Wat wil je liever? ‘Dat alleen mensen met blauwe ogen naar een muziekoptreden mogen’ of ‘dat overal het brandalarm kapot is’?
Wat wil je liever? ‘Dat buiten ongezellig is’ of ‘dat Zaankanters met weinig geld naar slechte scholen gaan’?
Deze en 28 (!) andere dilemma’s die net zo onnozel zijn, worden door Zaanstad aan inwoners voorgelegd in het grote ‘Dilemmaspel voor Zaanstad 2040‘.
Volgens de gemeente kan je zo ontdekken “wat jij écht belangrijk vindt voor de toekomst van de stad” en kan de ‘Zaanse Omgevingsvisie 2040’ worden vastgesteld. Hoe je op basis van reacties op 60 idiote stellingen een Omgevingsvisie kan samenstellen wordt niet uitgelegd.
(Wij weten het trouwens wel: het kan niet.)
Misleiding
Met dit ‘spelletje’ schijn-democratie wordt de speler duidelijk misleid. De suggestie is dat Zaanstad kan handelen op basis van die stellingen, maar over heel onderwerpen die langs komen heeft de gemeente niks te zeggen. Zaanstad maakt het windmolen-beleid niet, gaat niet over de kwaliteit van het onderwijs, de bevoegdheden van leraren, de beschikbaarheid van pin-automaten, het aantal treinen dat Zaandam aandoet (1 per uur volgens de gemeente), de hoeveelheid politie op straat, de beschikbaarheid van energie…
Een groot deel van de stellingen is compleet idioot. 10 km naar het café fietsen? De Zaan vol gif? Alle tuinen vol met leidingen? Dat iedereen dik is? Dat niemand met elkaar praat? Dat je moet zwemmen over straat omdat alles ondergelopen is?
Het spelletje is ook een gemiste kans. Er zijn namelijk zat onderwerpen waar de gemeente wel wat over te zeggen heeft en die voorgelegd hadden kunnen worden maar waarover men muisstil is:
- bouwen in het groen of inzetten op binnenstedelijk?
- doorgroeien naar 250.000 inwoners of onder de 200.000 blijven?
- inzetten op meer asfalt (Thorbeckeweg-plus, tunnels, A9-A8, corridor vanuit Hoorn) of op fietsroutes?
- camera-toezicht en preventief fouilleren tot standaard beleid maken of op effectiviteit evalueren?
- toegangsprijzen voor Zaanse Schans of Tours & Tickets blijven subsidiëren?
- lobby voor inperken vliegverkeer opvoeren of voor groei en opening Lelystad blijven pleiten?
We hebben het college gevraagd wat deze ongein gekost heeft en wie het bedacht heeft. Ook informeerden we naar de onderbouwing: hoe kan je met die stellingen een omgevingsvisie maken? En wat gaat ermee gebeuren? (Op dat laatste verwachten we een nietszeggend antwoord in de sfeer van ‘we nemen het mee’.)
Tot en met 20 januari 2019 kun je het spel spelen. We raden het niet aan, tenzij je de slappe lach wilt krijgen of je kwaad wil maken over zoveel onzin. We hebben een willekeurige selectie gemaakt van een paar dilemma’s (het zijn niet de ergste, ze zijn allemaal even stompzinnig).
[slideshow_deploy id=’64569′]
Hoewel de stellingen soms aardig absurd zijn, is het op zich een goed idee om burgers heldere keuzes voor te leggen tussen beleidsdomeinen. Onderzoek laat bijv zien dat iedereen meer geld wil uitgeven aan onderwijs, maar een stuk minder enthousiast wordt als dit gepaard gaat met hogere belastingen. Het voorgestelde alternatief van De Orkaan vraagt die keuzes in ieder geval niet ...
Of 'absurd' in dit geval zo handig is, is de vraag. Het voorbeeld dat je geeft is niet absurd overigens maar een reële vraag. Ons probleem met de stellingen in de test is dat ze helemaal niet reëel zijn, waardoor de validiteit ('meet je wat je wilt meten') twijfelachtig is.
