Wie in Zaanstad op het juiste knopje drukt, kan veel voor elkaar krijgen. Een van die knopjes heet ‘Bouwen’. Onverwijld worden bestemmingsplannen gewijzigd, geurbepalingen opgerekt en geluidsniveaus aangepast.
Er wordt verdicht, de groene randen worden opgezocht, bouwen op bedrijventerreinen, sportvelden en parkeerplaatsen wordt mogelijk. Kerken en historische panden krijgen een woonbestemming. Volkstuinen, historische locaties en pleinen vallen ten prooi aan de Zaanse bouwgeilheid.
Waar komt dat vandaan? Wie heeft dat bedacht? Hoe ver zijn we al? En waar houdt het op?
Door Piet Bakker, redacteur van De Orkaan
Er moet gebouwd worden. Voor eigen inwoners, nieuwkomers en mensen die Amsterdam te duur vinden: 20.000 woningen in 2040. Maar waar komen die cijfers vandaan en wat is de onderbouwing?
13.000 14.500 15.000 20.000…
Het is volgens MAAK.Zaanstad het resultaat van een ‘simpele rekensom’. In MAAK wordt die rekensom overigens niet toegelicht. Sterker nog: die rekensom staat er helemaal niet in. Er staat ook een ander getal in: de ‘autonome’ groei van Zaanstad zou tot 2040 13.000 zijn. Ook dat sommetje komt uit de lucht vallen. (In het coalitieakkoord is de autonome groei 14.500 – natte-vingerwerk?)
Die 13.000 wordt vervolgens “15.000 tot 20.000” en dat wordt dan weer 20.000.
Is dat een ‘ambitie’? Een ‘plan’? Een ‘verplichting’? Een besluit van de raad? Dat laatste, het belangrijkste besluit dat over de toekomst van Zaanstad is genomen, is nooit door de raad goedgekeurd.
Metropoolregio
De drijvende kracht is de Metropoolregio Amsterdam en die 20.000 extra komt door de ‘oververhitte’ Amsterdamse woningmarkt. De Metropoolregio (niet gehinderd door democratische besluitvorming) is een orgaan waar wel afgevaardigden van Zaanstad in zitten. Kennelijk vond het vorige college het niet belangrijk genoeg om het aan de raad voor te leggen.
Wat wel gebeurde was dat Zaanstad eind 2015 een tournee door de gemeente maakte in een omgebouwde SRV-bus, een online-spelletje liet maken (offline gehaald), een Facebook-pagina liet maken, YouTube-filmpjes plaatste waar bijna niemand naar keek, er werd geblogd (offline gehaald), advertenties waaruit bleek ze niet wisten waar Zaanstad lag en ideeën ophaalde waarbij de dolste plannen opdoken (een slakkenfarm). MAAK ging over alles (fietsroutes, bootverbindingen, lightrail…) maar het enige dat na alle ketelmuziek bleef bovendrijven was die 20.000. (De ‘open raadsconferentie‘ die de zaak bekroonde was geen vergadering waar besluiten konden worden genomen.)
Minder aandacht kreeg een ander getal: 200.000. Dat moet in 2040 het inwonertal worden. Zaanstad zou daarmee toetreden tot het selecte gezelschap (nu 8) van ‘zeer grote steden’. De gemeenteraad groeit dan tot 45 (wij kunnen niet wachten). Gaat het bereiken van die grens een eind maken aan het minderwaardigheidscomplex van Zaanstad?
De prijs van deze race naar de 200.000 is de blinde bouwgeilheid waar Zaanstad aan ten prooi is gevallen.
Volkstuinen
Er wordt niet alleen gezocht naar open plekken, nieuwbouwlocaties, lege panden, leeggekomen bedrijventerreinen en verlaten sportvelden.
Er ‘moet’ nog meer bij. Zaanstad gaan de randen van het groen opzoeken, en er overheen als het kan. Waarom niet bouwen op de sportvelden van Zaanlandia en Blauw Wit? Waarom niet een stukje Vijfhoekpark opgeofferd? Een woontoren op de Rozengracht past makkelijk, ondanks protesten van omwonenden, winkels en marktmensen. De Zaanse Schans: 10 huizen op het Jacob Visterrein tegenover het nieuwe molenmuseum. Volkstuin Ons Ideaal sneuvelt bij de bouw in Poelenburg Oost. Twee andere volkstuincomplexen, Nut en Genoegen en De Uitkijk vrezen voor hun voortbestaan.
Dat is de prijs van de ongebreidelde bouwgeilheid. Er staat geen maat meer op.
Zaanstad heeft al veel gebouwd (Saendelft, Houtveld) en heeft een versnelling bij 16 grote projecten aangekondigd. De gemeente is ook bijzonder inventief gebleken bij het vinden van nieuwe bestemmingen. Vergeten plekjes (Krimp, Hogendijk, Czaar Peterplantsoen, Betelgeux, Bloemgracht), braakliggende terrein (Klamperhoek, gashouderterreinen), leegstaande panden (Klauwershoek, Klokbaai, Eijdenberg), voormalige bedrijfsterrein (Hemmes, Hembrug, Germico, Cromos), sportbestemmingen (Provily, BPV, Vang, Slag), de Zaandijkerkerk, de Fortuinschool….
