In 1845, 175 jaar geleden, begonnen de drie neven Pieter van Gelder, Pieter van Gelder en Pieter van Gelder in papiermolen De Eendragt in Wormer papierfabriek Van Gelder Zonen. Het bedrijf zou uitgroeien tot de grootste papierproducent van Nederland.
De hele maand februari is in Torenerf in Wormer een expositie over over de fabriek, getiteld ‘De weg naar Van Gelder’ met historische foto’s en een bedrijfsfilm uit 1962.
Het aanstaande afscheid van burgemeester Peter Tange van Wormerland was de aanleiding voor het Waterlands Archief uit Purmerend om in ‘zijn’ gemeente een expositie in te richten over Van Gelder Zonen. Tange zal op vrijdag 31 januari de expositie De weg naar Van Gelder openen. Het Wormer Mannenkoor De Eendracht onder leiding van Jean Luc Vriend verzorgt de muzikale omlijsting.
Vanaf zaterdag 1 februari tot en met zondag 1 maart is de tentoonstelling te bekijken in zorgcentrum Torenerf, Prins van Oranjestraat 1 in Wormer. Er zullen beelden te zien zijn van papiermolen De Eendragt, de productie, het papier en de sluiting van de fabriek. De film De papieren wereld (1962) wordt ook tijdens de expositie vertoond. Belangstellenden worden uitgenodigd hun herinneringen aan Van Gelder Zonen op te schrijven in een daarvoor bestemd boek. De toegang is gratis.
Van Gelder Zonen was decennialang een begrip in Wormer en omgeving. De fabriek in Wormer groeide uit tot een indrukwekkend complex, gelegen langs de Westerveersloot die via de Bartelsluis uitmondde in de Zaan. De fabriek in Wormer bleef tot 1980 in bedrijf. Een jaar later werd het moederconcern failliet verklaard.
Het bedrijfsarchief is terecht gekomen in het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Documenten, waaronder een collectie tekeningen en unieke papierreceptenboeken, kwamen terecht bij de Vereniging tot behoud van Monumenten van Bedrijf en Techniek in de Zaanstreek en het Historisch Genootschap Wormer. Uiteindelijk zijn de verschillende collecties samengevoegd en sinds 2015 ondergebracht in het Waterlands Archief in Purmerend. Een selectie is in februari voor even terug in Wormer. De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door gemeente Wormerland, zorgcentrum Torenerf (Zorgcirkel), Annemieke Butter en Cees Kingma.
Foto boven (en helemaal onder): Medewerkers van de smederij van Van Gelder (1912). Hieronder: ansichtkaart Papierfabriek Van Gelder (1920) en Papiermolen de Eendragt omstreeks 1888 (Waterlands Archief).