Er zitten trouwens twee mogelijke checks in de test. Het zijn 15 mogelijke keuzes (6 beleidsthema's) maar die komen allemaal 2 keer langs. Als de overeenstemming bij invullers hoog is in beide gevallen, is dat een teken dat de stellingen wel hetzelfde meten.
Bovendien kan je aan het eind nog een keer de rangorde aangeven, ook dat kan worden vergeleken met de score op de dilemma's.
Dat is ook de reden dat we de documentatie hebben aangevraagd: is er een pilot geweest, hoe zitten de interne checks in elkaar.
Wat een grote onzin.
Nadenken kan nooit kwaad. Is vaak zelfs heel goed. Zelfs kan het nuttig zijn op het verkeerde been te worden gezet. (In die zin eens met Hans Kuyper.) Ik wil best nadenken over deze Zaanstad-dilemma's. Sterker nog: dat heb ik ook gedaan.
Maar wat volgens mij ontbreekt: wat is van mijn keuzes de grote lijn, de rode draad, de gemeenschappelijke deler, de uitkomst. En wat gebeurt daar mee?
De rode lijn krijg je te zien aan het eind, toch? En dan kun je ook nog aangeven of je jezelf daarin herkent of niet.
Ha Hans, die rode lijn zag ik wel maar bood geen logica. Dus ik vraag me af wat voor algoritmes er zijn gebruikt ;-) Misschien kan de gemeente er nog eens een vervolgbericht aan wijden (of De Orkaan, for that matter...)
Ik vond het inderdaad grappig om aan het eind een duidelijke rode draad te herkennen wat blijkbaar uit al die absurde vragen naar boven was gekomen. Ik vond dat erg knap, eerlijk gezegd. Ik had het idee dat dit spel je onbewuste aan het werk zet. Er kwamen in ieder geval erg rake dingen uit en het was een grappig spel. Geen idee wat het gekost heeft en of het iets oplevert, maar er zijn zoveel dingen in Zaanstad waar veel geld aan uit wordt gegeven en niet iets oplevert.
Zojuist het dilemmaspel gedaan. En nu zit ik met een nieuw dilemma: neemt de maker van dit spel me nu wel of niet serieus?
Haha dat vroeg ik me ook opeens af. Een vervroegde 1 april grap?
Helaas mensen, gek en van 't padje.
Ik ben toch wat milder.
De (soms absurde) appels en peren in het spel dwingen tot nadenken. Sociaal gewenste antwoorden geven is praktisch onmogelijk en ‘geen mening’ staat niet bij de opties. Als genoeg mensen de moeite nemen alle dertig vragen te beantwoorden, komt daar natuurlijk geen Omgevingsvisie uit, maar misschien wel een globale richting voor de stad. Misschien hè, dat valt immers nog te bezien.
De dilemma’s uit de Zaanse praktijk die jullie voorleggen zijn urgent en belangrijk. Maar ik weet wel hoe ik ze zou beantwoorden, daar hoef ik niet over na te denken. Niet bouwen in het groen, meer groen in de stad, geen groei van Schiphol, wel meer banen. Maar waar moeten we dan wél bouwen, en waar moeten die banen vandaan komen? Dat zijn vervolgvragen waar heel verschillend over wordt gedacht en daarom zitten er dertien fracties in de raad. En die buigen zich regelmatig over dilemma’s die niet eens zo heel veel minder absurd zijn dan die in dit spel. Ontwikkelingen buiten onze macht dwingen soms tot het kiezen tussen twee kwaden: wat heeft u liever, goede jeugdzorg of het herstel van de synagoge van Zaandam?
Bovendien zijn de problemen in jullie opsomming problemen van nu, terwijl we een Omgevingsvisie gaan maken die minstens tot 2040 een leidraad zal zijn. Misschien ligt Schiphol dan al in zee en is het basisloon ingevoerd.
De Omgevingsvisie wordt straks door de raad vastgesteld. We zijn er ondertussen op het stadhuis al vier jaar mee bezig, stap voor stap. De ambtenaar die dat proces leidt, is deze maand zeer terecht nationaal Ambtenaar van het Jaar geworden.
Dit dilemmaspel is maar een klein onderdeel van een enorm proces. Het is een experiment om iedereen in Zaanstad mee te laten denken over de verre toekomst, de richting die de stad wil inslaan. Wat mij betreft had het nog wel wat abstracter en absurder gemogen.
