Bewoners die tegenover de aanlegplaats voor cruiseschepen wonen, aan de Prins Hendrikkade, voelen zich niet serieus genomen door de gemeente. ‘Als ik geweten had in wat voor overlast ik terecht kwam, was ik hier nooit gaan wonen,’ stelt bewoner Rodney Heijmans.

Wanneer De Orkaan langs komt op een typisch Nederlandse zomerdag begin juli (zon, mega-bui, weer zon) is de situatie nog redelijk overzichtelijk. Er ligt slechts één cruiseschip, dat netjes gebruik maakt van de gemeentelijke stroomvoorziening op de kade, ‘walstroom’ in vaktermen. Meestal liggen er twee naast elkaar, en bij het Zaantheater nog twee. Rodney Heijmans, vader van een driejarige, beschrijft hoe er bijna dagelijks nieuwe schepen aankomen.

‘Wanneer het schip aankomt gebruikt het natuurlijk de scheepsmotor, een zwaar, dreunend ding dat op diesel loopt. Ik ruik de diesel lucht soms zelfs in de slaapkamers. Voordat hij is aangesloten op de walstroom ben je zo een uur verder en al die tijd hou je overlast. Geregeld werkt de walstroom niet, waardoor ze toch uren- of nachtenlang staan te dreunen op de motor. Vaak komen ze vroeg in de ochtend, waardoor je er wakker van wordt.”

Maar niet alleen de schepen zelf zorgen voor overlast:

“Vervolgens krijg je de bevoorrading van de schepen: een schip brengt nieuwe diesel, een ander schip -nogal een oud barrel – komt het vuilnis ophalen. Vrachtwagens brengen voedsel en drinken naar het schip. En dan de toeristen zelf: die worden ook met bussen opgehaald voor uitstapjes naar Amsterdam of Volendam en blijven niet eens in Zaandam om daar geld te besteden.”

Ook ’s nachts is er overlast, dan draaien de airco’s op volle toeren. ‘Disco’s hebben ze gelukkig niet – het merendeel van de cruise reizigers zijn ouderen. Veelal uit Duitsland, maar ze komen ook uit de Verenigde Staten,’ aldus Heijmans. Het probleem van de overlast is op zich niet nieuw, dat was er in de zomers waarin het toerisme weer opkrabbelde na corona ieder jaar. Wel neemt het aantal aangemeerde cruiseschepen ieder jaar toe. (we tikken door onder de foto)

Heijmans: “Wanneer stopt dit? Ik denk dat onze huizen minder waard worden, want iedereen in de straat is zijn uitzicht het hele cruiseseizoen kwijt. Wij kunnen nog net langs de boten kijken, maar niet iedereen heeft dat.”

In mei van dit jaar stelde GroenLinks-raadslid Natasha Stroo vragen aan de gemeente over de overlast en stelde ook dat deze toeristen de gemeente Zaanstad in financieel opzicht eigenlijk te weinig opleveren. De gemeente reageerde per brief op haar vragen in een door burgmeester Jan Hamming ondertekend document, gedateerd op 11 juni:

“De passagiers gaan wel degelijk de stad in als zij arriveren of vertrekken van de schepen. Daarnaast wordt met Stichting Marketing Zaanstreek en culturele partners gewerkt om tours ook in de binnenstad van Zaandam te houden.”

Rodney Heijmans en zijn buren zijn teleurgesteld in Zaanstad. “Twee keer werden bijeenkomsten voor bewoners georganiseerd, op ongelukkige tijdstippen. Toen we wethouders Slegers en Onclin kritische vragen begonnen te stellen, reageerden ze boos en geloofden ze ons niet. Het toppunt was wel toen we na herhaaldelijk online klagen het dreigement ontvingen dat wij een factuur zouden krijgen als we een klacht in zouden dienen die in hun ogen ‘onterecht’ is. Dus een gemeente die burgers dreigt met een boete als ze zorgen uiten over geluids-, stank en parkeer overlast. Dat is toch de wereld op zijn kop?’

De bewoners hopen dat er in de toekomst gekeken kan worden naar andere ligplekken, verder weg van de binnenstad. Heijmans: “die schepen liggen nu echt zo’n beetje in onze voortuin. Ik hoop dat dat minder wordt, hoewel ik vrees dat het cruisetoerisme voorlopig nog vooral door zal blijven groeien.”

Door Arne Doornebal, ombudsjournalist van De Orkaan. Foto boven: het uitzicht vanuit de voortuin van de familie Heijmans.