De oudste Zaanse sportclub die nog onder eigen naam bestaat is de Jisper ijsclub, dit jaar 140 jaar oud.

Ook in de top: Zaanlandsche Zeil Vereeniging (1882), Gymnastiekvereniging Jahn uit Westzaan (1883), ZLTC (1889), IJsvereniging Eendracht Maakt Macht, Wijdewormer (1891), Schaatsclub Nooitgedacht (Busch en Dam, 1893), de Wormerveerse Roeivereniging ‘De Zaan’ (1896) en de Wormerse kolfclub Togido (1897). Verder kent de Zaanstreek geen clubs die in de 19e eeuw zijn gestart en die nu nog bestaan (denken wij).

Omdat veel clubs fuseerden in de loop van de tijd, gaat de geschiedenis vaak verder terug, bij ZVV tot 1850, Lycurgus tot 1872, bij FC Zaandam tot 1896.

Aanvullingen? Suggesties? Oude foto’s? Wij krijgen ze graag. Het gaat om de echte leeftijd, dus bij fusie-clubs de datum van de fusie. Wij vonden inmiddels ruim 130 clubs, er zijn er natuurlijk veel meer…

Negentiende eeuw (8)

Jisper ijsclub, 1879

Zaanlandsche Zeil Vereeniging, opgericht op 30 juli 1882 ten huize van de heer C. Tip te Westzaan, opvolger van de Zaanlandsche Zeil en roeivereeniging (ZZRV), opgericht in augustus 1850 (afbeelding uit 1852)

Gymnastiekvereniging Jahn, Westzaan, 1883

Tennisvereniging ZLTC, Zaandam, 2 juni 1889

IJsvereniging Eendracht Maakt Macht, Wijdewormer, 29 januari 1891

Schaatsclub Nooitgedacht, buurtschap Busch en Dam, 1893

Wormerveerse Roeivereniging ‘De Zaan’, 1896

Kolfclub Togido (1897), ’tot ons genoegen is dit opgericht is de oudste kolfclub van Nederland. De vereniging Ons Genoegen is opgericht in het jaar 1873, per 1 januari 2013 werd deze club samen met ‘Krommenie’ en Togido samengevoegd tot TOGIDO WORMER.

1900-1929 (32)

Klein maar Dapper, IJsclub Krommeniedijk dateert van 15 januari 1901 (foto: Hendrik Reijne Hzn, eerste voorzitter van Klein Maar Dapper en echtgenote Jannetje Slooten)

Hengelsportvereniging Krommenie en Omstreken, 6 oktober 1905

Lambert Melisz, IJsclub Westzaan is van 25 februari 1907

Tennisvereniging KZTV, Koog aan de Zaan, 1907

IJsverereniging Nova Zembla Wormer, 22 januari 1908

Gymnastiekvereniging DEV Oostzaan is op 1 mei 1910 opgericht

Korfbalclub KZ, 1910

Worstelvereniging De Halter (nu ook fitness en krachtsport), 1910 (7 oktober)

Voetbalclub KFC, 1910 (bewijs onder, elftal helemaal boven)

Voetbalvereniging Zaanlandia, fusie van SVK (Strijd voor Kampioenen) en DVO (Door Vrienden Opgericht), SVK dateert van 1 april 1912, dus Zaanlandia is waarschijnlijk jonger.

In 1912 werd in Zaandijk waterpoloclub Nereus opgericht.

VV Assendelft, 1912

Christelijke Gymnastiek en Sportvereniging “Kracht & Vlugheid’,  opgericht op 24 november 1917. Door K&L werden ook DIO (Koog aan de Zaan) en Simson uit Koog Zaandijk (1878) overgenomen.

Voetbalvereniging Zaandijk, 1917 (in april van dat jaar opgericht als Ondanks Tegenspoed Opgericht, dus misschien wordt hier ook een beetje gesmokkeld)

Gymvereniging Kracht en Vlugheid, Zaandam, 24 november 1917

Roda, korfbal Westzaan, 1918

De Zaandamse Korfbal Vereniging (ZKV) ontstond op 10 november 1918

Oostzaanse Sport Vereniging (OSV), 1919

Hengelsportvereniging Veredel Zij Ons Doel (VZOD), Assendelft, 14-7-1920.

