De verschillende Zaanse Facebookpagina’s zijn een bron van informatie, betrokkenheid en vermaak.

Je hebt koekvreters die melden wanneer er een helikopter overvliegt, kroosduikers die elkaar hun ontbijt tonen, krentekakkers die vrede stichten, gladoren die elke dag een foto uit het gemeentearchief plaatsen, stijfselkneters die mopperen, gortbuiken die petities starten, doppehokkers die muggenziften en… 

.. je hebt Appie Jacobsen. Een galgenzager.

Appie plaatst zeer regelmatig foto’s met informatie in Rayon: Historisch Zaanstreek. Dat doet hij goed en sinds kort ook af en toe exclusief voor De Orkaan.

Vandaag zijn derde bijdrage:

Het Sluispad in Koog aan de Zaan

Bij de brug van het Sluispad zien we links op de foto nog juist een gedeelte van de tuin en het ijzeren hekje, behorende bij de woning van Jan Huisman, die toen eigenaar was van molen “De Oranjeboom” en later nog van enkele andere molens. Hij kon later ook oliefabriek Wilhelmina, die bij de Mallegatsluis stond, zijn eigendom noemen. Vervolgens verzette hij de bakens en werd hij grondlegger van de grote cacaofabriek “De Zaan” aan de Guisweg in Zaandijk, waar eerst zijn eerste paardenstal stond.

Andere bewoner van het huis dat ik noemde, waren Piet van Calcar de zakkenhandelaar en Bakker de chef van Kamphuis.

Aan het Sluispad bevond zich verder de grutterij van de firma Ten Cate, gedreven door de heer Van der Stadt, die bij de jeugd in een goed blaadje stond omdat hij met Sintremaarten iedere zanger een cent gaf en dat was in die tijd de moeite waard. Ook stonden daar twee smederijen. De ene was van Jan Munnik en de andere van Manus Stevens (het huis van Stevens staat er nog). Dan was er nog de timmerwerf van Jan Otter, die later door het personeel in coöperatief verband werd overgenomen.

Aan het einde van het pad werd een scheepswerfje gevestigd van de gebr. Zwart, later de werf “Vooruit”” aan de Zuiddijk in Zaandam. Er bevond zich ook een groot pakhuis, dat, voor zover bekend, het “Begijnhof” heette.

Het Sluispad leidde naar de over de spoorlijn staande molen “De Wezel”, later omgebouwd tot cacaofabriek voor de heer Mijndert Kamphuis, deze bedrijfsruimte werd later weer ingericht voor Jonk’s wasproducten.

Verder in het land stond de molen “De Paap, die in 1900 werd gesloopt en waarvan toen Klaas Honig de eigenaar was. In deze omgeving stond ook de molen “De Munnik”.

Om even op het Sluispad terug te komen, daar werkte ook de heer Nieuwstad, waarschijnlijk een van de eerste beroepsfotografen in de Zaanstreek. Vele Kogers hebben daar hun foto laten maken, wat men in die tijd “uitportretteren” noemde. Recht op de eerste foto is op de voorgrond het geriefelijke schoenmakers en sluiswachtershuisje van Klaas Zwart te zien, die daar met zijn knecht Jan Sluis beide beroepen beoefende. Zwart was ook nog agent voor de scheepvaartonderneming “De Nijverheid”, waar hij goederen in ontvangst nam en bezorgde.

Toen er in de sluis voor het eerst een ijzeren dekschuit werd geschut, en dat was voor 1900, bestond daarvoor grote belangstelling. Vele omstanders konden er maar niet over uit dat zo’n ijzeren schuit bleef drijven. “IJzer zinkt toch” was hun mening. Dat hun ijzeren kookpotjes met driepootjes eronder ook bleven drijven, kwam niet in hun gedachte op.

De sluis was verder op Derde Pinksterdag het verzamelpunt voor de Kogers die in Purmerend een “bokkie” wilden kopen. Op die dag kon je om 5 uur met de zeiltjalk van schipper Huig naar de marktstad en daarvan werd druk gebruik gemaakt. Men zeilde of boomde tot voorbij de Kalverwip bij Haaldersbroek. Daar kwam, als de wind ongunstig was, een paard voor de lijn en zo joeg men de tjalk langs de Groene Dijk door de ringvaart naar Purmerend, waar niet alleen markt, maar ook kermis was. ’s Avonds ging men dan weer op huis aan, de meeste met de ervaring dat de borrels in Purmerend dezelfde uitwerking hadden als die in de Zaanstreek.