‘Omstreden locaties’
Een paar jaar geleden werden zo’n 130 bouwlocaties geïnventariseerd. Dat aantal neemt ongetwijfeld toe (de Achtersluispolder ontbrak bijvoorbeeld), en door ‘verdichting’ (hoogbouw) kan ook meer gebouwd worden. Daarnaast wordt bijvoorbeeld gedacht over ‘tiny houses’.
Het is daarom raadselachtig waarom ‘omstreden’ locaties zoals bijvoorbeeld volkstuinen, sportvelden die nog gewoon in gebruik zijn, ‘groene randen’, Rozengrachttoren en de Zaanse Schans niet ongemoeid gelaten kunnen worden. Alternatieven zat. Misschien hebben het gebrek aan onderbouwing en ontbrekende politieke controle hier toch een belangrijke rol gespeeld.
(Morgenavond praat het college vanaf 19:30 bij Taets op het Hembrugterrein over de plannen voor de komende jaren, De Orkaan gaat naar de bouwgeilheid informeren.)
Misschien ook goed om landelijk te kijken om de populatie van mensen te spreiden en niet alleen rond de grote steden. Dan heb je ook geen leegloop van dorpen.
Monique, waarom organiseer je niet een groepje inwoners, die regelmatig reflecteert op het Zaans gemeentelijk beleid?
De woningen die nu gebouwd worden zijn voor rijkere burgers vanuit de metropoolregio, niet voor de Zaankanters die in woningnood zijn. Woningen van boven de 3 of 4 ton zijn voor ons niet te betalen. Niet voor de jongeren, starters en ook niet voor de sociale huursector. Koopwoningen zijn niet meer te betalen en te weinig sociale huurwoningen. Ook de middensector zit vast. Projectontwikkelaars gaan alleen voor het grotere geld ten koste van ons kostbare groen. Er moet ook beter ingezet worden op natuurinclusief bouwen en veel meer integreren van bomen en struiken. Ook voor de vogels en de dieren, anders leven wij straks in een betonstad met veel hitte, smok en overlast van de klimaatverandering.
Monique, hier ben ik het helemasl mee eens, heb je zit al in het Stadhuis verteld?
Precies. Dat zegt iets over de beleidsmakers. Die houden zich kennelijk onvoldoende bezig met demografische en geografische ontwikkelingen. Tot voor kort werden basisschoolleerkrachten gestimuleerd om vervroegd met pensioen te gaan want er werd krimp van het aantal leerlingen verwacht. Kijk nu: klassen worden vanwege lerarentekort naar huis gestuurd. Het gaat inderdaad om de matige/slechte onderbouwing van cijfers/prognoses. Ik gebruik hier het voorbeeld van onderwijs maar het gaat ook op voor bouwen en wonen en tal van andere beleidsterreinen. Amateurisme pur sang. Een schone taak voor het nieuwe college van B & W en de gemeenteraad. Professionaliseren die boel!
Leuk om het zo scherp op te pennen, maar wat mij betreft echt wat te onevenwichtig. 'Bouwgeilheid'? We constateren met elkaar toch dat er in heel West-Europa een trek naar de stad is? Zaanstad ligt, of je het nu leuk vindt of niet, naast Amsterdam en voelt de economische en demografische druk om te bouwen. Als dat 'goed' gaat gebeuren is dat een geweldige kans voor de Zaanstreek! Een duurzame visie op waar de stad over 10, 20 en 30 jaar moet staan is daarbij m.i. onontbeerlijk. Natuurlijk niet overal maar gewoon 'bouwen om het bouwen'. De randvoorwaarden, in brede zin, moeten goed doordacht worden. Maar zoals het bouwen om het bouwen niet goed is, zo getuigt het ook van wel erg weinig visie, en realiteitszin, om alle bouwplannen maar op een grote hoop te gooien onder term 'bouwgeilheid'. Die woningbouw komt er, ook in gebieden waar men nostalgische gevoelens over heeft.
Ja, de omgeving verandert. Ja, dat moet op een duurzame, doordachte en slimme manier gebeuren. Aan de zijlijn staan en hard 'Teuge' roepen gaat die ontwikkeling niet tegenhouden en draagt ook helemaal niet bij aan een inhoudelijke discussie. Concentreer je in plaats daarvan met positieve energie op de kwaliteit van de nieuwe plannen! Het zou (ook) een zegen voor de Zaaanstreek kunnen worden!....