Reddingsbrigade Zaanstad, opgericht als Zaandamsche Vrijwillige Reddingsbrigade, 28 oktober 1920

Voetbalclub Racing Club Zaandam (RCZ) opgericht in juli 1921 in het buurtgebouw Ons Aller Belang.

Wielerclub DTS werd opgericht maart 1921.

Voetbalvereniging Westzaan, opgericht 13 juni 1921.

Zaanse Hockeyclub De Kraaien opgericht op 22 november 1922

Tennisvereniging LTVZ – Zaandam, 1922.

Waterpoloclub De Ham in Krommenie (1924), sinds 1992 De Ham ZC, na fusie met Het Zwet Wormer (1934).

Assendelftse biljart club ABC, opgericht 15 november 1924, speelde aanvankelijk in café Hos, nu in A3

Gymnastiekvereniging Hercules-Hebe uit Wormerveer. De herenafdeling Hercules is opgericht in 1876, de damesafdeling Hebe in 1900. Het jaar waarin de namen werden verbonden, is waarschijnlijk 1927 geweest.

Prikslee IJsclub DAVOS Nauerna, nu met molen de Paauw als thuisbasis. De IJsclub van Nauerna (Assendelft) is opgericht in 1929 en telt circa 500 leden.

IJsvereniging St.Moritz bestaat al sinds 1 maart 1929, zodra er ijs ligt op de baan achter het Haaldersbroek is het een gezellige boel. En organiseert St.Moritz wedstrijden voor kinderen en senioren op de schaats en prikslee.

Quo Vadis is op 26 december 1929 opgericht als ‘Kanovereniging Quo Vadis’.

Tennisclub Forbo, 1 januari 1929

1930-1944 (25)

Voetbalclub WSV ’30 (Wormer), 1930

Zaanlandse Christelijke Football Club (ZCFC) opgericht op 5 mei 1931 in de christelijke school aan de Botenmakersstraat

De Zaandamse Korfbal Club (ZKC) op 17 juli 1931

Kanovereniging De Geuzen, Zaandam, 1931

VV Knollendam, 1932

Zaandam Zuid (korfbal), opgericht op 23 april 1932

Zeilvereniging De Onderlinge, 11 maart 1932

Oostzaanse Korfbal Vereniging (OKV) opgericht op 2 juni 1932

OFC (Oostzaan), op 1 juli 1932 opgericht in café Concordia

SVA (Assendelft) werd opgericht op 15 juli 1932 (jubileumboek 50 jaar SVA)

Atletiek Vereniging Zaanland, 1933

Christelijke Voetbal Vereniging CVV Blauw-Wit (W) is opgericht op 16 oktober 1934

Swift, rooms-katholieke gymnastiekvereniging, Assendelft, ontstond in 1934

Wandelsportvereniging De Laatste Loodjes is van 19 april 1935.

Kanovereniging De Zwetplassers, Wormer, 23 mei 1935

Groen Geel, Wormer, korfbal, op 14 november 1923 als Wormer Korfbal Vereniging (WKV). In 1935 werd de naam gewijzigd in Groen Geel.

Bridgeclub Sans Atout, Assendelft, opgericht 4 februari 1937.

Atletiekvereniging Lycurgus, afsplitsing van de gymnastiekverenging, januari, 1938

Schaakclub De Pion (Wormerveer, Wormer), 12 december 1938

Biljartvereninging ’t Zwaantje, Westknollendam, 30-09-1938

Tafeltennisvereniging ZTTC – Zaandam, opgericht in 1939.

Schaakclub Het Witte Paard werd opgericht op 15 oktober 1939 door de heren N. Schoolmeester, D. Duis en I. Schipper in Koog-Zaandijk. Men begon met zo’n 7 man en schaakte, net als de ter ziele gegane SC Koog-Zaandijk, in de Waakzaamheid. Men speelde 14 jaar lang met geleend materiaal en het ledental bleef tot 1952, toen met een jeugdafdeling werd gestart, onder de 20.

