De Zaanstreek is het oudste industriegebied van Europa, en misschien wel van de wereld. Maar hoe oud zijn de Zaanse bedrijven?
Eind maart schreven we over de 20 oudste bedrijven van de Zaanstreek. Na een stroom van reacties, suggesties, mails en tweets nu de aangepaste lijst.
De lijst is nu veel langer: de 50 Zaanse bedrijven die dateren van voor de Tweede Wereldoorlog, 38 daarvan zijn ouder dan 100 jaar, 6 ouder dan 200 jaar.
Suggesties, aanvullingen of vragen? Zet ze in de comments hieronder, mail ze of deel ze via Twitter of Facebook.
We tellen alleen bedrijven mee die begonnen zijn in de Zaanstreek en er nog steeds zitten. Kaaijk is de oudste (340 jaar!), Pieter Bon tweede, Wessanen nu derde.
- Kaaijk Metaalbewerking, begonnen als smederij de ‘drie gekroonde hamers’ in in 1676. In 1890 werd de zaak verkocht aan Nicolaas Kaaijk. Hij deed de zaak over aan zijn zoons die het weer verkochten aan Nico Kaaijk. In 1993 is Jan Willem Kaaijk in de zaak gekomen. (foto links boven van Erik Esteie).
- Pieter Bon (1752), in 1993 verhuisd naar het bedrijventerrein Zuiderhout.
- Wessanen (1765, als Wessanen en Laan)
- Jan Dekker, Wormerveer (1792), begonnen in Wormer in molen “De Rietvink” bij de Bartelsluis, later in Wormerveer als zeepziederij De Adelaar. Nu onderdeel IMCD Group.
- Bouwbedrijf Leguijt (1799) is nog steeds een familiebedrijf. Het bedrijf wordt sinds 1996 geleid door Jan Piet Leguijt, de zevende generatie van de familie Leguijt. Het kantoor en de werkplaats zijn gevestigd aan de Weiver in Krommenie; de plek waar het allemaal ooit begon.
- Duyvis (1806). Teewis Duyvis begint in 1806 in zijn oliemolen veevoer te maken. Naast veevoer maakt Teewis ook sauzen en oliën. In 1961 start Duyvis met de verkoop van pinda’s en noten. Zeven jaar later komen hier ook zoutjes en de dipsauzen bij. In 1991 wordt op de plaats waar de familie Duyvis ooit begon een moderne fabriek gebouwd. In 1993 wordt het Tijgernootje bedacht. Duyvis is nu onderdeel van PepsiCo International.
- Heijnis & Schipper (1821), ook de zevende oudste drukkerij van Nederland.
- Assurantiekantoor Klaas Vis (1834). Eerst Oostzijde nu al meer dan 100 jaar op de Westzijde.
- Perk IJzerhandel (1835). Oprichter Willem Perk begon in 1835 met een winkeltje in spijkers en ijzeren potten. Vijf generaties Perk hebben het bedrijf in de daaropvolgende jaren gemaakt tot wat het nu is. Eind jaren zeventig verhuisde het bedrijf naar de huidige locatie aan de Vredeweg in Zaandam.
- Gorter Branddeuren (1837), nu GNS Brinkman (de G is van Gorter). Gorter begint als timmerfabriek in Wormerveer.
- Bakkerij Kaskes, Wormer (1838) – misschien is het bedrijf nog ouder (zie link)
- Jachtwerf De Hippert (1850) op de grens van Zaandam en Oostzaan.
- Dekker Watersport (1866). Ontstaan uit een zeilmakerij. In de woonkamer van de familie Dekker op het Dampad in Zaandam maakte Opoe Dirkje de eerste vlaggen. Snel werd een werkplaats aan het woonhuis gebouwd. In 1894 kwam zoon Marcus in de zaak, daarna zoon Jan. In 1920 zette de zoon van Jan, Gerardus, de zaak voort en in 1942 nam de zoon van Gerardus, Jan, de zaak van zijn vader over. In 1991 verhuisde men van de Rozengracht naar Oud Zaenden en later naar de Pieter Ghijsenlaan. De familie Dekker zit sinds 1983 niet meer in de zaak.
- Kabel Metaal (1867).
- Honig, in 1867 kocht Klaas Honig stijfselmakerij De Troffel in Koog aan de Zaan voor zijn zoon Meindert die daar op 26 september begon; in 1895 werd het N.V. Stijfselfabriek De Bijenkorf; tegenwoordig onderdeel van Tate & Lyle
- Bloembinderij Schipper, Zaandam (1867)
- Apotheek Groesbeek, er is een foto uit 1870 bekend.
