Dit wordt gesloopt… dus wie het nog live wil zien moet snel zijn… het William Pontkantoor (later Rochdale) op het Zaaneiland in Zaandam.

Tussen 2017 en 2020 plaatsten we 100 (honderd!) keer een aflevering van de Geveltoerist: De Orkaan (vaak een Orkaan-lezer) keek omhoog en zag een oude bestemming op de gevel. Erfgoed is vooral goed kijken. We zien nog steeds veel gevels met een geschiedenis. Vanaf juni 2024: The Return of The Geveltoerist!

Kantoor Rochdale Zaaneiland

Rochdale was niet de eerste ‘bewoner’ van het pand. Het kantoor is ontworpen door Zaanse architect Jaap Schipper en in 1964 gebouwd voor houthandel William Pont dat al op het Zaaneiland was gevestigd (1888) toen het nog een echt eiland was. In 1959 kwam er een brug naar het eiland, in de jaren ’90 werden de houtloodsen gesloopt en nieuwe woningen gebouwd.

In 1989 kwam het Zaanse bedrijf Medicopharma naar het Pont-kantoor, dat bedrijf ging eind 1991 failliet. Na Rochdale werd het door het bedrijf Spaander verhuurd aan diverse bedrijfjes. In 2024 wordt het pand gesloopt.

Tegen die sloop is hevig actie gevoerd, het kantoor zou een voorbeeld van wederopbouwarchitectuur zijn en herinneren aan het Eiland als hout-eiland. Het kantoorpand zou cultuur-historisch erfgoed zijn dat het verdient om te behouden en te herbestemmen. Zaanstad en eigenaar Rochdale besloten echter te slopen. Rochdale dreigde zelfs met het hele plan te stoppen als de sloop niet door zou gaan.

Marc Wit (CDA) en Juliëtte Rot (DZ) probeerde tevergeefs de raad van Zaanstad over te halen in om “de betonbouwplan aan de Badhuisweg per direct om te (laten) zetten naar een houtbouwplan dat recht doet aan de historische identiteit.”

Rochdale is nog nauwelijks te zien op de gevel.
Kantoor Rochdale in 2013
Spaander (2022)
Ook ‘Spaander’ staat nog zeer vaag op de gevel.
Bouw van het kantoor

De Geveltoerist op de kaart

We hebben nu al: huisdokter, speeltuinvereniging, basisschool, een auto- lak- en spuitinrichting, RK jongensschool, school met den bijbel, kleuterschool, papier-pakhuis, kaaspakhuis, badhuis, snackbar, café, hotel, kaas-, kleding-, groente-, mode-, levensmiddelen-, supermarkt, baby-zaak, fietsen- en meubelwinkel, garage, schildersbedrijf, weeshuis, een jongelings vereeniging, kerk, synagoge, muziekhandel, ziekenhuis, apotheek, sigarenwinkel, juwelier, loodgieter, slijperij, thank-you-muurtje, watersnood-herinnering, gemeentehuis, polderhuis, warenhuis, rusthuis, torpedo bergingsvaartuig, verzekeringskantoor, gemaal, flatgebouw, bakkerij, melkinrichting en zuivelfabriek, slagerij, krantengebouw, cantine, drukkerij, papiermagazijn, sigaren-, kaas-, verf-, zeep-, veevoeder-, essence-, stijfsel- en machine-fabriek, zwembad, kindertehuis, effecten-commisionair, Ons Huis, vatenfabriek, woningcorporatiekantoor.

Verken alle gevels uit onze serie op de kaart hieronder of klik rechts boven in het venster om de kaart in een grote versie te zien. Bij elke plek is een foto opgenomen en de link om naar het verhaal achter de foto te gaan.

Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.

Door Piet Bakker. Historische foto’s onder meer via Gemeentearchief.