Zaanstad wijst twee ‘persoonsbeschermingsbunkers’ aan de Eikelaan in Krommenie aan als gemeentelijk monument.

De bunkers zijn voor zover bekend de enige overgebleven exemplaren in Krommenie en daarom zeldzaam. Ze werden in 1939-1949 door particulieren in de achtertuin geplaatst.

De vooroorlogse schuilplaatsen zijn voor het nageslacht bewaard gebleven na de nieuwbouw van Parteon in de Eikelaan. Eerder stonden er 40 woningen uit de jaren twintig. In de achtertuinen van deze woningen stonden deze twee kleine privé-schuilplaatsen. De Orkaan schreef in oktober 2016 over deze bunkers.

In overleg met de gemeente Zaanstad en de Stichting Militair Erfgoed Groot Amsterdam (MEGA) werd toen al besloten deze te behouden. De gemeente Zaanstad ging onderzoeken of de bunkers monument zouden kunnen worden.

Historie

Nadat in de Eerste Wereldoorlog gebleken was dat het vliegtuig een belangrijke rol ging spelen tijdens een oorlog, werd door de Nederlandse regering de luchtbeschermingsdienst opgericht. Gemeenten kregen o.a. de taak om burgers onder te brengen in schuilplaatsen die gebouwd werden in plantsoenen en parken. Particulieren konden subsidie krijgen voor het bouwen van schuilplaatsen ter gezinsbescherming.

De twee privé-schuilplaatsen zijn kleine, uit dunne betonplaten opgetrokken onderkomens. Zij staan op afstand van de woning om te voorkomen dat door instorting tijdens een bombardement de uitgang zou blokkeren.

De schuilplaatsen waren gebouwd op de erfafscheiding omdat ze bestemd waren voor twee gezinnen. Aan beide zijden zit daarom ook een ingang. In 2018 sloopte woningcorporatie Parteon de oorspronkelijke woningen uit 1924 en verving deze door nieuwbouw. Daarbij haalden zij de bunkertjes uit de achtertuin en gaven ze een plek langs het water bij de parkeerplaatsen tussen de huisnummers 11 en 13. Gemeente Zaanstad is sindsdien eigenaar.

Wethouder Natasja Groothuismink zegt in het persbericht van de gemeente:

“Deze twee bunkers zijn een herinnering aan hoe de bevolking in de Zaanstreek zichzelf beschermde tegen de dreiging van luchtaanvallen. Bijzonder om deze toe te voegen aan onze gemeentelijke monumenten.”

Meta: aanleiding was persbericht van de gemeente over de monumentenstatus, ook werd gebruik gemaakt van ons eerdere bericht over de schuilplaatsen.