- Bouwbedrijf Kakes (1874). Meestertimmerman Cornelis Kakes begon zijn eigen bouwbedrijf aan de Oostzijde te Zaandam. In 1895 nam Jan Kakes, de zoon van Cornelis, de zaak over. Na diens dood in 1909 nam zijn weduwe Catharina in de bedrijfsleiding over tot 1916 toen Cor (1891) en Reinder Kakes (1894) aantraden. Nu onderdeel van Kakes Deurwaarder.
- William Pont (tegenwoordig Pont Meyer) (1876)
- Café Zaanzicht, Oostzijde Zaandam (1882), gestart toen de Hoopbrug op die plek werd gebouwd – het tolhuis was in het café -, in 1941 verdween de brug. Foto gemeentearchief ±1910.
- Duyvis (1885), gestart door P.M. Duyvis en D.W. Stork op 2 november 1885 als machinefabriek Twente op de Koger Hem. Nu Duyvis Wiener.
- Verkade (1886)
- Sietske Koene Mode (1886)
- Ruig Wild en Gevogelte, Oostzaan (1886). Koster Pieter Ruig verkocht als bijverdienste zuivelproducten aan de horeca in Amsterdam. Hij kon een boerderij overnemen die schuin tegenover de huidige hoofdvestiging te Oostzaan lag. Daar begon hij een handel in o.a. kippen.
- Albert Heijn (1887)
- Crok & Laan (1891)
- Lassie, in 1893 gortpellerij Mercurius (Albert en Jacob Adriaan Laan), nu eigendom van Spaanse Grupo SOS.
- Pielkenrood Vaten (1895), nu in 2010 overgenomen door de ArdaghGroup uit Luxemburg. In april 1895 begon Jacob Pielkenrood een kleine smederij aan het Langepad.
- Remmert Dekker, Wormer (1896)
- Forbo (in 1899, Nederlandsche Linoleumfabriek)
- Johan Schol (1900), nog steeds een familiebedrijf
- Flentrop (1903)
- Het IJzerhuis (1907)
- Slagerij Schoen is ouder dan 100 jaar, de eerste foto dateert van 1908.
- Cacao de Zaan (1911)
- Machinefabriek Holleman, Zaandam (1912).
- Piet de Wit (1914)
- Jan Keezer Transport (1916), begonnen in Zaandam (Bodecentrum, Zaantheater), nu in Oostzaan.
- Primus Ouwel (1916)
- Floris (1918)
- Kistenfabriek de Boer (1918)
- Expeditiebedrijf Smit Wormerveer (1918)
- Verblifa (1919)
- Pfann Schoenen (1921). Begonnen als een schoenmakerij in Zaandam. In 1933 verhuisde men naar het Rustenburg en al snel kwam de eerste schoenenwinkel in een pand tegenover de schoenmakerij. Door de bouw van een parkeergarage, in 1971, werd de familie Pfann verzocht te verhuizen naar het huidige locatie aan de Rozengracht 59 te Zaandam.
- H. van Langelaar, Schoolmeestersstraat Zaandam (1922)
- Jan Schoemaker, Zaandam (1923), opgericht door de broers Jan en Piet Schoemaker
- Dorjee Fabriek voor Speciaal Gereedschappen en Werktuigen (1925)
- Gerkens Cacao Wormer, opgericht in 1928 door K.J. Gerkens, nu onderdeel van Gargill.
- Mulder Verhuizingen, Wormerveer (1931)
- Van Assema Schilders (1935). Opgericht door Joop van Assema aan de toenmalige Dorpsweg in Assendelft (nu Dorpsstraat).
Schipper Naaimachines stamt uit 1942 (dus niet in top) en bestaat niet meer, die telt dus niet mee. Stelling Wonen in Wormerveer werd opgericht 1943 (maar er was al eerder een timmerfabriek). Heine Kleding in Wormerveer is ook een jonkie (1951).
Bruynzeel stamt uit 1897 maar is opgericht in Rotterdam. Buteressence (1870) is nu een Zaans bedrijf maar is gestart in Amsterdam-Noord.
Slagerij Donker in Krommenie bestaat sinds 1955, maar in 1865 was daar al een slagerij gevestigd (misschien toch in de lijst?). Slager Raa is uit 1946, Deken uit 1949, slagerij De Ridder uit? En hoe lang knipt de familie IJf op de Zuiddijk al heren?
zakkenhandel de boer opgericht in 1904 in koog a/d -zaan begonnen in pand helios wat er nog steeds staat. Bedrijf bestaat nog steeds nu handelen ze in pallets ipv zakken en heet het handelsmaatschappij rebo en gevestigd aan het hof van zaenden zaandam
Houthandel van Wessum.bestaat die nog.
