“Dit is een gemiste kans. Hier wil ik mijn naam als architect niet aan verbinden! Wat ik heb ontworpen is veel lichter en veel subtieler dan wat ze nu bouwen.”

Dit is de felle reactie van Petra Kramer, architect in Castricum, die in opdracht van de projectontwikkelaar Heerenwegen en Vinken Vastgoed een ontwerp heeft gemaakt voor de verbouwing van het Weversend, het monumentale woonhuis aan de Padlaan in Krommenie.

Het pand is verkocht aan begrafenisonderneming Bennis die volgens Kramer de verbouwing is begonnen zonder de architect daarbij te betrekken.

Petra Kramer:

“Mijn ontwerp is voorgelegd aan de Welstandscommissie van de gemeente en op basis daarvan is de bouwvergunning verleend. Ik zie weinig of niets van mijn concept terug. Het is geen licht paviljoen met een mooie doorzicht naar het Weversend, maar een dertien-in-een-dozijn oplossing in donkere kleuren en met een sombere uitstraling.”

Zo ziet het ontwerp van Petra Kramer eruit:

Reactie Bennis
Volgens Jordy Bennis van de uitvaartonderneming Bennis klopt het dat architect niet betrokken is bij de uitvoering van de plannen, maar wordt het uitvaartcentrum overeenkomstig haar concept en de eisen van de bouwvergunning uitgevoerd:

“Ik wil met alle liefde en met iedereen praten over wat wij bouwen in Krommenie. Iedereen is welkom en iedereen mag alles zien. Maar ik ga niet in het openbaar in een nieuwsblad in discussie over het ontwerp van de architect. Als ze het niet eens is met wat we doen dan belt ze me maar.”

Op haar website omschrijf Petra Kramer het ontwerp aldus:

“Het concept van het winkelvolume is eenvoudig maar sterk: een doorzichtig volume met strakke eenvoudige detaillering waarvan het plafond in de richting van zichtlijnen oploopt zodat het zicht op het monument maximaal blijft vanaf de Padlaan. Dit volume staat ‘los’ van het Weversend zodat het licht de volledige achterliggende gevel belicht en dus zichtbaar houdt. De zijgevels zijn eveneens voor de helft transparant gehouden voor maximaal zicht op het achterliggende monument vanaf de winkelstraat.”

Welstandscommissie akkoord
De gemeente is niet bekend met de bezwaren van de architect. In een toelichting zegt Zaanstad dat de Welstandscommissie destijds akkoord is gegaan met de verleende bouwvergunning die de bouw van een winkelruimte betreft.

“Het bestemmingsplan laat ook een uitvaartcentrum toe. Daarvoor is geen vergunning nodig. Het plaatsen van binnenwanden is vergunningsvrij. Bij controle is geconstateerd dat in kleurstelling wordt afgeweken van de verleende bouwvergunning. De aannemer is daarop aangesproken en moet het in overeenstemming brengen met de vergunning. Als gemeente gaan we eerst het gesprek aan. Als dat niet tot resultaat leidt dan wordt de afdeling handhaving ingeschakeld.”

De architect is volgens de gemeente formeel geen partij.

“De vergunning wordt niet aan de architect verleend. Het is aan de vergunninghouder om te bepalen of hij voor de uitwerking de architect de opdracht geeft of niet. De bezwaren van de architect zijn ons niet bekend.”

Garenpakhuis van rolreder
Het Weversend, een monumentaal houten pand, is van oorsprong een garenpakhuis. Wanneer rolreder Jan Jacobsz. De Roo het heeft laten bouwen is niet precies de achterhalen. In ieder geval tussen 1730, toen hij op deze plek zijn huis liet bouwen, en 1748 toen hij belasting moest betalen over het pakhuis. (Een rolreder beheerst de hele productie van zeildoek, van de inkoop van de grondstoffen, het transport, de fabricage tot en met de verkoop.) De garens, die veelal door thuisspinsters werden gesponnen werden buiten op rekken te drogen gehangen. In 1925 is het pand overbodig geworden en laat de eigenhaar, P.H. Kaars Sijpesteijn het verbouwen tot woonhuis in de stijl van de Amsterdamse school naar een ontwerp van de architect ir. B.J.H. Cramer.

Uniek voor de Zaanstreek
Als in 2009 Dagblad voor de Zaanstreek meldt dat de gemeente een sloopvergunning heeft verleend voor een pakhuis op het Padlaan 1 gaan bij diverse organisaties die zich betrokken voelen bij het historische cultuurgoed, de alarmbellen rinkelen. Want wat een pakhuis wordt genoemd, is het monumentale Weversend. Er komt een actie op gang die ertoe leidt dat het pand uiteindelijk op de gemeentelijke monumentenlijst komt te staan en zo gered wordt van de sloop. Conclusie van de gemeente:

“Het pand is beeldbepalend voor het centrum van Krommenie en is cultuurhistorisch van belang als voormalig garenpakhuis en zodoende één van de overblijfselen van de weverijnijverheid in Krommenie in de 18e eeuw. Het pand is van architectuur-historisch belang vanwege de fraaie, begin 20ste eeuwse architectuur in de stijl van “de Amsterdamse School”. Dit is uniek voor de Zaanstreek. Het pand heeft tevens een ensemblewaarde met het naastgelegen rijksmonument Het Blauwe End (Padlaan 7).”

Bij het verlenen van de bouwvergunning is afgesproken dat het bijzonder gevelbord weer op de oorspronkelijke plaats boven de ingang wordt geplaatst. Het houten bord laat drie figuren zien die bezig zijn met rollen zeildoek, de wever, de rolmeter en de rolreder. Restauratieschilder Jan Schoen heeft in 1985 de kleuren teruggebracht nadat het bord tientallen jaren wit gesausd is geweest. Recent is het Wevershuis uit Assendelft, onderdeel van dezelfde geschiedenis als dit Weversend, herplaatst op De Zaanse Schans.

Bronnen: publicatie ‘Het Weversend, Padlaan 1, te Krommenie’ van Jelle van der Weide in de Krommenieër Kroniek nr 55/2009. ‘Bouwgeschiedenis en cultuurhistorische waardering van het Weversend, Padlaan 1 te Krommenie’ door Via Restauratie Architecten

Door Jaap de Jong