Met de vrijwel complete afsluiting van de route Damstraat – Dam – Wilhelminakade lijkt Zaanstad zichzelf met een fors probleem te hebben opgezadeld.

Vrijdagavond werden fietsers en brommers door politieagenten gevraagd af te stappen of om te draaien. Maar als de politie weg is, wordt het verbod massaal genegeerd.

Aan beide kanten van het nieuwe (?) ‘voetgangersgebied’ stonden vrijdag echte agenten opgesteld (geen handhavers) die iedereen tegenhielden, wij gingen ook zaterdag en zondag een paar keer kijken. De boodschap lijkt nog niet echt duidelijk te zijn.

Update: Zaanstad stopt met handhaven afsluiting Dam

Tien vragen over de afsluiting

1. Over welk stukje gaat het?

Niet zoals sommige lezers denken de Dam rond het Czaar Peterbeeld. Dat is al jaren voetgangersgebied, maar tot een paar weken (?) geleden mocht je daar ’s morgens tussen 6:00 en 9:00 fietsen. Nu helemaal niet meer.

Het gaat over de route Damstraat – Dam – Wilhelminakade, dus langs de cafe’s Swart, Dam 10, Noir en De Clown.

2. Wanneer is het ingevoerd?

Volgens de dienstdoende diender was het al ‘100 jaar’ afgesloten maar dat klopt dus niet. In november 2018 werden plannen voor afsluiting gemaakt dus toen nog niet, maar op foto’s lijkt het erop dat begin april er al borden stonden.

Het verkeersbesluit hebben noch wij, noch de Fietsersbond kunnen vinden. Maar daar hebben we Zaanstad naar gevraagd.

3 Hoe te handhaven?

Het grootste probleem is dat hier een belangrijke, veel gebruikte doorgaande route is afgesloten. Tijdens de paar minuten die wij telkens checkten waren het tientallen fietsen en brommers, over de hele dag moeten dat er duizenden zijn. Zo’n doorgaande route afsluiten met twee kleine bordjes is vragen om problemen, en die gaat Zaanstad dus ook krijgen.

Zelfs op het stuk langs het Czaar Peterbeeld lukt het maar moeilijk fietsers te weren. Dat wordt al op grote schaal genegeerd. Hoe het hier zonder hekken of permanente aanwezigheid van politie of handhaving moet is raadselachtig.

4. Je kan toch omrijden?

Ja, de route via Nicolaasstraat, Czaar Peterstraat, Rozengracht, Rustenburg en Vinkenstraat is één kilometer langer. Dat doen fietsers dus niet. Tijdens marktdagen loopt de route over de Czaar Peterstraat, daar zijn ze nu al niet erg blij met de vele fietsers en brommers van en naar het station.

Het alternatief is over de Wilhelminabrug en Beatrixbrug voor iedereen die uit de richting Russische Buurt komt of daarheen wil. Met kans dat je voor de brug moet wachten. Die route is nu afgesloten omdat niemand over de Beatrixbrug mag. De fietspaden van de Wilhelminaburg zijn afgesloten.

Je kan ook afstappen en met de fiets of brommer aan de handen lopen. Als links er rechts andere fietsers, brommers (en auto’s) passeren, zal dat niet populair worden.

5. Er was toch al eerder sprake van afsluiting?

Ja, in november 2018 werd aangekondigd dat de Dam ‘s avonds tussen 22.00 en 6.00 uur voetgangerszone zou worden. De gemeente nam dat besluit omdat “tijdens de avonduren veel bezoekers van horecagelegenheden op straat zijn en dit aanrijdingen en bijna aanrijdingen (conflicten) met bestuurders van bromfietsen, snorfietsen en fietsen oplevert”.

Die maatregel is dus precies omgekeerd aan wat er nu is doorgevoerd.

Nadat De Orkaan daarover gepubliceerd had, werd de maatregel meteen weer ingetrokken, Zaanstad ging over de mogelijke afsluiting nog praten met horecaondernemers en de Fietsersbond. Uit de verraste reactie van de Fietsersbond op de huidige afsluiting is af te leiden dat dat niet is gebeurd.

6. Wat was het probleem?

Het grootste probleem zouden de brommers en scooters van maaltijdbezorgers zijn die over de Dam racen. Ergens is dat terug te vinden in de huidige uitzondering voor fietsers die na 22.00 uur wel weer over dat stukje mogen. Een voor de hand liggende oplossing was geweest om het stuk ‘verplicht fietspad’ te maken.

7. Is dat het enige probleem?

Nou, nee. Uit ervaringen (gesteund door foto’s) blijkt dat het stuk (en ook de Dam rond het Czaar Peterbeeld) veelvuldig gebruikt wordt door auto’s (en niet alleen door vrachtauto’s en andere leveranciers). In de nieuwe regeling is er een uitzondering voor leveranciers gemaakt (tussen 04.00 en 12.00 uur) maar in de praktijk wordt ook die regel op grote schaal genegeerd.

Veel auto’s gebruiken het toch als doorgaande route (beide kanten op), ondernemers zien de uitzondering als toestemming op de hele ochtend te parkeren op de Dam terwijl de grens van 12.00 niet gerespecteerd wordt.

8. Zijn de borden duidelijk?

Wie aan komt fietsen vanaf de Nicolaasstraat (Zaantheater) of Westzijde, ziet eerst een bord ‘Woonerf’, verboden voor auto’s dus. Zo’n 30 meter later staat op het bord ‘voetgangersgebied’. Wie niet bekend is moet dus in beide gevallen omdraaien (gaan mensen dat doen? nee). Bij de Dam vanaf de Damstraat staat op de splitsing maar één herhalingsbord.

In de discussie is geopperd dat de borden (en onderborden) helemaal niet kloppen, maar dat wordt ons te ingewikkeld. Iets met G12 en G11.

9. Kan de bus erdoor?

Nu kan het niet. Op de borden staat nog steeds ‘lijnbussen toegestaan’. Tot september 2019 – toen de bruggen dichtgingen – maakte Connexxion ook gebruik van deze route als de Beatrixbrug open stond. In november 2018 zei Zaanstad ook met Connexxion over de afsluiting te gaan praten.

10. Is er afgesloten vanwege de horeca?

Het lijkt er eigenlijk wel op. De agent die ons tegenhield zei dat er nu gehandhaafd werd omdat de terrassen op dat stukje Dam nu vergroot werden waardoor fietsers en brommers de bezoekers hinderden.

Toen op 1 juni de terrassen weer open mochten, werd daar op dat stukje Dam nauwelijks gebruik van gemaakt. Volgens één van de ondernemers was dat zo omdat het een doorgaande route was. Nu zijn de terrassen tot halverwege de straat opgeschoven. Wat inderdaad gevaarlijk kan zijn (vooral ná 22.00 uur uiteraard) maar is dat het probleem van de fiets? Of heeft Zaanstad geprobeerd de horeca een plezier te doen (en worden daarom agenten ingezet)?

De foto’s.