os in Jisp

Voor de fototijdreis van deze week zijn we voor het eerst in deze rubriek afgereisd naar het ‘verre’ Jisp waar ooit aan de Dorpsstraat herberg De Bonte Os stond. De naam De Bonte Os komt voor het eerst voor in 1648 toen Floris Gerbrant Smit eigenaar was. Deze herberg stond tegenover de kerk daar waar nu de woningen Dorpsstraat 61 en 63 staan.

In 1710 verkoopt de familie Smit de herberg aan de familie De Wit. Op 29 oktober 1751 trouwt veehouder Klaas Cleasz. Jonges (1706-1773) met herbergierster Stijntje Roos (1705 – 1753) die weduwe was van Jan de Wit en daarmee eigenaresse van De Bonte Os. De familie Jonges bleef vele decennia eigenaar van De Bonte Os. Zoon Klaas Jonges (1736-1817) kocht later herberg De Wijnstok maar sloot deze zodat er een concurrent minder was.

Na Klaas Jonges werd zoon Cornelis (1865-1826) herbergier en vervolgens kwam de herberg in handen van Engel Jonges (1787-1833). Engel was getrouwd met Neeltje Rensen (1787-1848). Na het overlijden van Neeltje Rensen werd De Bonte Os verkocht in 1849 voor F. 745,-omdat er geen opvolger was (van hun tien kinderen waren er al negen overleden).

Waarschijnlijk werd Jan Roos eigenaar van de zaak, hij verkocht deze in 1868 aan Willem Davids. Deze Willem Davids veranderde de naam van de herberg in Het Wapen van Jisp.

In 1888 wordt de herberg gekocht voor F. 2.000,- door visser Jan Jonges (1864-1946) die de oude naam De Bonte Os weer in ere herstelde. Jan redde het toch niet, ook omdat zijn neef Jan Klaasz. Jonges van wie hij het geld had geleend om de herberg te kunnen kopen, zich niet soepel opstelde.

In 1896 werd De Bonte Os verkocht aan Arie Kramer die eigenaar van herberg De Verwachting was. Na de koop liet Arie Kramer De Bonte Os slopen, maar nam de naam mee naar zijn eigen café. De foto is van dit café, uit 1925. De ‘oude’ Os stond dus een stukje meer naar het oosten.

De herberg was een populaire locatie waar onder andere toneelvoorstellingen, vergaderingen, diverse feesten, openbare veilingen en muziekuitvoeringen werden gehouden. Op Pinksterdrie speelden er altijd bandjes.

Op een oude foto uit 1935 is te zien dat er zelfs een openbaar toilet aan de slootkant tegenover het café stond. In de nacht van 21 op 22 april 1970 kwam er een abrupt een einde aan het café. Er brak brand uit en De Bonte Os werd totaal verwoest. De laatste uitbater was Pim van Droogenbroek.

Het café zou niet meer herbouwd worden en tegenwoordig staat er op Dorpsstraat 31 een woonhuis. Het enige wat nog herinnert aan de befaamde kroeg zijn twee bushaltes waarop nog steeds De Bonte Os staat.

Bekijk hier alle fototijdreizen.

In het boek Van schuim tot kraag van het Historisch Genootschap Wormer wordt uitgebreid aandacht besteed aan zowel de oude als de nieuwe Bonte Os. Onderstaande foto komt uit het boek. Rechts achter Bart denken wij Coopers-bassist/gitaris Albert Loth te zien. (Loth gaf gitaarles bij muziekschool Ger Vreeling in Wormerveer, onder andere aan de latere Orkaan-redacteur Piet Bakker.)

Foto en tekst 2025: Bert Versteeg. Bronnen: Gemeentearchief Zaanstad, Herberg “De Bonte Os” te Jisp | Genealogie van de familie Jongens en Jonges.