De ambtelijke organisatie van Zaanstad is zo onderbezet en overbelast dat de afschaling van werkzaamheden die begin dit jaar voor drie maanden werd aangekondigd met een half jaar is verlengd: “onderdelen van het proces rondom gebiedsontwikkeling worden tijdelijk ingeperkt en een aantal lopende en nieuwe initiatieven zullen vertragen.”

De problemen leiden ertoe dat bij woningbouwprojecten en gebiedsontwikkeling voorrang wordt gegeven “aan projecten met een forse sociale doelstelling en aan projecten die kansrijk zijn om binnenkort te starten met de bouw.” Alle andere gaan kennelijk ‘on hold’ voor zes maanden.

Drie MAAK.Zaanstad-projecten (Noord, Centrum en Achtersluispolder) gaan ‘enige vertraging’ ondervinden: “Bij het verdelen van de schaarse capaciteit krijgen de strategie voor Centrum en Noord voorrang en staan beide gepland voor Q4 van dit jaar.”

Corona

In deze komende periode wordt er geen vergunningenadvies meer gegeven en wordt niet gewerkt aan een nieuw evenementenbeleid, de doelgroepenverordening van het woonbeleid wordt uitgesteld, aan het standplaatsenbeleid wordt minder tijd besteed, de horecavisie wordt voorlopig niet uitgevoerd, het programma ‘Bereikbare steden’ wordt ingeperkt en uitvoering van het Zaan Mobiliteitsplan wordt uitgesteld.

Volgens Zaanstad worden de problemen veroorzaakt door ‘Corona, uitval en werkdruk’.

Ten eerste omdat er nog steeds veel zieken zijn vanwege Corona.

Ten tweede heeft de vluchtelingencrisis een grote impact op de organisatie; het vinden en organiseren van opvanglocaties en het huisvesten van vluchtelingen kost op dit moment veel capaciteit. Dit betekent bij gebiedsontwikkeling dat met name de lopende projecten worden vertraagd om ruimte te geven aan de huisvesting van noodopvang van vluchtelingen.

De derde reden is dat de organisatie concernbreed met een onderzoek is gestart naar de balans tussen de opgaven in Zaanstad en de beschikbare capaciteit.

Overbelast

Volgens Zaanstad blijkt uit dat onderzoek dat

“de gemeentelijke organisatie structureel is overbelast: de ambities zijn te groot voor de beschikbare capaciteit. Ook uit benchmarks blijkt dat de gemeentelijke organisatie 40-70 fte te klein is voor de omvang van de stad.”

Dat is een curieuze conclusie. Dat onderzoek is niet openbaar waardoor de burgemeester hier selectief uit kan citeren. Raadsleden mogen tijdens debatten niet refereren aan informatie die niet openbaar is. De burgemeester mag dat in een Raadsinformatiebrief kennelijk wel.

UPDATE/Rectificatie: onze conclusie dat de burgemeester hier selectief citeerde was onjuist. De conclusies over de tekorten aan ambtenaren komen niet uit het onderzoek van &VanLaar (dat pas in mei openbaar wordt) maar uit De Staat van de Organisatie, een rapport van 8 maart 2022 waarin Zaanstad vergeleken wordt met andere gemeenten met meer dan 100.000 inwoners (minus de 4 grootste). Uit die vergelijking blijkt dat Zaanstad bijna 80 fte aan ambtenaren minder heeft dan het gemiddelde.

De redenen voor de problemen zijn volgens Zaanstad extern: corona, Oekraïense vluchtelingen en onderbezetting. In januari ontstond het hoge ziekteverzuim “mede als gevolg van corona”. Het was dus destijds sowieso al hoog. Eerder kwamen er signalen uit het stadhuis dat de bestuurscultuur daar mede de oorzaak van zou zijn. Die link werd in januari niet gelegd en nu weer niet. Het ligt kennelijk allemaal aan zaken waar Zaanstad niks aan kan doen.

Geheim

Bij het voorstel zit een geheime bijlage waarin wordt ingegaan “op de werkwijze bij het tegengaan van onwenselijke activiteiten. Openbaarmaking kan de gemeente schaden in haar belang om inwoners te beschermen tegen activiteiten van derden die niet ter goede trouw handelen.”

Zaanstad wil het document pas in oktober 2024 openbaar maken.

Lees ook: Zaanstad kraakt: vertraging bij bouwen, woonbeleid en vergunningen