Waarom zijn de monitoren bij de Den Uylbrug niet vervangen terwijl dat al in 2014 toegezegd was? Waarom heeft de gemeente de veiligheid bij de brugbediening niet tot speerpunt gemaakt? Was het ongeluk niet gebeurd als de brug vanuit het brugwachtershuisje was bediend?

Vragen die aan de orde zullen komen als het Zaans Beraad morgenavond (4 februari) over het brugdrama praat. In het rapport van de Onderzoeksraad krijgt de gemeente forse kritiek.

Medische eisen
B&W van Zaanstad heeft al wel toegezegd om de komende maanden een nieuwe integrale veiligheidsbenadering te ontwikkelen voor de bruggen. Brugbedienaars zullen vanaf nu structureel gekeurd gaan worden. In 2015 is al begonnen met extra opleidingen voor het personeel. Er zullen specifieke medische eisen aan personeel worden gesteld.

Daarnaast wordt de Den Uylbrug nog eens gescand. Er zal daarbij gekeken worden naar “wat er gedaan wordt met het grote witte kruis dat op de fietsbrug is aangebracht. Wellicht wordt het gehandhaafd of vervangen door een andere markering.”

Technische operatie
De Onderzoeksraad is kritisch “over de zorg die Zaanstad in projecten heeft besteed aan een veilige brugbediening” aldus de Raadsinformatiebrief. De Onderzoeksraad heeft gekeken naar drie projecten uit 2004 – 2008 (bediening op afstand), 2012 (aanleg fietsbrug) en 2014-2015 (nieuwe apparatuur).

De algemene kritiek van de Onderzoeksraad is dat veiligheid niet de aandacht heeft gekregen van Zaanstad die het verdiende. De verschillende projecten werden vooral als technische operaties beschouwd.

Detailmonitor
Door bruggen op afstand te bedienen werden de kosten gehalveerd. De aanleg van de fietsbrug maakte het werk opnieuw gecompliceerder en toen er in 2014 nieuwe camera’s, monitoren en kabels werden geïnstalleerd, veranderde het zicht van de brugbedieners op het fietsdeel.

Voor 2014 was de fietsbrug op een aparte detailmonitor te zien. In de nieuwe situatie zijn de vier beelden “in klein formaat en naast en boven het centraal geplaatste beeld van de autobrug op het beeldscherm getoond.” De brugbedieners wilden de detailmonitor met de beelden van de fietsbrug terug.

“Op 5 november 2014 werd besloten om de detailmonitor te herintroduceren. Ten tijde van het ongeval was dit nog niet uitgevoerd.”

De Onderzoeksraad is over de situatie zeer kritisch: “de getoonde beelden zijn niet zelfverklarend en zelfs verwarrend. De kans op fouten, wordt hiermee vergroot.”

Het is vooral dit punt waarop het college veel heeft uit te leggen, waarom is geen gehoor gegeven aan dit besluit? Hieronder de oude situatie met de detailmonitor voor fietsbrug rechts onder.

In de nieuwe situatie ziet de monitor er zo uit: 4 beelden om het grote beeld heen. Links boven is de fietser te zien.

Bedienaars moeten echter ook nog een tweede monitor in de gaten houden.

Schuldvraag
Over de schuldvraag spreekt de onderzoeksraad zich niet expliciet uit. Maar wel is duidelijk dat Marijke Fontijn het rode licht genegeerd (of niet gezien) heeft: “de fietser passeerde daarmee het rode licht waarvoor ze geacht werd te stoppen.”

De brugwachter heeft de wachtende vrouw wel op zijn monitor kunnen zien: “Op deze locatie was de fietser door de brugbediener te zien op de beelden van de camera’s die gericht waren op het beweegbare deel van de brug.”

Toen de brug omhoog ging zagen de wachtende automobilisten “de penibele situatie waarin de fietser zich bevond, maar konden de brugbediener, die de brug op afstand bediende, niet waarschuwen.”

Incident
Volgens de gemeente is het overigens geen exclusief Zaanstad-probleem maar een algemeen probleem, terwijl het ongeluk een uitzondering is:

“De Onderzoeksraad beschouwt de huidige werkwijze van Zaanstad niet als uniek en beveelt aan dat ook andere brugbeheerders in Nederland nagaan in hoeverre zij lessen kunnen trekken op basis van dit rapport.

De Zaanse bruggen gaan bijna 60.000 keer per jaar open. Daarbij doen zich vrijwel nooit ernstige incidenten voor.”

Zaans Beraad
GroenLinks heeft het college gevraag om meer tijd uit te trekken voor het brugdrama tijdens het Zaans Beraad a.s. donderdag 4 februari. Fractievoorzitter Paul Laport: “Het is ten slotte raar om slechts één uurtje over het betreffende rapport te praten.” De bespreking duurt nu van 20:30 tot 22:00.