Anno – kort voor ‘Anno Domini’ – betekent het ‘jaar des Heeren’ en duidt over het algemeen het bouwjaar van een pand aan.

Dankzij onze fietstochten door de Zaanstreek en vooral door oplettende lezers spotten we er al zo’n 150, van 1618 tot 2019.

Vandaag drie 18e-eeuwse anno’s: de achtergevel van de Bullekerk (1711), villa Rote in Westzaan (1729) en molen De Huisman aan de Zaanse Schans (1786).

Maar misschien zijn er wel nog oudere en/of nieuwere. In dat geval zouden er ruim 400 mogelijke anno’s zijn. We hebben nu al ruim 100 exemplaren. Ook een jaar op en Zaanse gevel gezien? Stuur ons een mail, zet het hieronder in de reacties of deel het via onze sociale media.

400 zal lastig worden, maar bij 250 gaan we het vieren (langsfietsen?).

Kloppen die jaartallen wel? Dat weten we niet. We zoeken alleen een ‘anno’-bord, steen of iets dergelijks op de gevel. Is die aangebracht bij de bouw? Dat is niet altijd zo. Soms klopt het zeker niet – de Bullekerk heeft een 1680-steen (en achter eentje uit 1711) maar dateert uit 1640. De Walvis is zeker niet in 1717 op de Zaanse Schans gebouwd (maar in 1966). Het Honig Breethuis, Het Wapen van Friesland, de Kogerkerk, rijstpellerij Hollandia en molens De Huisman, de Poelenburg, de Bleeke Dood hebben allemaal twee anno’s. Molen het Pink heeft er zelfs drie.

Hier alle Anno’s. En bekijk hier de Anno-Bingokaart.

De Bullekerk, Zaandam

De voorkant van de Bullekerk hadden we al eens: anno 1680 (alhoewel de kerk uit 1640 dateert). Die 1680 is van een verbouwing, en de 1711 is kennelijk van de aanbouw achter, een lugubere anno met een doodshoofd en beenderen (detail foto boven) boven de ‘dooddeur’ die alleen werd gebruikt om na de overlijdensdienst het lichaam de kerk uit te dragen (de duivel stond immers te wachten bij de voordeur, en die werd dus voor de gek gehouden).

Villa Rote, Westzaan

De foto hieronder (Anno 1729) komt van de site van de Zaansche Molen, de villa stond aan de Overtoom in Westzaan,

“Deze kapitale villa werd in 1729 gebouwd door houthandelaar Cornelis Gerritsz. Blaauw, eigenaar van de houtzaagmolen de Huismusch. Deze molen stond iets ten noordwesten van de woning. Sinds 1789 was de woning in bezit van de familie de Lange, eveneens houthandelaren. De woning bleef tot 1918 in eigendom van deze familie. In dat jaar liquideerde men de houthandel en verkocht deze, samen met de woning, aan houthandelaar Pieter Rot. Sindsdien is het huis bekend onder de naam de villa van Rote.

In 1970 werd de woning gesloopt. Echter een groot deel van het bouwmateriaal werd bewaard en opgeslagen om t.z.t. de woning weer te kunnen herbouwen. Deze herbouw vond pas in 1990 plaats en wel in de noord van Westzaan. De villa heeft tegenwoordig Provincialeweg 16 als adres en werd in 1992 als rijksmonument aangewezen. De afbeelding is rond 1945 gemaakt en toont de gevelsteen met de zonnewijzer die zich tussen het bovenraam en de toegangsdeur bevindt. Op de gevelsteen de tekst van psalm 127 vers 1 en ANNO 1729.”

Bert Versteeg maakte deze recente foto, van de Villa aan de Provincialeweg 16 in Westzaan:

“Dit was de villa van houthandelaar Rote in Westzaan, deze houthandelaar heette eigenlijk Rot maar als je een houthandel hebt is Rot geen toepasselijke naam. Deze villa stond oorspronkelijk aan de Overtoom in Westzaan en is in 1970 afgebroken en vervolgens pas in 1987 herbouwd op de huidige locatie. Sinds 1992 is het een rijksmonument.”

Tessa Berghouwer vond deze foto:

Molen de Huisman, Zaanse Schans

Elke echte Zaankanter heeft een afbeelding van ‘De Huisman, Anno 1786’ in huis. Die staat namelijk op de pot Zaanse mosterd. Vroeger werd de mosterd daar ook gemaakt, nu gebeurt dat in Wormerveer.

Bert Versteeg maakte deze twee onderstaande foto’s:

“Molen De Huisman heeft op de baard ook twee jaartallen: 1786 en 1955. Het jaartal 1786 heeft altijd op de molen gestaan en zou het bouwjaar kunnen zijn maar molenkenner Ron Couwenhoven schrijft in zijn boek Zaanse Verhalen 2010 dat de molen ergens tussen 1748 en 1761 gebouwd moet zijn.

De molen heeft tot 1955 in Westzaandam achter het Blauwe Pad gestaan waar hij eerst snuifmolen was, daarna mosterdmolen en tenslotte zaagmolen. Op zijn erf staat tegenwoordig de noordwestelijke flat van de Claude Monetstraat.

In 1955 is de molen afgebroken en als 1e molen naar de Zaanse Schans overgebracht waar hij op pakhuis de Haan werd gezet en werd ingericht als mosterdmolen.

In 2001 kreeg de molen een nieuwe kap en bij de grote restauratie van 2010 werd de verzakte onderbouw vernieuwd en kreeg het uiterlijk van toen hij op het Blauwe Pad stond. De huidige molenaar is Sjors van Leeuwen die op De Orkaan een mooie serie molenverhalen heeft geplaatst.”