Deze maand verschijnt bij uitgeverij Atlas het boek ‘Een gegeven leven’ met als ondertitel: Een Zaanse vrouw, een Joodse baby en een daad van verzet. Het werd geschreven door Parool-journaliste Hanneloes Pen. Aan de basis van het boek ligt een documentaire van Monumenten Spreken.

Het boek gaat over Geertje Pel-Groot, die een Joodse baby die bij haar was ondergedoken in de Prins Hendrikstraat redde, maar zelf om het leven kwam in concentratiekamp Ravensbrück.

Een plaquette ter nagedachtenis aan Geertje Pel is te vinden in de Doopsgezinde Vermaning in Zaandam, Westzijde 80.

Yad Vashem
De schrijfster stuitte op het verhaal toen Geertje Pel postuum de Yad Vashem-onderscheiding kreeg in januari 2013. Monumenten Spreken had de film over Geertje Pel van Engelse ondertitels voorzien en Geertje voorgedragen voor de onderscheiding. Ook haar dochter Trijnie die hielp bij het verbergen van baby Marion, werd onderscheiden.

Hanneloes Pen schreef er een artikel over en heeft daarop het initiatief genomen om het levensverhaal van baby Marion op papier te zetten. Het hele gezin raakte beschadigd door de oorlog.

Het verraad
Geertje Pel neemt in 1942 de Joodse baby Marion Swaab in haar gezin op. In februari 1944 wordt ze gesommeerd om met het kindje op het bureau van de Sicherheitsdienst te verschijnen. Politieman Hendrik van der Kraan die tegenover de familie Pel aan de Prins Hendrikstraat woont, heeft haar aangegeven. Geertje gaat met Marion in de kinderwagen en haar dochter Trijnie naar de Zaandammerboot aan het Vissershop. Op de Zuiddijk nemen ze afscheid. Geertje gaat alleen naar Amsterdam. Trijnie wandelt met Marion de andere kant op. De baby wordt elders in veiligheid gebracht. Geertje meldt zich bij het bureau aan de Amsterdamse Euterpestraat. Ze komt uiteindelijk terecht in het vrouwenkamp Ravensbrück waar ze op 20 februari 1945 wordt vermoord in de gaskamer.

De getuigen
Annie Van Soest-Pel (1925) was de zus van Trijnie: “Toen uit de concentratiekampen de mensen in Zaandam aankwamen, dan ging ik er heen en dacht ik misschien zit ze erbij. Totdat wij bericht kregen van iemand die terug was gekomen uit Ravensbrück. Mijn moeder was daar in de gaskamer terecht gekomen. Inwendig wou ik het nog niet geloven, want ik ben nog wel toch af en toe gaan kijken. Er komt weer een trein, ik ga toch weer kijken.”

Marion Swaab (1942) werd na de oorlog met haar ouders herenigd. Op één tante na is haar hele familie vergast: “Ik had mijn vader nog nooit gezien, maar hij kwam mij halen. Toen heb ik de boel bij elkaar gegild, hij had een naar uniform aan en ik zag een enge auto staan. Dat kan ik mij herinneren, voor de rest niks. Mijn ouders hebben mij eigenlijk mijn leven laten voelen als ik iets verkeerd deed, door mij was een vrouw omgekomen… ik moest dankbaar zijn dat ik er was.”

Hier de film van Monumenten Spreken over Geertje Pel-Groot.