Op de website van Filmmuseum Eye is een bijna twee uur lange documentaire over de Zaanstreek in 1927 te zien. Uiteraard veel molens, en de Zaan, maar ook een bijzonder inkijkje bij een groot aantal Zaanse bedrijven die 90 jaar geleden actief waren.

De film, gemaakt door de Duits-Nederlandse regisseur en cameraman Theo Güsten, is een mengeling van nagespeelde scenes die het leven in vroeger eeuwen uitbeelden, en documentaire beelden uit de Zaanstreek uit 1927.

De film is voor een deel ingekleurd, waardoor we het raadhuis Jisp in bruine tinten zien en de Hembrug in het paars. Aan het eind zit zelfs een klein stukje echte kleurenfilm als de Hollandse vlag wappert. De (stomme) film is deels vanaf het water gemaakt en er is ook een stukje vanuit een vliegtuig gefilmd.

Vrijwel de hele Zaanstreek is te zien, na beginscènes in Jisp bezoeken we Zaandam, Koog Zaandijk, Westzaan, Wormerveer en Krommenie.

We zien zeilboten op de Zaan, de Hembrug, het havenkantoor en houtboten in de Wilhelminasluis, de pakketboot die bij de Sluis aanmeert, het Czaar Peterbeeld op de Dam, het Regthuys en de Grote Kerk in Westzaan. Zelf het het molenmuseum wordt al genoemd.

Het meest bijzondere van de film is dat we binnenkijken bij een groot aantal Zaanse industrieën uit die tijd. Güsten filmde de koekfabriek en de meisjes van Verkade, houthandel Simonsz, het laboratorium van Polak en Schwarz, Simon de Wit, verfindustrie Heyme Vis, koek- en beschuitfabriek Hille, papierwarenfabriek Klaas Schenk, de Bijenkorf, Duyvis, Jacob Vis (het veelbesproken terrein aan het eind van de Zaanse Schans), Molenaars Kindermeel (Westzaan), Wessanen, Pette’s Cacao, papierwarenfabriek P. Dekker, chocoladeverwerking bij de Erve H. de Jong (Wormerveer), Kaars Sypesteyn, de Linoleum fabrieken en arbeiders (inclusief behoorlijke jonge werknemers) in de blikfabriek (Krommenie).

Theo Güsten (1897-1978) was een Duits-Nederlandse regisseur en cameraman. In 1930 regisseerde hij Amsterdam-Batavia door de lucht en in 1934 was hij cameraman voor de speelfilm Het meisje met de blauwe hoed.

Over de restauratie van de film ‘De Zaanstreek’ (1927) verscheen in 1993 het boek En toen was er kleur … van Ivo Blom.

Tip van Erik Esteie.