TOKYOTO. Met als onderschrift ‘Je Maintiendrai’ (ik zal handhaven). Waar je vroeger postzegels kon kopen en je geldzaken bij de Postgiro kon doen, is het nu ‘All You Can Eat’.

De Orkaan kijkt omhoog en ziet een oude bestemming op de pui. Erfgoed is vooral goed kijken. We zien nog steeds veel gevels met een geschiedenis. sinds 2017: De Geveltoerist!

Het gebouw dateert uit de jaren ’20 en was de vervanging van het oude postkantoor dat op dezelfde plek stond en ernstig verzakt was (dat postkantoor stond er nog maar tien jaar). Het nieuwe postkantoor was één van de eerste gebouwen in Nederland dat op betonnen palen werd gebouwd. Het deed dienst tot 21 april 2010.

De Nederlandse leeuw (drie leeuwen zelfs) op de gevel is het Rijkswapen van Nederland. De postwet van 1850 bepaalde dat Nederlandse gemeentes een postkantoor moesten krijgen. De PTT was tot 1989 volledig eigendom van het Rijk. Postkantoren waren Rijksgebouwen en dat moest duidelijk te zien zijn door het wapen van Nederland, dat meestal boven de hoofdingang werd aangebracht.

Hoe dat gebeurde mocht de architect zelf bepalen, en dat betekende dat de wapens en de leeuwen op veel postkantoren hun eigen ontwerp hebben.

Behalve het wapen herinneren ook de gevelversieringen met symbolen van handel en nijverheid aan de oude bestemming, we zien onder TOKYOTO een zeilboot, een trein, een stoomschip en een molen op de pilaren.

Onder het postkantoor op de Dam, vlak na de bouw, ontworpen door Rijksbouwmeester Ir. G.C. Bremer (Rotterdam 1860-1949). Links het Apollo Theater.

Het interieur van het postkantoor in 1986 na een verbouwing.

De Geveltoerist op de kaart

We hebben nu al: apotheek, auto- lak- en spuitinrichting, autohandel, baby-zaak, badhuis, bakkerij, basisschool, brandstoffenhandel, café, cantine, coffeeshop, doktershuis., drukkerij, effecten-commisionair, elektronica-winkel, essence-fabriek, fietsen-winkel, flatgebouw, galerie, garage, gemaal, gemeentehuis, groente-winkel, hotel, huisdokter, jongelings vereeniging, juwelier, kaas-fabriek, kaas-winkel, kaaspakhuis, kapper, kerk, kindertehuis, kleding-winkel, kleuterschool, kogelfabriek, krantengebouw, levensmiddelen-winkel, loodgieter, machinefabriek, Marskramer, Mavo, melkinrichting en zuivelfabriek, meubelwinkel, modewinkel, muziekhandel, Ons Huis, palmoliefabriek, papiermagazijn, polderhuis, postkantoor, RK jongensschool, rusthuis, schildersbedrijf, school, sigarenfabriek, sigarenwinkel, slagerij, slijperij, snackbar, speaker-fabriek, speeltuinvereniging, stijfselfabriek, supermarkt, synagoge, thank-you-muurtje, torpedo bergingsvaartuig, veevoeder-fabriek, verffabriek, verzekeringskantoor, warenhuis, watersnood-herinnering, weeshuis, woningbouwcorporatie, zeepfabriek, ziekenhuis, zwembad.

Ontdek alle gevels uit onze serie op de kaart hieronder of klik rechts boven in het venster om de kaart in een grote versie te zien. Bij elke plek is een foto opgenomen en de link om naar het verhaal achter de foto te gaan.

Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.

Door Piet Bakker. Foto’s: De Orkaan en Gemeentearchief Zaanstad. Extra informatie uit archief en van website ‘een postgeschiedenis‘.