Het is een soort van foto waar je meteen jeuk van krijgt: eikenprocessierupsen in het Jagersveld. (UPDATE: Volgens de reacties is het spinselmot)
Van de rups zelf krijg je ook jeuk, en mogelijk ook huiduitslag, irritatie aan de ogen of aan de luchtwegen volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
De rupsen komen in deze maanden altijd voor maar dit jaar zijn ze door het noodweer van vorige week massaal uit hun nesten gewaaid en gaan nu in grote groepen op zoek naar eten.
Het RIVM:
“De eikenprocessierups (Thaumethopea processionea) is de rups van een nachtvlinder. Op een groot aantal eikenbomen in vrijwel geheel Nederland kan men in de maanden mei, juni en juli behaarde rupsen aantreffen.
Deze rupsen gaan ‘s nachts groepsgewijs – in processie – op zoek naar voedsel (eikenbladeren); vandaar de naam eikenprocessierups. Na contact met de microscopisch kleine, pijlvormige brandharen van deze rups kunnen klachten ontstaan zoals jeuk, huiduitslag, irritatie aan de ogen of aan de luchtwegen.”
De Eikenprocessierupsen in het Jagersveld werden gefotografeerd door Robert Kruijshaar. Hij deed meteen een telefonische melding bij de gemeente Zaanstad. (op de foto klikken als je de rupsen van dichtbij wilt zien)
Goed gezien David! Veel bomen en heesters hebben hun eigen stippelmot die daar enorme spinsels in kunnen maken. Ze kunnen de boom of struik helemaal kaal vreten, maar - oh wonder der natuur - die herstellen uiteindelijk weer!
Gelukkig zijn er nog altijd mensen die een bericht goed lezen en een foto goed bestuderen!
Wij plaatsen voortaan geen enkel flora- of fauna-bericht zonder eerst David Sluis te raadplegen. Gleden we vorige week nog uit over een Duizendknoop, vandaag geveld door een mot...
ja het is altijd de schuld va een ander nietwaar Orkaan?
He dat is een hele vreemde reactie!
Orkaan geeft hier juist aan dat ze niet de juiste info heeft geplaatst.
Hoe goed is dat?!
Een excuus is hier op zijn plaats!
@peterblokker
Volgens mij trekt De Orkaan hier ruiterlijk het boetekleed aan? We zijn juist zeer blij met kritische zelfdenkende mensen als David, en geven nergens een ander 'de schuld'.
Blijf vooral fouten corrigeren (we blijven ze ongetwijfeld maken).
Op de foto zie je inderdaad de spinselmot en niet de eikenprocess de eikenprocessierups.
De rupsen op de foto zijn van spinselmotten en niet van de eikenprocessie.
.
Groet Silvia Hellingman
Onderzoeker
Je kunt er de klok op gelijk zetten: elk jaar rond deze tijd wordt de eikenprocessierups gesignaleerd en breekt de pleuris uit. Massaal rukken de gemeentediensten uit met megastofzuigers, branders en gif om de rupsen te bestrijden. Het drama is doorgaans groter dan de overlast. Onbekend maakt immers onbemind...
Zolang als ik natuurobservatiewandelingen maak en in het seizoen de rupsen tegen kom, heb ik nog nooit ergens last van gehad. Je moet wel weten hoe je je moet gedragen en waar je op moet letten. De eikenprocessierups heeft haren om zich te beschermen tegen predatoren die wel een rupsje lusten. Die haren kunnen pas na de vierde vervelling bij sommige mensen een allergische reactie oproepen, die ook nog verschilt van persoon tot persoon. Je moet er dus niet te dichtbij komen en ze niet aanraken. Rustig laten zitten dus. De eiken herstellen zichzelf van de vraat.
De bestrijding van de eikenprocessierups heeft echter grote consequenties. Opzuigen lijkt vriendelijk, maar er worden ook andere insecten het slachtoffer. Branden doodt de rups, maar brandt de haren niet weg. Die haren verbranden pas bij 600°C. Bovendien raakt de boomschors beschadigd en doodt het insecten die in- en onder de schors leven. Gif is natuurlijk helemaal uit den boze, want dat maakt geen onderscheid tussen rupsen en al het andere insectenleven. Biologisch gif en biologische bestrijding met andere organismen doodt ook de rupsen van andere vlindersoorten op en onder de eik.
Kortom, de middelen zijn doorgaans ernstiger dan de kwaal en ook de 'vriendelijke' methoden moeten met uiterste terughoudendheid worden toegepast. De natuur is niet maakbaar en we kunnen niet ongestraft ingrijpen zonder consequenties voor complexe ecosystemen en biodiversiteit. Daar zijn we allemaal afhankelijk van.
