Hoe zit het ook alweer met de ij, ei, eu en ui in het Saens? Is dat eigenlijk wel uit te leggen aan een buitenstaander? Columniste Anneke van Dok denkt eigenlijk van niet.
“Mijn kleindochter Josefien begon haar taalreis, toen ze vier maanden oud was, met het herhalen van klinkers. Ze keek goed naar de lippen van haar moeder, bracht met veel moeite haar mondje in de goede stand en maakte een mooie lange A of een stompe korte a.
Na een paar weken beheerste ze alle klinkers en de dubbelklanken van onze taal. Dat lijkt niks bijzonders, maar nu ik een paar dagen in Kopenhagen ben, realiseer ik me hoe belangrijk het aanleren van die klinkers is.
In het Deens zijn heel andere klanken namelijk dominant. Ze worden aangeduid met klankwisselttekens, die ik op mijn iPad niet kan vinden, maar streepjes en cirkeltjes in of boven klinkers komen veel voor. Zo wordt ‘dromen’ met een simpel streepje ‘dreumen.’
Iedereen spreekt zoals hij gebekt gaat, maar een buitenlander heeft het knap lastig met onze dubbelklinkers, die mijn kleindochter zo snel onder de knie had. Een Roemeense journaliste, die ik tijdens een intensieve taalcursus ontmoette, kon het verschil tussen man en maan niet horen, omdat ze dat onderscheid als baby niet had geleerd. Een Syrische vrouw antwoordde op de vraag wat er die avond op het menu stond: ‘We eten vies.’
Nederlanders hebben alleen een beetje moeite met de ei de ij.
Ik hoop maar dat de Roemeense journaliste niet in de Zaanstreek aan de slag hoeft, want daar was haar verwarring compleet geweest. Van een Zaankanter mag de ouderwetse spelling ‘Saen’ in ere worden hersteld, want zo spreekt ie het ook uit.
En de ij of ei is gewoon aai, om maar niet te reppen over eu en ui. Ik was jarenlang in de veronderstelling dat mijn schoolvriendinnetje Ankie Ruizenveld heette, tot ik er bij toeval achterkwam dat het Reuzenveld moest zijn. (Of was het net andersom ?) Enfin, van logica is sowieso geen sprake, want een huisje blijft altaid een hoissie.
Maurice d’Hond deed een jaar geleden een poging om wat dubbelklinkers uit onze taal te schrappen, maar hij kreeg geen applaus voor het afschaffen van de au. Dus blijft hij opinies peilen met ei.”
