De Orkaan blijft omhoog kijken. Waar zien we de oude bestemming op de gevel? Erfgoed is vooral goed kijken.
Deze week: synagoge, Gedempte Gracht 40, Zaandam
Dat de synagoge een synagoge is, werd in mei 2017 nog eens duidelijk gemaakt toen een gevelplaat met een Hebreeuwse tekst op het gebouw werd geplaatst: “Een heiligdom, mijn Heer, door uw handen gesticht.”
De synagoge werd in 1865 ingewijd, ontworpen door stadsarchitect Ludovicus Johannes Immink (1822-1869). In de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge geplunderd, vernield en ingericht als paardenstal. De synagoge die in 1950 werd gerestaureerd, is tot 1974 in gebruik geweest. Daarna werd het kunstuitleencentrum de Zienagoog, restaurant, drogist (De Trekpleister), lampenwinkel (?) en KPN-telefoonwinkel.
De delen links en rechts van het hoofdgebouw zijn later bijgebouwd en horen niet bij het oorspronkelijke gebouw, daar kwamen o.a. een sportzaak, een muziekwinkel, een schoenenzaak, Shoarma Shalom en tassenwinkel in. Het pand rechts was de later aangebouwde woning van de beheerder van de synagoge. Na 1974 is de voorbouw toegevoegd. De voormalige synagoge is een Provinciaal Monument.
De synagoge in 1890, zonder voorportaal. (Gemeentearchief)
De synagoge in 1950, duidelijk is hoe het front er toen uitzag met de hoge ramen en een andere voorkant, rechts de christelijke school (Gemeentearchief)
1961, nog synagoge, met links de DAF/Simca-garage.
De Zienagoog in 1983, op de plek van de school kwam Blokker. (Gemeentearchief)
Braderie met onder andere kinderattracties in 1988, in de synagoge zit brasserie De II Zuilen. (Gemeentearchief)
Het aanbrengen van de gevelsteen in 2017.
De Geveltoerist op de kaart
We hebben nu al: huisdokter, speeltuinvereniging, basisschool, een auto- lak- en spuitinrichting, RK jongensschool, school met den bijbel, kleuterschool, papier-pakhuis, kaaspakhuis, badhuis, café, hotel, kaas-, kleding-, groente-, levensmiddelen-, fietsen- en meubelwinkel, garage, weeshuis, een jongelings vereeniging, kerk, synagoge, muziekhandel, ziekenhuis, apotheek, juwelier, loodgieter, slijperij, thank-you-muurtje, gemeentehuis, polderhuis, torpedo bergingsvaartuig, gemaal, bakkerij, melkinrichting en zuivelfabriek, slagerij, cantine, drukkerij, papiermagazijn, sigaren-, kaas-, verf-, zeep-, veevoeder-, essence-, stijfsel- en machine-fabriek.
Verken alle gevels uit onze serie op de kaart hieronder of klik rechts boven in het venster om de kaart in een grote versie te zien. Bij elke plek is een foto opgenomen en de link om naar het verhaal achter de foto te gaan.
Ook een gevel die de moeite waard is? Stuur ze aan De Orkaan.
Lampenwinkel: Arie Pais en zijn vrouw. Arie is de zoon van Jos Pais van de winkelgalerij op de Zuiddijk.