In augustus kijkt De Orkaan omhoog. Waar zien we de oude bestemming op de gevel? Verzekeringskantoor, rijwielhandel, huisdokter, speeltuinvereniging, pakhuis, badhuis, café, hotel, winkel, weeshuis, ziekenhuis, gemaal, bakkerij, drukkerij, papiermagazijn, sigaren-, verf-, zeep-, veevoeder-, essence- of machine-fabriek?

Vandaag: Maison d’Essence (Polak & Schwarz), Zaandam

Foto’s van Orkaan-lezer Jan Nijkamp van een klassieke gevel uit Zaandam: het enig overgebleven gebouw van de geurstoffen-fabriek van Polak & Schwarz aan de Stationsstraat en de Vaart. De fabriek werd gebouwd in 1930.

“Het betonnen gebouw is uitgevoerd in de stijl van het “Nieuwe Bouwen”, wat in de Zaanstreek een zeldzaamheid is. Het ontwerp is van J. Coenraad, een leerling van Berlage.” (Gemeentearchief)

De fabriek ging later over naar IFF (International Flower Fragrance). In het begin van de jaren zestig verhuisde het bedrijf naar Hilversum. Tegenwoordig is het adres Irene Vorrinkplein en zitten er appartementen in het gebouw.

In 1957 bezoekt Koningin Juliana de fabriek van Polak & Schwarz (foto gemeentearchief).

Monumenten Spreken maakte een film over Polak & Schwarz in de oorlog, hun joodse eigenaren en directeur Cook Brummer. In de hal hangt een plaquette ter nagedachtenis aan de 22 omgekomen werknemers van het bedrijf.

Hier de eigentijdse gevel.

Is “het Nieuwe Bouwen” zeldzaam in de Zaanstreek? En de Tenco (voorheen Touwen, voorheen Hille) dan?. Het lijkt wel erg veel op deze stijl. Foto van Ed Jonker.

Ook een gevel die de moeite waard is? Stuur ze aan De Orkaan.

Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.