Piet Oudega, voorzitter van Stichting Zaanse Schans, had een ‘verlanglijstje’ van 13 punten. In zijn top 3: “een goede relatie tussen alle participanten op Schans’; dat hoopte hij binnen vijf jaar binnen te halen, “maar het zou ook later kunnen”.

André Drost, voorzitter van Vereniging De Zaansche Molen, had er een hard hoofd in, volgens hem lagen “sommige stakeholders al jarenlang dwars” door zich niet aan afspraken te houden.

Drost en Oudega waren te gast bij het ‘Wij zijn Zaankanters Café’ waar onder leiding van PvdA-raadslid Tjeerd Pietersma gepraat werd over de ‘Geldmolen’ van de Zaanse Schans. Pietersma had het opgezocht, bij de Zaanse Schans waren maar liefst 22 ‘stakeholders’ betrokken. En tussen die partijen was het niet altijd koek en ei.

Wie de dwarsliggers waren en aan welke regels ze zich niet hielden, wilden Drost en Oudega niet prijsgeven maar vanuit het publiek, in de wandelgangen en tussen de regels door werd dat toch al snel duidelijk. Het was vooral een groep ondernemers die eigenlijk geen boodschap hadden aan het bestemmingsplan, de regels over de openbare ruimte, de monumentenstatus van de panden en de erfgoed-opdracht van de Zaanse Schans.

Volendammisering

Zaans Erfgoed-voorzitter Ron Kiburg vroeg daarom ook om gerichte handhaving op de Zaanse Schans. Daardoor zou de Volendammisering (het overal opduiken van uithangsborden, displays, vlaggen, verkoopkiosken, ‘illegale’ horeca en detailhandel) tegen kunnen worden gegaan. Als voorbeeld noemde hij de kaasboerderij die volgens hem in strijd met het bestemmingsplan werkte. Eerder had Kiburg al met Dagblad Zaanstreek een rondje over de Schans gemaakt waarbij hij de grootste boosdoeners aan de kaak stelde, volgens hem werden er ook woningen aan de woningvoorraad onttrokken ten behoeve van (illegale) detailhandel. Tja, verzuchte Oudega: handhaving is een probleem in Zaanstad.

Het was dweilen met de kraan open, een ondernemer die een gat in een monumentaal pand had gezaagd om van daaruit snacks te verkopen is door de rechter in het gelijk gesteld.

Iedereen (inclusief CDA-raadslid Marc Wit, DZ-collega Jos Kerkhoven en wethouder Songül Mutluer) was het met elkaar eens: er moest bestuurlijke rust en meer eensgezindheid op de Schans komen, Mutluer: “anders gaat Zaanse Schans naar de puntje puntje puntje”. Zij wees ook nog eens op de overlast voor de omgeving. “Fietspad omgelegd, auto’s geweerd en niet parkeren op het maaiveld van de Zaanse Schans” stond op het verlanglijstje van Oudega.

Utopie

Volgens Maarten Voster, oud-voorzitter van De Zaanse Schans, was er sprake van ‘verlamming’ op de Zaanse Schans door de obsessie met ‘eenheid’. Eenheid was volgens hem een utopie. Er kunnen ook knopen doorgehakt worden bij meerderheid van stemmen, dat gebeurde bij de Zaanse Schans in het verleden volgens hem vaak genoeg.

Ondertussen ligt er een nieuw voorstel voor een bestuursmodel voor de Schans, deze keer van Goos Minderman, die na mislukte pogingen van Eric van der Burg en Johan Remkes, opnieuw mocht proberen de kikkers op de Zaanse Schans door dezelfde hoepel te laten springen.

Hier het dossier Zaanse Schans.