Dit is wel heel makkelijk gesteld. Een eikenboom op het schoolplein en bijna in je achtertuin is geen pretje met die ruspen. Leest u geen nieuws? Mensen die hun huis moeten ontvluchten omdat dat onder zit met rupsen? Hoezo sommige mensen zijn allergisch? Ik heb het nu zelf ook ondervonden op het terras in mijn achtertuin door de storm. De boom staat 2 meter daar vandaan en het hele rijtje huizen heeft er last van. Ik heb zeil over mijn bank gelegd voorlopig maar dat helpt natuurlijk niet. Zat direct onder de bulten en kan niet meer onder de overkapping zitten. U doet alsof wij een keuze hebben of we al dan niet op natuurobservatie gaan. Heel Nederland is volgebouwd met eikenbomen. Heb in mijn klas veel kinderen meegemaakt die er onder zaten door het spelen op gemeentegrasvelden waar eikenbomen stonden. Ik vind het een ramp en vertrouw die gemeenteboom die half over mijn achtertuin heen hangt voor geen meter meer. Rustig laten zitten dus? Ik ben een enorm natuurmens maar volgens mij is dit een les dat we beter moeten gaan kijken hoe we onze omgeving gaan inrichten met natuur waarin we zonder zorgen kunnen leven. Ik denk dat kappen en herbeplanting een hoop leed kan besparen. Misschien moet u ook eens ervaren dat uw huis onder zit en de brandharen naar binnen zijn gewaaid. Ik ben in ieder geval dankbaar voor iedereen die in zo'n geval een helpende hand kan bieden.
Kijk, u maakt er een drama van. 'Heel Nederland' is niet volgebouwd met eiken. En nee, niet iedereen reageert allergisch op de brandharen van de eikenprocessierups, de meeste mensen dus niet. Bovendien is de periode dat de rups brandharen ontwikkelt betrekkelijk kort.
Daarmee ontken ik geenszins dat de aanwezigheid van de rups op sommige plaatsen problematisch kan zijn. Overheden en natuurorganisaties kunnen met lint waarschuwen voor de rups en zorgen voor goede voorlichting. Op school kan voorlichting worden gegeven, zodat kinderen weten waar ze op moeten letten en wat ze wel en niet moeten doen bij het buiten spelen. Over het algemeen is de natuur voor velen helaas een onbekend en dus vreeswekkend fenomeen, wat uiteindelijk ook de aanleiding was voor dit artikel.
In de situaties die u beschrijft, zijn maatregelen op hun plaats. Die maatregelen moeten echter uiterst terughoudend worden toegepast, omdat we meer kapotmaken dan we beseffen.
Even terzijde: ook teken vormen een gezondheidsrisico en die komt u echt niet alleen in het bos of op de heide tegen, maar ook in het park, in het gemeentegroen en in uw eigen achtertuin, en gedurende een veel langere periode dan de eikenprocessierups. Het is dus ook verstandig om uw kinderen, uw huisdieren (en uzelf!) op teken te controleren wanneer u buiten bent geweest.
Ten slotte zou ik u nog willen wijzen op de dominante aanwezigheid van onze eigen soort, waarvoor alles lijkt te moeten wijken. Maar dat is een andere discussie.
Mooi gedetailleerd beschreven!
Geheel eens, maar eerst moet er een mentaliteitsverandering in Nederland komen. Minder monoculturen met veel eiken braaf in het gelid. Er zijn toch ook andere bomen?
Veel natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, zoals sluipwespen, sluipvliegen zijn niet boom gebonden als de rupsen zelf. Als volwassen insecten vliegen ze rond op zoek naar nectar en polen waarna zij op zoek gaan naar gastheren zoals de eikenprocessierupsen om hun eitjes af te zetten. Dit speelt juist op het moment dat veel pesticiden worden toegepast waardoor ze sneuvelen.
Ook stimuleren van vogels geeft een reductie. Helaas is het te veel monoculturen en de vogels krijgen ze ook niet helemaal weg.
Derhalve: mijn standpunt minder eiken in kwetsbare plaatsen. En in de toekomst het landschap (lanen en wegen) gaan omvormen tot een gevarieerde bomenbestand. Stop de monocultuur - het is kat op spek binden. Ik vind de eikenprocessierupsen prachtig en inderdaad de brandharen zijn hun enige wapen.
Ik ben het met je eens dat er veel meer diversiteit in het bomenbestand mag komen. Aan de andere kant maken die oude, statige eiken- en beukenlanen - kathedralen van groen - steeds weer diepe indruk op me. Bovendien is zo'n oude eik een ecosysteem op zichzelf, die een massa verschillende insecten huisvest, die op hun beurt weer een belangrijke voedselbron vormen voor vogels.
Door het oprukken van de zuidelijke klimaatgrens naar het noorden zullen nieuwe boomsoorten zich hier gaan vestigen, terwijl de inheemse bomen van de koude en gematigde zone zullen afnemen. Dat is een proces van de langere termijn, maar we zouden er al wel rekening mee kunnen houden.
Met een bus haarlak op pad gaan. Zodra je ziet bevriezen met haarlak is het advies!