Vorige week schreven we over de nieuwe Beschuitstoren in Wormer. In de marge vroegen we ons af wat nu eigenlijk de juiste schrijfwijze was: Beschuitstoren of Beschuittoren?

Dat hebben we geweten. In de reacties werd gestreden over de tussen-s: wel of niet?

Co Rol, die “een zekere weerstand tegen die tussen-s” voelde, beloofde de zaak voor te leggen aan de Taaladviesdienst van Onze Taal. Deze week ontving hij het verlossende antwoord (het mag allebei!).

Jaco de Kraker van de Taaladviesdienst van Onze Taal:

Het lijkt er inderdaad op dat de oorspronkelijke toren meestal ‘Beschuittoren’ werd en wordt genoemd, en de nieuwe toren eerder ‘Beschuitstoren’. Toch zagen we in krantenarchieven dat aan het eind van de negentiende eeuw de vorm ‘Beschuitstoren’ ook al gebruikt werd naast ‘Beschuittoren’. Taalkundig zijn beide vormen in elk geval correct.

In samengestelde woorden kan een tussen-s geschreven worden als die wordt uitgesproken. Waarom in dit geval de vorm mét tussen-s de overhand lijkt te krijgen, kunnen wij niet precies nagaan. Samenstellingen die met ‘beschuit’ beginnen, krijgen meestal geen tussen-s: ‘beschuitbakker’, ‘beschuitblik’, ‘beschuitkruim’, ‘beschuitpap’, enz.

Mogelijk wordt er bij ‘Beschuit(s)toren’ toch een s ingevoegd omdat het verband tussen de woorddelen daar anders is. Een beschuitbakker is een bakker van beschuit, een beschuitblik is een blik voor (het bakken of bewaren van) beschuit. Bij de ‘Beschuit(s)toren’ gaat het echter niet om een toren van/voor beschuit, maar om een toren die bedoeld is voor (het waarschuwen van) beschuitbakkers. Er is dus sprake van een indirecter verband tussen de twee woorddelen, en dat zou de sterkere behoefte aan een verbindings-s kunnen verklaren.

Verder zagen we dat de bijbehorende straatnaam ‘Beschuitstorenstraat’ met tussen-s wordt geschreven. Wij weten niet wanneer die naam als zodanig is vastgelegd, maar gegeven die situatie ligt het voor de hand de naam ‘Beschuitstoren’ ook met tussen-s te schrijven.

Overigens is de spellingcontrole helaas niet betrouwbaar als het om de tussen-s gaat. Dat ‘Beschuittoren’ wel wordt ‘goedgekeurd’ en ‘Beschuitstoren’ niet, komt doordat het programma de losse woorden ‘beschuit’ en ‘toren’ kent en daarnaast ‘weet’ dat uit verschillende woorden een samenstelling kan worden gevormd, maar geen rekening houdt met de verbindings-s die daarbij vaak gebruikt wordt. Wat de tussen-s betreft is de eigen intuïtie een betere raadgever dan de spellingchecker.

Case closed.