De Kapper tegenwoordig gevestigd op de Zuiddijk 96A bestaat ook 91 jaar, sinds 1927. Een derde generatie familiebedrijf. Eerst opa J. Rühland starte in 1927 op Zuiddijk 114, opgevolgd in de jaren 50 door zijn schoonzoon Nic. Karstens. In 1992 overgenomen door dochter Irene Karstens die in 1999 met de salon is verhuisd naar Zuiddijk 96A.
Nog wat aanvullende gegevens over Sietske Koene Mode in Wormerveer (1886) Dit bedrijf is opgericht in 1886 door Pieter Koene (zoon van Dirk Koene uit Westknollendam die levenslang molentimmerman was op de Vrede aldaar.) Een broer van de oprichter (Hendrik Koene) begon op Marktstraat 61 een schoenwinkel.
Pieter Koene nam in 1886 het pand Marktstraat 1 over van dhr. Sicking. Hij bezocht klanten in de omliggende polders en maakte daarbij kort gebruik van een hondenkar. In begin 1900 kocht Pieter Koene de stijfselfabriek van Duyvis die was gelegen aan de Zaanweg. Hij verkocht het dezelfde week door met winst en behield een stuk grond achter zijn winkel waardoor hij die kon vergroten. Pieter Koene nam zijn oudste zoon Dirk in dienst, en later zijn tweede zoon Gerard. Beide broers kochten in de jaren 30 van de vorige eeuw het pand Wandelweg 36. Op dat adres verkocht Gé Koene herenkleding. Achter de winkel was een kleermakerij waar indertijd 4 coupeurs werkten. (Gé Koene is veel later overgenomen door Roel Hamming) Op de Marktstraat nr.1 verkocht Dirk Koene courante textiel op de begane grond en herenkleding op de bovenverdieping. Dirk Koene was een ras bestuurder. Hij was o.a. penningmeester voor de Wormerveerse Middenstandsvereniging. De volgende generatie kwam in de jaren dertig in dienst. Pieter Koene Dzn. Hij moderniseerde het winkelinterieur in 1938 en vernieuwde zowel interieur als de winkelpui in 1947. Samen met zijn echtgenote Mien Koene-Reijmers werkte hij de hele na-oorlogse periode hard aan de opbouw van het lingerie en foundation-vak. Mien Koene verzorgde als enige Zaanse detailliste borstprotheses in de ziekenhuizen. In 1965 trad Dirk Koene Pzn. in dienst en na zijn huwelijk met Sietske Koene-Pars trad ook Sietske toe tot het familiebedrijf. In 1973 werd de bedrijfsnaam veranderd van P.Koene en Zoon in Sietske Koene Mode. Sietske en Dirk verbouwden de winkel in 1986 en 1988 na aankoop van een stuk grond achter de schoenwinkel van ‘buurman Heijne’ en in 2001 werd de winkelpui weer teruggebracht in de stijl van 1886.
Ik herinner me nog dat Koene op de wandelweg achter op het erf zelf een vliegtuig aan het bouwen was, wij mochten als jochies af en toe komen kijken wanneer ie bezig was. Dat maakte natuurlijk indruk...een vliegtuig !
Of het ding ooit gevlogen heeft weet ik niet.
Wat dachten jullie van FORBO ???
Die staat erbij, dit is één van de eerste versie van het bericht, later is het door allerlei tips aangevuld tot een lijst van ruim 150 bedrijven.
http://deorkaan.nl/de-151-oudste-zaanse-bedrijven/
Enveloppenfabriek en papiergroothandel Vlaar (P. Vlaar en Zonen BV) opgericht 1926 door Pieter Vlaar. Eerst gevestigd op de Parkstraat te Zaandam, en daarna op de Oostzijde, ook in Zaandam. In 1973 kocht Elbert Vlaar het complex van Verblifa (nr 43 op dit lijstje) aan de Noordervaartdijk in Krommenie. In dat monumentale gebouw is de fabriek nog steeds gevestigd. Ook is er een vestiging in Groningen.