Hengelsportvereniging HVZ (Zaandam), 23 maart 1941

IJsclub Centrum Oostzaan, 1941

Honk- en softbalvereniging ODIZ werd in 1944 de opvolger van Verkade’s Football Club (V.F.C.) die was opgericht in 1920. In 1958 werd de naam veranderd in ODIZ Frogs. In 1973 fuseerde de voetbaltak met Meervogels en dat leidde tot voetbalvereniging Zaanstad. Deze fuseerde in 1990 met Zaanse boys en ging Zaan’90 heten. Zaan’90 is in 2006 opgeheven.

1945-1975 (36)

Lycurgus (Krommenie) werd in november 1872 opgericht, waarschijnlijk de eerste gymnastiekclub buiten de grote steden. In 1898 werd Hygiëa opgericht, dat in 1945 fuseerde met Lycurgus

Oostzaanse Bridge Club (OBC), 7 mei 1945

Bridgeclub De Zaan, Zaandam, 1 oktober 1945

Bridgeclub De Schilderbuurt, Zaandam, 1 oktober 1945.

Kwiek, gymnastiek- en atletiekvereniging, Wormer, 1946

Ruitervereniging de Zaanse Ruiters, Zaandam, 1949

Klaverjasclub Stationskwartier (Zaandam, 1949)

Fortuna, Jisp, 1949, gymnastiek en volleybal

Schaakclub Assendelft, 1954

Zwemvereniging AZVD (Assendelftse Zwemvereniging Dolfijn) stamt uit 1954.

Tennisclub Eendragt, Wormer, 1955

Voetbalclub PSZ (Pieter Schoen Zaandam, Prettige Spelers Zegevieren), opgericht in april 1955, in 2018 bijna opgeheven.

Judovereniging Hikari, opgericht 1958.

De Eerste Zaanse Basketbal Club The Windmills (E.Z.B.C. The Windmills) is op 18 mei in 1960 opgericht

Voetbalvereniging Saenden (Wormerveer) opgericht in mei 1960

ZRC (Zaanse Roller Club), rolkockey, Zaandam, 1960

Volleybalvereniging Compaen, Oostzaan, 2 oktober 1961

Handbalvereniging Zaanstreek, Zaandam, 23 februari 1962

Budoclub Krommenie, 1964

WSV, Watersportvereniging Wormer, 6 maart 1964

Schietvereniging SSV Zaanstad is opgericht op 28 augustus 1965 alhoewel de geschiedenis teruggaat tot 1952. Er werd het pakhuis De Eendracht aan de Dubbele Buurt geschoten totdat het op 28 april 1978 afbrandde. Naast het gebouw was een speedbootje in de fik gestoken.

Tennisclub Het Twiske, Oostzaan, 1965

Tennisvereiniging KLTV, Krommenie, 26 april 1965

Duikteam Murene, Zaandam 1967

Badmintonvereniging the Shuttle, Wormer, 25 september 1967

Tennisvereniging De Spatter (Wormer), 1968

Biljartvereniging WBV Wormerveer, 19 juni 1968

Toerclub Le Champion, opgericht 1 maart 1969

Biljartvereniging BVK, Krommenie, opgericht in 1970

Zaalvoetbalvereniging the Counters, 1 mei 1971

Zaalvoetbalvereniging Kondo Budjang, Wormerveer, 7 mei 1971

Onderwatersportvereniging Duikteam De Walvis, 7 december 1971

Badmintonvereniging Swift (1971), ontstaan uit Lycurgus-Hygiëa.

IJsvereniging Assendelft is ontstaan op 8 januari 1972, door een samengaan van twee ijsclubs; de “Zuider IJsclub” opgericht 11 februari 1870 en de “Onderlinge R.K. IJsclub Noordpool” opgericht 24 januari 1914.

Handboog schietvereniging de Saense Handboog Skutters,10 maart 1973

Badmintonvereniging Zaanstad, 1973

Tennisvereniging de Gouw bestaat sinds 1975 toen de Christelijke tennisvereniging ‘Kracht en Vlugheid’ en de Rooms Katholieke tennisvereniging ‘Game Fighters’ fuseerden. In 1999 sloot ook ‘Sigma’ zich aan.