Het probleem dat De Orkaan aankaart, is de matige onderbouwing van de cijfers door MAAK. Daar ben ik het ook mee eens. Nog niet zo lang geleden gingen prognoses uit van vergrijzing en een gematigde bevolkingsgroei in de Zaanstreek. Omdat de huizenmarkt nu overspannen is, is het beeld in een paar jaar weer gekanteld. Natuurlijk moeten er huizen bij gebouwd worden, maar van kritische noten worden plannen nooit slechter. Begrippen als “randvoorwaarden”, “duurzame visie”, of “aan de zijlijn staan” lijken overigens zo overgenomen uit het stijlboek der beleidsmedewerkers.
maar betwijfel jij die cijfers? feit is dat je naast Amsterdam zit, en dat is een olievlek die zich blijft uitspreiden. Dat de politiek zich wat transparanter op mag stellen vwb deze plannen, daar zal ik het altijd mee eens zijn
Een ‘duurzame visie’ en een Gemeenteraad die zich daarover had uitgesproken hadden we toegejuicht. Nu is het slechts een ‘opdracht’ van een schimmig orgaan als de metropoolregio en lijkt bouwen een doel op zich te worden.
Deze reactie op Wouter is nog schimmiger dan het orgaan metropoolregio. De vooruitgang in de Zaanstreek de laatste 30 jaar is toch dankzij deze metropool die Amsterdam heet. We verdienen ons geld in deze metropool en we gaan uit in deze Metropool en we willen toch leren in deze Metropool en dus ook betaalbaar wonen in deze metropool. Amsterdam is de hoofdstad van Nederland en verdient dat ook. Schimmig? Nee glashelder en zeer positief van Dam tot Dam. Ik kan het weten want ik woon al 66 jaar hier met mijn ogen open. Graag zie ik wat meer waardering voor Wouter. En knokken voor goedkope woningen in de Zaanstreek heel veel binnen onze mooie steden, dorpen of wijken wat u maar wil.
Dit is slechts een symptoom van iets veel ergers: de giga overbevolking. Mensen willen dit niet weten, voelen zich aangevallen. Maar geboortebeperking, praten over de gevolgen van overbevolking en het stoppen met subsidies zoals kinderbijslag zijn wat nodig is.
Lees eens wat meer op: https://www.overpopulationawareness.org/nl/
hele verstandige woorden. Begin in ieder geval kinderbijslag te beperken tot 2
en lees nu dit: https://krant.parool.nl/hetparool/portal/covers
En dan stel ik voor dat jij de evt. kinderbijslag die je voor jouw evt. kinderen hebt ontvangen, danwel de kinderbijslag die je ouders voor jou hebben ontvangen terugstort.
Die heb ik gelukkig niet en dat is een bewuste keuze.
Grootste probleem met de huidige bouwplannen is dat de ambitie wel aanwezig is, maar er is niet genoeg mankracht om het uit te voeren. Sinds de crisis van 2008 heeft de bouw te maken gehad met leegloop aan bouwvakkers. Dit tekort is niet (tijdig) verholpen toen de markt weer aantrok. De metropool regio wil tot 2040 tussen de 270.000 en 300.000 woningen bouwen. Een groot gedeelte is al gepland bij het Haven-Stad project (70.000). Ook door de Achtersluispolder van industriegebied tot woongebied te promoveren kan er behoorlijk veel gebouwd worden. Er is echter een bijkomend probleem in het denken van de planners: zorg eerst voor een goede infrastructuur en ga die niet pas aanleggen als er gebouwd is. Doe dit gelijktijdig qua planning en bouw. Dat besef ontbreekt nog wel eens met alle gevolgen van dien (bijvoorbeeld: onbereikbare of over slechte weg bereikbare woonwijken, slechte OV voorzieningen).
Infrastructuur... daar wordt nooit over nagedacht. men bouwt eerst en is dan verbaasd over het feit dat er mensen gaan wonen die willen werken buiten dat woongebied. Dan sta je eerst 10 jaar in de file voordat men er eens wat aan doet. Voorbeelden te over: Purmerend, Hoorn, Westerwatering, Saendelft en meer van dit soort voorbeelden. Zaanstad moet eigenlijk gewoon een grens stellen dat bewoners van Zaanstad voorrang hebben op een nieuwbouwwoning. Niet al die vluchtelingen uit Amsterdam
Die bewoners uit Zaanstad die dan volgens jou voorrang zouden moeten krijgen, werken wel ergens. En dat is in de meeste gevallen aan de andere kant van het Noordzeekanaal. We zullen moeten accepteren dat de meeste bedrijven (ook als het eigenlijk niet nodig is) hun hoofdingang willen hebben uitkomend op de Polderbaan, Zwanenburgbaan of de Zuidas. Als dit denken niet verandert en de afstand wonen-werken niet verkleind wordt, dan houd je files en opstoppingen als je niets aan de infrastructuur doet.
Tja je kan bouwen in het groen en groen in de stad houden, of je kan niet willen bouwen in het groen, waardoor het groen binnen de stad verdwijnt.
Ironisch genoeg zijn er een aantal partijen tegen het bouwen in het groen, die tegelijkertijd goedkopere woningen willen. Dit kan namelijk niet. Indien je gaat bouwen op bestaande grond, wordt de bestaande grond duurder(er komt immers geen grond bij). Doordat de bestaande grond duurder wordt, worden de huizen erop ook duurder.
Dit is een mooi voorbeeld van kiezen en delen.