‘Wij hier in Nederland doen niet meer dan LHBTI’ers tolereren! En dan zouden we andere landen iets willen opleggen?’ vraagt Louise ongelovig aan het einde van het debat. ‘Hypocriet!’, vult teamgenoot Wessel aan.

Het was het zinderende slot van het jaarlijkse Bertrand Russell Tribunaal in de gelijknamige school. Zelfs nadat de jury zich had teruggetrokken om zich te beraden over wie de winnaar van 4havo was, bleven de klassen elkaar nog minstens tien minuten met argumenten om de oren slaan. Dagvoorzitter Minchenu Maduro had er haar handen aan vol, maar wist vol flair de leerlingen te stimuleren hun duit in het zakje te doen.

De school zoekt met de jaarlijkse debatdag aansluiting bij het gedachtegoed van wiskundige/filosoof Bertrand Russell. Dit jaar was ‘Herkenning en vervreemding’ het thema. De stelling waarover de leerlingen op het laatst nog streden was: Nederland heeft de verantwoordelijkheid om de rechten van LHBTI’ers in andere landen te bevorderen. Niemand minder dan Boris Dittrich van Human Rights Watch leidde die stelling vlammend in.

De Zaanse Schans

Ook voor het debat over de inperking van het aantal toeristen was een ter zake kundige inleider geworven: Maarten van der Meer, directeur van de stichting De Zaanse Schans. Het Zaanse toeristendorp luidde kortgeleden de noodklok, omdat het wordt overspoeld door internationale gasten. ‘We willen het aantal bezoekers gaan handhaven op 2,2 à 2,3 miljoen per jaar’, vertelde hij. ‘We gaan dat doen door onder meer het aantal bussen te maximaliseren.’ De leerlingen vonden het lastig om te verzinnen hoe je dat in het groot voor elkaar krijgt: het hele land is nog iets anders dan een museumdorp, dat je kunt afsluiten.

Voor- en nadelen van algoritmes op social media, de vraag of gamen je schoolprestaties verbetert en of plastische chirurgie in het basispakket van de verzekering moet, daar braken derdeklassers ’s morgens hun hoofd over. Maduro liet zien dat soms opstaan alleen ook al een applaus waard is, ook al durf je dan niets te zeggen. Sommige leerlingen stonden verbaasd over zichzelf: ‘Ik wist helemaal niet dat ik iets ging zeggen e.n ik heb het gewoon gedaan!’

Diversiteit

Diversiteit op school, in de culturele sector en in het parlement zorgde voor stevige debatten tussen 4 en 5 vwo’ers. ‘Eigenlijk is bestaat de Tweede Kamer vooral uit witte, oudere, hoogopgeleide mannen’, stelde Alysha vast. De jury, op dat moment bestaande uit drie hoogopgeleide witte mannen, keek wat schuldbewust. ‘Het ging er soms heftig aan toe,’ stelde deskundige Tim Wagelaar, kandidaat Statenlid voor de PvdA tevreden vast. ‘Maar wat goed dat dit op school gebeurt!’

Een bijdrage van Marianne Buitenhuis

Een filmpje over het debat bekijken kan hier.