1976-1999 (18)

Base- en softballclub Cromtigers (1977)

Schaats Trainings Groep Zaansteek, 28 september 1978

Biljartvereniging Onderling Genoegen, Zaandam, 30 oktober 1978

LTC de Poelstars, Wormer, 1978

Tennisvereniging Westzijderveld, Koog aan de Zaan, 1978

Tennisvereniging Westzaan, 1978

Choku (karate, boksen, fitness), Zaandam, 1979

Aktief, Assendelft (gymnastiek, badminton), 1989

Tennisvereniging De Cromme Bal, Krommenie, 1980

Handboogschutterij Czaar Peter, 18 maart 1980

Tennisvereniging Zaanstad Zuid – Zaandam, 1982

Bridgeclub Krommenie, 15 maart 1982

Badmintonvereniging Oostzaan, 30 maart 1983

Badmintonvereniging BVO `83 – Oostzaan, 30 maart 1983

Bridgen Zonder Nicotine, Zaandam, 12 februari 1985

Volleybalvereniging VV Zaanstad (1992), fusieclub van Zaan 69 en Molenwiek/C

Briddgeclub Assendelft, 28 juni 1996

Bridgesclub Zaandijk, 1 januari 1998

2000-nu (13)

Voetbalclub Fortuna in Wormerveer werd opgericht in 2003, fusieclub van QSC (1915) en WFC (1907)

Bijartvereniging de Musketiers Zaandam, 2004

Zaalvoetbalvereniging FCZSW, 2005

Damcombinatie Zaanstreek, 1 februari 2006

SV. Fortuna afd. Tennis (1 april 2007), was tot 2004 LTV Wormerveer, tot 1980 LTV Wessanen en daarvoor tennisvereniging LTV WKF (26 april 1937)

Furore korfbal (2009), voorlopers: Hoger Op in Krommenie ontstond in 1950, De Kieviten in Wormerveer werd opgericht op 5 juni 1965

Hercules Zaandam, 2010 (29 mei): voortgekomen uit VVZ (voorafgegaan door Hercules, 1916) en PSCK (1934).

Roeivereniging Zaankanaries, gevestigd aan de Veerdijk in Wormer, 2011.

ZV de Zaan ( 1 juli, 2012), opvolger van ZWV Nereus (1 juli 1995) dat voorkwam uit de Zaanse Watervrienden en ZC Nereus (opgericht in 1912 of 1908). ZWV Nereus fuseerde met ZZC Alliance (Zaandam), opgericht in 1987 als een fusieclub van De Kroosduikers Westzaan (1933) en Neptunus (1883).

Zaandijk Rugby is als zelfstandige club opgericht in september 2013.

ZV De Zaan is ontstaan op 1 juli 2013 uit een fusie van ZZC Alliance en ZWV Nereus

Rood Wit Zaanstad (2017), opvolger van het in december 1979 opgerichte Zaanstad Turk-Spor (ZTS)

FC Zaandam, 2018, fusie van Zilvermeeuwen (1920) en Hellas Sport (1990) met voorlopers die teruggaan tot 1896. Toen werd Hellas opgericht, in 1900 opgegaan in de Zaandamse Voetbal Vereniging (ZVV), later fusie met ZFC (1910).

Gezocht

We zoeken nog naar het jaar van oprichting van Carna Concordia Olympia. Concordia stamt uit 1879, Carna uit 1915, Olympia uit 1906.

Volleybalvereniging Clam Dycke, voorlopers Krovo (korfbal, 1971), fuseerde met VCA tot Clam Dycke, maar wanneer?

---

Informatie uit Zaanwiki, bij clubs, van Wikipedia en Orkaanlezers Jan Blokker, Jan Leguyt, Ruud van der Meer, Lex de Jong, Bert Versteeg, Rein Wasscher, Dirk Klomp, Toon Nugter, David Sluis, Eric Stans, Rob Berkhout, Kees Klinkenberg, Mart Kat en anderen die onder de eerste aflevering of via Twitter en Facebook regageerden.