In Zaanstad komen steeds meer auto’s. Het aantal particuliere personenauto’s nam toe met 50 procent sinds 2000 van ruim 48.000 naar bijna 72.000. Het aantal huishoudens nam in diezelfde periode maar met 25 procent toe. Steeds meer auto’s per huishouden dus. In 2000 waren dat er nog 83 per 100 huishoudens, in 2024 was dat al gestegen tot 98.

En daarbij komen busjes en bestelwagens. Dat waren er in 2024 bijna 8.000 (5.500 in 2000, plus 40 procent). Dan zitten we al op 109 auto’s per 100 huishoudens. Daarmee is nog niet het hele autobezit in kaart gebracht. Als leaseauto’s – ruim 10 procent van het totale wagenpark in Nederland – daar bij worden opgeteld, kom je op ongeveer 120 auto’s per 100 huishoudens. Dan ontbreekt nog één categorie: auto’s met buitenlandse (Poolse, Bulgaarse, Oekraïense) kentekens. Hoeveel dat er zijn is niet bekend. Maar in Zaanstad zijn dat er niet weinig.

Sterke groei

Vooral de laatste jaren is het autobezit in Zaanstad sterk gegroeid, ruim 5 procent tussen 1 januari 2023 en 1 januari 2024 voor personenauto’s, de groei bij bedrijfsauto’s was twee maal zo hoog. Landelijk was er ook groei maar die bedroeg 2 procent voor personenauto’s. Een deel van de groei is te danken aan de toename van het aantal huishoudens (plus 1,2 procent) in Zaanstad.

Morgenavond – 6 februari 2025 – praat het Zaanstad Beraad over de nieuwe Parkeervisie. Parkeerplekken – of beter gezegd het gebrek daaraan – is daarbij een belangrijk onderwerp. In die Parkeervisie wordt uitgegaan van ‘0,9 particuliere personenauto’s per huishouden’, maar dat betreft de meting per 1 januari 2020. Die 0,9 was in de praktijk overigens 0,93 volgens meer gedetailleerde CBS-gegevens. En dat was dus zonder bestelauto’s, leaseauto’s en auto’s met buitenlandse kentekens.

De meest recente cijfers – aangevuld met bestelauto’s, leaseauto’s – zijn dus aanzienlijk hoger. Onder de grafieken gaat het verhaal door.

Autobezit in Zaanstad 2000-2024
Auto’s per 100 huishoudens (2000-2024), inclusief bestelauto’s, zonder leaseauto’s en zonder auto’s met buitenlandse kentekens

In de Parkeervisie wordt ingezet op het uitbreiden van betaald parkeren, met name in het centrum van Zaandam (‘we moeten toewerken naar het zo autoluw mogelijk maken van de binnenstad’) maar ook in de gebieden daarbuiten. De ‘blauwe zones’ worden niet uitgebreid en ‘in Zaanstad voegen wij in principe geen extra parkeerplaatsen toe in de openbare ruimte om parkeerknelpunten op te lossen’.

Fietsen en OV-gebruik wordt gestimuleerd terwijl en sterk wordt ingezet op ‘deelmobiliteit’. Bewijzen dat auto-delen autobezit en daarmee de parkeerbehoefte laten afnemen zijn er niet.

Nieuwbouw

De voorgestelde regels gaan vooral knellen bij de nieuwbouw: ‘bewoners van nieuwbouw krijgen geen parkeervergunningen voor het parkeren in de openbare ruimte’. Zij moeten gebruik maken van parkeergarages in hun nieuwe complex. Maar dat is in de praktijk lastig.

Figaro: 195 woningen, ‘0’ parkeerplaatsen. Badhuisweg: 120 woningen, 67 parkeerplekken. Catharina: 103 appartementen, 61 parkeerplekken. Houthavenkade: 710 woningen, 415 parkeerplaatsen. De Bij (Honig-fabriek, Koog a/d Zaan): 95 woningen, 21 parkeerplaatsen. De Tijdgeest: 306 woningen, 113 parkeerplekken. Stelling/Heldin: 416 woningen, 390 parkeerplaatsen. Dukra: 30 ligplaatsen voor boten en waterwoningen, ‘0’ parkeerplaatsen. Peperstraat: 571 woningen, 334 parkeerplaatsen.

Ondanks veronderstellingen over deelauto’s, fietsen en OV-hubs blijven er per 100 huishoudens meer dan 120 auto’s in Zaanstad rondrijden, en dat neemt niet af, alleen maar toe.

De ‘oplossing’ die rondrijdende parkeerplaatszoekers vinden is een beetje of helemaal fout te parkeren: op stoepen, fietspaden en groenstroken. Dat gebeurt bijvoorbeeld op grote schaal op Hogendijk, Houthavenkade, Peperstraat, Zuiddijk, Schildersbuurt en Westzijde in Zaandam. In Gouwpark is een strijd in de buurt ontstaan toen de ‘grijze parkeerplekken’ werd afgezet met plantenbakken.

In een aantal gevallen zeggen betrokken dat handhaving dit zou ‘gedogen’ (Houthavenkade, Gouwpark). Navraag bij Zaanstad leert dat dit niet het geval is, maar het resultaat is hetzelfde: er wordt niet of nauwelijks gehandhaafd op foutparkeren. En dat leidt weer tot gevaarlijke verkeerssituaties.

Het Zaanstad Beraad begint om 19.00 op donderdag 6 februari. Het is de tweede avond die aan de voorbereiding wordt besteed en er is vier uur voor uitgetrokken.

TotalEnergies aan de Provincialeweg heeft tankstation vol gele anti-parkeerpalen laten zetten om de illegale foutparkeerders uit de Russische Buurt te weren.

Door Piet Bakker. Bronnen: Parkeervisie Zaanstad, eerder nieuws op De Orkaan, cijfers: CBS. Afbeelding boven: busjes, auto’s en buitenlandse auto’s op Troelstralaan in Zaandam.