En dat je er af en toe geïrriteerd door raakt, hoort erbij denk ik. Ik heb er daarnaast ook hartelijk om gelachen. En, zoals gezegd, een paar keer zat ik minutenlang peinzend voor me uit te staren om dan uiteindelijk te kiezen voor iets wat ik absoluut niet wilde, omdat het alternatief, na lang wikken en wegen, me nét even erger leek.
Kortom, ik ben benieuwd of er iets bruikbaars uitkomt, en wat dan precies. Dat zullen we als raad meenemen, inderdaad, zoals we heel veel meenemen en al meegenomen hebben - niet in de laatste plaats onze eigen idealen, op basis waarvan we gekozen zijn.
Ik ben na een vraag afgehaakt. Dat u nog hoop heeft dat hier iets verantwoord uit af te leiden zou zijn verbaast mij enigszins.
Mag ik een persoonlijke vraag stellen? We kennen elkaar niet. Is dat 'positieve' een gevolg van een vrolijk karakter of heeft u een reden om zich niet al te kritisch op te stellen?
Het is een beetje van beide, denk ik. In ieder geval waardeer ik de poging om eens op een andere manier de mening van de Zaankanters te peilen.
Als u het spel had uitgespeeld, zou u aan het eind uw persoonlijke ranglijst aangeboden zijn van de zes aspecten van de Omgevingsvisie, met de vraag of u zich daarin herkent. Het spel geeft dus inderdaad geen concrete antwoorden op huidige vraagstukken, maar kan misschien een indicatie geven van wat de stad de belangrijkste waarde vind.
Ik schrijf ‘kan’ en ‘misschien’ omdat het een experiment is. En het wordt gedaan omdat de analyse van eerdere participatierondes ons heeft geleerd dat de inwoners liever praten over het hier en nu dan over de (verre) toekomst. De Omgevingsvisie richt zich op 2040 en de weg daarnaartoe. Dat is allemaal redelijk abstract maar wel verstandig; de politiek wordt vaak terecht verweten dat er alleen kortetermijnoplossingen worden bedacht.
Daarom verbaast mij de zurige reactie van De Orkaan nogal. En zeker ook die van collega Laport, die toch een partij vol vergezichten vertegenwoordigt.
Ik zou iedereen willen oproepen het spel vanavond te spelen. Oliebol in de hand, vuurwerkbril op. Misschien leidt het tot mooie discussies op de laatste avond van het jaar.
Wie niet meteen in een daverend applaus losbarst bij alles wat de coalitie doet, wordt door Kuyper als 'zurig' in de hoek gezet.
Dit ROSA-raadslid ziet kennelijk liever geen kritische berichtgeving meer sinds zijn partij is toegetreden tot het college. Een opmerkelijke metamorfose van een raadslid.
Media die de berichten die Zaanstad op de bevolking loslaat meteen 1:1 op hun site kopiëren zijn er genoeg, die worden met tonnen gesponsord door Zaanstad.
Jullie ook een mooi 2019 gewenst!
Ik kon niet dat antwoorden wat ik graag wilde, wel had ik het gevoel dat het een eenrichting gestuurde enquête was.
Beste Hans,
Wij moesten inderdaad erg nadenken. Wie heeft de opdracht gegeven dachten we, en 'wat heeft het gekost'? In het raadsinformatiesysteem komt 'dilemmaspel' niet voor, ook op de site van Zaanstad is geen enkel document te vinden, er is geen persbericht verstuurd. Alleen een minimale promotie via sociale media.
Als er 'genoeg' mensen het spel doen komt daar 'misschien een globale richting' uit, die de raad zal 'meenemen'. Allemaal slagen om de arm, maar wat is 'genoeg'? En wat is 'meenemen'? Geen enkele documentatie die dat concreet maakt. Het heeft alle kenmerken van een misleidende schijnvertoning.
De keuze voor 'niet bouwen in het groen' en 'geen groei van Schiphol' is helemaal niet zo logisch. Plannen om volkstuinen vol te bouwen liggen er nog steeds, Zaanstad steunde de Lelystad-lobby van Schiphol (meer vliegen dus) en zet zich in voor meer asfalt.
