Afgelopen maandag, 24 april, was op NPO2 het eerste deel van driedelige serie Vergeten Staking te zien. De serie gaat over de April-mei-staking van 1943. Aanleiding was de aankondiging van de Duitsers om zo’n 240.000 Nederlandse soldaten als krijgsgevangenen te beschouwen en naar Duitsland te deporteren om daar in te zetten bij de Arbeitseinsatz.

Het was de grootste staking die ooit in Nederland is gehouden, maar die desondanks in het vergeetboek is beland. In de komende afleveringen (1 en 8 mei) komt Krommenie aan bod. Daar deden 700 arbeiders van de Verblifa-blikfabriek aan de staking mee.

Door Jaap de Jong

Vier stakers werden meteen doodgeschoten. Op bevel van de SS stelde NSB-burgemeester Jongsma een lijst op van twintig arbeiders die terecht moesten staan. Tien zijn afgevoerd naar concentratiekampen; slechts vier hebben het overleefd.

In de BNNVARA-documentaire wordt Dolf Lodder geïnterviewd over zijn vader, een van de stakers die werd opgepakt, maar wist te ontsnappen door zich te verbergen in een van de wrakke schuurtjes op de Militaireweg. Verder is er een interview met Alex Dekker die onderzoek doet naar burgemeester Jongsma.

Lees ook:

Monumenten Spreken maakte al eerder een documentaire over de staking. Het monument waarin de slachtoffers worden herdacht, staat aan de Zuiderhoofdstraat, naast huisnummer 141. In de Monumenten Spreken-documentaire komt Cees Boschman (1939) aan het woord, zijn vader werd in 1942 van zijn bed gelicht wegens illegale communistische activiteiten en is nooit meer teruggekomen. Wim Evertse (1924) werkte in de oorlog bij de Verblifa samen met zijn zwager Henk Heij die werd opgepakt en de dood vond in Dachau. De oom van Greetje Henneman (1931) was één van de mannen die werd gefusilleerd na de staking bij Verblifa.

Het tweede en derde deel van ‘Vergeten Staking’ is te zien op NPO 2 om 22.15 uur op 1 een 8 mei. De eerste aflevering is hier terug te zien.

Bekijk hier alle documentaires van Monumenten Spreken.