Het Eindhovense organisatieadviesbureau ‘& Van der Laar’ (‘denkers én doeners voor de publieke sector‘) gaat de bestuurscultuur en de ambtelijke organisatie in Zaanstad onderzoeken.

De ambtelijke top lag zwaar onder vuur na het uitlekken via het NHD van een logboek over verstoorde verhoudingen in de ambtelijke organisatie. Het bleek dat het college hiervan al langer op de hoogte was en diverse onderzoeken had laten doen.

Die onderzoeken (en het logboek van de ‘verander-manager’) werden geheim verklaard. De raad besloot zelf onderzoek te gaan doen, samen met een extern bureau.

Rolneming

De vragen voor de onderzoekers zijn nogal vaag en wollig (samenspel, casuïstiek, sturing, entiteiten, dynamiek in de stad en duurzaam verankeren):

“Hoe wordt een bestuurlijk en ambtelijk samenspel gecreëerd, waarin raad, college en organisatie vanuit een heldere rolduidelijkheid en rolneming kunnen bijdragen aan het samenspel zonder op elkaars stoel te gaan zitten?”

Interessant is dat de “complexiteit van maatschappelijke opgaven” als de belangrijke oorzaak wordt aangeduid (dus niet de ego’s op het stadhuis, de onderlinge verhoudingen of de bestuurscultuur zelf).

Groeipijn

Groeipijn is oorzaak aldus Zaanstad:

Zaanstad is een groeiende stad en vertoont de groeipijn die daarbij hoort. De gemeente staat voor nieuwe inhoudelijke paradoxen: verdichting vs behoud van de Zaanse identiteit, de forse woningbouwopgave vs behoud van de bedrijvigheid, verdichting vs de opgaven op het gebied klimaat en duurzaamheid, etc. En tegelijkertijd stellen de inwoners en de ondernemers terecht hoge eisen aan de dienstverlening en verlangen (warm) contact.

Ook de organisatie vertoont groeipijn. De spanning tussen ambities, tijd en middelen is groot. Het lukt niet altijd om aan de, door het bestuur en raad gewenste integraliteit, te voldoen. Ook lukt het niet altijd om, met name in het ruimtelijk ordeningsdomein, goed aan te sluiten bij wat er onder de inwoners leeft. Dit levert onvrede op in de stad en in de raad.

Het college en directie/sectorhoofden (als topmanagement), staan aan de lat om hier eenduidige sturing aan te geven, ieder vanuit de eigen rol en verantwoordelijkheden.

Het hele circus (inclusief ‘Syntheronsessies’) moet begin maart 2022 klaar zijn. Dat betekent uiteraard niet dat de resultaten dan al openbaar worden gemaakt. Een openbare bijeenkomst is gepland na de verkiezingen van 16 maart.

Hoeveel het onderzoek kost, is niet bekend gemaakt, maar ter geruststelling: het is ‘gedekt’. Of het logboek ook bij de ‘documenten-analyse’ wordt betrokken is niet duidelijk.

Lees ook:

Foto: D66-raadslid Rob Karst met map met de geheime rapporten over de bestuurscultuur (die hij keurig dicht hield)