Er is natuurlijk maar één echt absurd: het spel zelf.
Wij hebben hem als gezin allemaal afzonderlijk ingevuld. Waarom? Puur om kans te maken op de 50 euro. Je komt er heel snel doorheen als je kiest voor het onderwerp dat klein onderin de kaartjes staat. Want dit serieus nemen is echt onmogelijk...
Groot woord, ‘misleiding’. Ik zie niet waar die in zou moeten zitten, of je moet elke vorm van participatie misleiding vinden.
Voor de rest ben ik het wel zo’n beetje met jullie eens. Alleen jammer dat dit antwoord nergens ingaat op mijn argumenten.
De misleiding zit bijvoorbeeld in de stellingen die gaan over zaken waar Zaanstad geen zeggenschap over heeft (onbevoegde docenten voor de klas, de dienstregeling van de NS, de plaatsing van pin-automaten). Als je mensen daarover laat stemmen suggereer je dat ze daarop invloed kunnen uitoefenen. Dat is dus niet zo.
Wij vinden stellingen die totaal geen realiteitswaarde hebben ook misleidend. Die keuze is er in de praktijk helemaal niet omdat de alternatieven zich niet voor zullen doen.
Daarnaast is het misleidend om te suggereren dat mensen invloed kunnen uitoefenen op de totstandkoming van de omgevingsvisie. Die wordt in de raad vastgesteld: de coalitie gaat voorstemmen, de oppositie tegen. De uitkomst van het dilemmaspel gaat op geen enkele manier een rol spelen.
Zeer eens met De Orkaan. De dilemma’s in dit spel slaan helemaal nergens op. “Liever nergens een pinautomaat” of “dat iedereen ongezond dik is in Zaanstad”? Tja, zo ken ik er nog wel een paar.
Het is jammer dat er geen serieuze dilemma’s zijn verwerkt in het spel. Want de gemeenteraad staat voor genoeg échte keuzes.
Wat me tegenstaat is de opmerking van Hans dat we als gemeenteraad het vast nog ‘uitgebreid’ over de uitkomsten gaan hebben. Hoezo? Wat zegt het als de meerderheid in het genoemde voorbeeld voor "nergens een pinautomaat" kiest in plaats van "iedereen ongezond dik"? En ten tweede dat hij dit spel een vorm van participatie noemt. Dat is dit natuurlijk allesbehalve. Sterker nog: het is meer een voorbeeld van inwoners niet op een serieuze manier betrekken bij belangrijke keuzes die gemaakt moeten worden.
Wat een cynisme in deze mooie tijd van het jaar...
We gaan het er vast nog uitgebreid over hebben. Daar verheug ik me op!
Wat een stelletje kneuzen daar zeg. En dat moet een stad besturen. Kost klauwen geld en levert alleen maar irritaties op. Blij dat ik een half jaar geleden verhuisd ben.
Zaanstad weet ons altijd weer te verrassen door de grenzen van de stompzinnigheid te overschrijden!
Beter zou zijn:
"Wat heb je liever? Dat Zaanstad een losse gemeente blijft, of dat we ons aansluiten bij Amsterdam en het gemeentehuis in Zaandam dicht gaat?"
IAmsterdam!
Even gekeken maar in tranen uitgebarsten wat een dramatisch niveau. Als dit ons bestuur is dan staan we er nog slechter voor dan ik al vermoedde.
Het heeft er alle schijn van dat een of andere zelfbenoemde adviseur zijn/haar diensten heeft weten te slijten aan de gemeente ZNSTD. Ik heb het dilemmaspel gedaan en het lijkt op zijn best pseudowetenschappelijke psychologie van de koude grond, maar als ik het mis heb hoor ik het graag. Ik zal niet zeuren over "mijn belastingcenten" want dat gebeurt al genoeg, maar ik ben ervan overtuigd dat we er minstens een leuke kerstfuif van hadden kunnen geven.
Zaanstad en humor, die ambtenaren zijn niet kapot te krijgen. Zie al met spanning uit naar 2019 met welke idioterie ze het jaar zullen volmaken.