Schoenhandel Groot in Krommenie, begonnen in 1910 door mw. C.Groot-Breeuwer, in 1947 voorgezet door de heer W.J.Groot en M.M.Groot-Vlaar (inderdaad dochter van de hierboven genoemde enveloppen fabriek)
In 1980 voortgezet door de oudste zoon P.H. Groot. Na zijn overlijden in 2007 voortgezet door de beide zoons Joppe en Pelle Groot met hun moeder I.Poppen, nu gevestigd in de Zuiderhoofdstraat 29 te Krommenie
Een nieuwe versie, 74 bedrijven van 1940 of ouder... http://deorkaan.nl/de-74-oudste-bedrijven-van-de-zaanstreek/
Banketbakkerij de Wijn, Stationsstraat op de Koog is ook al ruim 100 jaar oud. Wordt reeds genoemd in het boek "Wandeling door Koog en Zaandijk omstreeks 1900-1908" door T. Woudt. (zie pag 71)
De herberg 't Moriaanshoofd werd in 1591 overgenomen en bestond toen dus al. Nu nog steeds. In Wormer is het waarschijnlijk het oudste pand.
Dus niet alleen het bedrijf is zo oud, maar ook het pand waarin het is gehuisvest.
Al gedacht aan Engel Natuursteen. Opgericht in 1906. In 1994 is het bedrijf verhuisd van de Valkstraat 25-27 naar de Zijtocht 7 in Zaandam. Nu wordt het bedrijf geleid door de 5e genaratie,Marco Engel.
Ons bedrijf Jansen hoveniers is opgericht op 1 mei 1934. En is tot eind jaren 60 gevestigd aan de insulindelaan te Wormerveer. Daarna zijn we verhuisd naar Markenbinnen net over de brug van Westknollendam. Daar werken we nu met 20 medewerkers in het onderhouden en aanleggen. Renovere van tuinen voornamelijk in de zaanstreek
Dank, nemen we allemaal mee voor de volgende editie.
De firma Singeling BV te Zaandam is opgericht als Elektrisch-autogeen Laschbedrijf Joh. Singeling op 12 September 1940 door Johan Singeling. Inmiddels staat de derde generatie Singeling aan het roer bij het Zaanse metaalbedrijf.
Opa Singeling heeft als eerste in Nederland het diploma Autogeen Lasscher behaald. Het diploma werd uitgegeven door de Nederlandsche Acetyleen vereniging op 26 Oktober 1929 te Amsterdam.
Voor verdere informatie zie http://www.singeling.com/over-ons/bedrijfshistorie
http://www.zaans-industrieel-erfgoed.nl/pages_3/houthandel%20gras.html
Houthandel Gras al goed bezig vanaf 1868 !
Mijn vrouw Is een Gras, vandaar.
Weverij Koster in Wormer. Opgericht in 1887 door mijn overgrootvader Maarten Koster.Voor verdere bijzonderheden zie http://www.wormerlander.nl/index3.htm?http://www.wormerlander.nl/wl_koster.htm
Dank voor alle reacties, we maken voor volgende week een nieuwe versie, met alle aanvullingen.
Kistenfabriek de Boer sinds 1916.
Die staat er al bij, op nr. 41 (volgens ons 1918, dat staat op hun site).
Kramer Scheepsmotoren en Machinefabriek op De Hemmes, sinds 1919
www.kramer-zaandam.nl/index.php/historie/periode-1919-1940/
Bouwbedrijf Kakes is op de fles voor zover ik weet.
Nu onderdeel van Deurwaarder Kakes, inderdaad niet meer zelfstandig.
blikfabriek "Zaanlandia" in Krommenie zeker al 110 jaar een familiebedrij
Albert Keijzer B.V. uit 1920
http://albertkeijzer.nl/albert-keijzer/historie
Stam elektrotechniek b.v. 76 jaar
Sinds 1940
Ducaatstraat 42 te Zaandam.
Wat dacht je van de machinefabriek J.Th. Buhrs in 1940 op de Zuiddijk en later naar de achtersluispolder gegaan waar hij nog vele jaren heeft gezeten.
En rijschool Van Hees hoort daar ook nog bij. Sinds 1935 nog steeds een familiebedrijf!
Zeker, zie nr. 4 en nr. 6 uit de lijst, die begonnen in een molen. Als je molen weet die nu nog nog als bedrijf werken houden we ons aanbevolen. De Huisman maakt geen mosterd meer, de Schoolmeester is vooral museum, geen bedrijf.
Ik ben het niet eens met de stelling dat De schoolmeester geen bedrijf meer zou zijn. Er wordt dagelijks papier geproduceerd, wat wordt verkocht over de hele wereld.
Jammer dat jullie zo over de Schoolmeester denken. Alhoewel van De Zaansche Molen en geëxploiteerd door de Windmolen Compagnie met sponsoring is de belangrijkste activiteit nog steeds de papierproductie en dat heeft hij in principe onafgebroken gedaan, behoudens stilstand door onderhoud.
Hoe zit het met de molens? Zijn dat geen bedrijven?